Azərbaycan modeli - unikal idarəetmə sistemi olmaqla bütün uğurlarımızın rəhnidir

Azərbaycan çox qədim, bütün sivilizasiyalardan keçmiş tarixə, dərin milli-mənəvi və maddi dəyərlərə malik bir diyardır. Zaman-zaman tariximiz ciddi təhriflərə və deformasiyalara məruz qalmış, torpağımız kimi tariximiz də kiçildilmiş, saxtalaşdırılmış, az qala soy-kökü, əsli-nəcabəti məlum olmayan etnik qruplarla eyniləşdirilmişdir. Lakin özümüzü də, millətimizi də, genefondumuzu da yabançı ünsürlərdən qoruyaraq XXI əsrə sap-sağlam gətirə bilmişik. Bu günkü uğurlarımız da müəyyən mənada genetik yaddaşımızdan qaynaqlanır desək, səhv etməzdik. Tarixin çox acı sınaqlarına sinə gərərək bu günümüzə gəlib çatmaqda - müstəqil Azərbaycan Dövləti qurmaq, onu yaşatmaq, inkişaf etdirmək və dünya birliyində layiqli yerə çıxarmaq əsl qəhrəmanlıq mücəssəməsi, milli qeyrət rəmzidir. Çox mürəkkəb və şərəfli müstəqillik yolunuza işıq salmaq üçün bu proseslərin canlı iştirakçısı olan, ölkəmizin qanunvericilik bazasının möhkəmləndirilməsində uzun illər səmərəli fəaliyyət göstərən Milli Məclisin Aqrar Siyasət Daimi Komissiyasının sədri Eldar İbrahimovla görüşüb söhbət etdik, keçid dövrü, iqtisadi inkişaf, aqrar islahatlar, qlobal problemlər və s. məsələlər barədə geniş fikir mübadiləsi apardıq.

Bir az tarixdən

- Hörmətli Eldar müəllim! Azərbaycan sosial-iqtisadi inkişafı fonunda bir az tarixə ekskurs edək. İlk öncə, ölkəmizdə kənd təsərrüfatının inkişaf mərhələlərinə ötəri nəzər yetirək…

Azərbaycanda əkinçilik mədəniyyətinin tarixi çox qədim zamanlara, antik dövrlərə gedib çıxır. Əlverişli təbii iqlim şəraiti, coğrafi vəziyyəti, çoxlu çayların və su mənbələrinin olması ulu əcdadlarımızın bu torpaqlarda məskunlaşmasına səbəb olmuşdur. Qədim yunan və ərəb tarixçilərinin yazılı mənbələri, arxeoloji qazıntılar zamanı aşkar olunan maddi sübutlar, məişət əşyaları, əmək alətləri və s. bunu deməyə əsas verir. Başqa bir sübut Xocalı-Gədəbəy, Naxçıvan və Talış-Muğan zonalarında tapılan və XIV əsrə aid edilən suvarma kanallarının qalıqlarıdır. Bir çox mənbədə Azərbaycan üzümün, armudun, alçanın, əriyin, narın və s. meyvələrin vətəni hesab olunur. Qədim dövrlərdə Azərbaycanda dənli bitkilərin iki növü - buğda və arpa əkilib becərilirdi. Naxçıvan və Mingəçevir ərazilərində aparılan qazıntılar zamanı tapılan buğda, arpa, vələmir qalıqları b.e.ə. III-II minilliklərə aid edilir, Göygöl rayonu ərazisində aşkar olunan şərab küpləri b.e.ə. II minilliyin sonu I minilliyin əvvəllərinə aid edilir ki, bu da üzümçülüyün Azərbaycanda çox qədim tarixə malik olmasını göstərir. Mədəni bitki növlərindən olan pambıq Azərbaycanda b.e.ə. II-III əsrlərdə əkilməyə başlamış, I-VIII əsrlərdə geniş ərazilərə yayılmışdır. İbtidai icma quruluşunun dağıldığı dövrlərdə ölkəmizin ərazisində bağçılıq, üzümçülük, tərəvəzçilik, pambıqçılıq, heyvandarlıq, o cümlədən atçılıq müəyyən inkişaf səviyyəsinə çatmışdır.

Qədim yunan filosofu Strabona görə: "Alban ərazisi Babilistan və Misir ərazilərindən yaxşı suvarılırdı və ildə 2-3 dəfə məhsul götürülürdü". III əsrdə feodalizmin formalaşması ilə əlaqədar olaraq Azərbaycanda istehsal vasitələri gücləndi, buğda, arpa, meyvə, üzüm, tərəvəz sahələri genişləndi, ipəkçilik inkişaf etməyə başlanıldı. Artıq VIII-IX əsrlərdə düyü istehsalına başlanıldı və qısa zamanda bu, Azərbaycanda da geniş yayıldı. İpəkçiliklə ölkəmizdə V-VI əsrlərdən məşğul olmağa başlamışlar. Ərəb tarixçilərinin yazdıqlarına görə, ipək Bərdədən İrana, oradan isə başqa ölkələrə aparılırdı.

VII əsrdə Girdiman dövlətinin yaranması ilə Atropaten və Albaniya ərazisində kənd təsərrüfatı daha da çiçəkləndi, əkin sahələri genişləndi, yaxşı irriqasiya sisteminin yaradılması nəticəsində məhsuldarlıq artdı. Lakin sonrakı dövrlərdə ərəb istilası, monqolların hücumları, xarici qəsbkarların həmlələri Azərbaycanın kənd təsərrüfatına ciddi ziyan vurdu. XVIII əsrdən isə ölkənin xanlıqlara parçalanması, onlar arasında tez-tez baş verən müharibə və münaqişələr, çəkişmələr, basqınlar, talanlar bu sahəyə sarsıdıcı zərbə vurdu və tənəzzülə sürüklədi. Əmək alətlərinin primitivliyi, kəndlilərə qoyulan yüksək vergi və rüsumlar da əkinçiliyin inkişafına əngəl törədən başlıca amillər sırasında idi.

1828-ci ildə Azərbaycanın Rusiya və İran arasında bölüşdürülməsi, müstəqilliyimizin tamam itirilməsi ilə xalqımızın taleyində acı günlər başladı. Rusiya imperiyası daxilində yaşamağa məhkum olan Azərbaycan xalqı uzun müddət gerilik və səfalətdən yaxa qurtara bilmədi. Yalnız sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra ölkənin iqtisadiyyatında müəyyən dirçəliş baş verdi, torpaq haqqında dekret imzalandı, ictimai təsərrüfatlar yaradıldı, vergilər azaldıldı. Lakin zahirdə beynəlmiləl görünən, xislətində isə türk-müsəlman əhalisinə qarşı gizli niyyətlər dayanan kommunist ideologiyası Azərbaycan xalqına o qədər də xoşbəxt günlər bəxş etməmişdir. Repressiyalar, təqiblər, sürgünlər, intellekt sahiblərinin aradan götürülməsi, milli-mənəvi dəyərlərimizə vurulan zərbələr xalqımızın tarixi üçün çox da uzaqda olmayan yaşantılarıdır. Yalnız 1969-cu ildə ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycan rəhbərliyinə gəldikdən sonra vəziyyət tamam dəyişdi. Qısa müddətdə ölkə tənəzzüldən və böhrandan çıxdı, iqisadiyyat dirçəldi, əhalinin rifah halı durmadan yaxşılaşdı. 1969-1982-ci illər Azərbaycan xalqının taleyində parlaq səhifələr açan tarixdir. İttifaq miqyasında ən geridə qalmış respublika olan Azərbaycan 13 il dalbadal sosializm yarışının qalibi oldu, Keçici Qırmızı Bayraq aldı. Azərbaycançılıq məfkurəsi, milli-mənəvi dəyərlərimiz qorunub möhkəmləndi, gələcək müstəqilliyimiz üçün möhkəm zəmin yarandı. Azərbaycan ucaldı, böyüdü, tanındı və millətlər içərisində öz imzasını qoydu…

Müstəqilliyimizin ilk illəri

- Bu illəri necə xatırlayırsınız?

- Dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrinin keçdiyi yola nəzər saldıqda məlum olur ki, materiya daim hərəkətdə olduğu kimi dövlət də inkişaf etməli, iqtisadi və siyasi idarəetmə sistemi daim təkmilləşdirilməlidir. Bu proseslərin dayanması və ya yerində sayması ölkədə durğunluqla, tənəzzüllə sonuclanır və nəticədə ölkənin dağılması ilə sona çatır. Azərbaycanın da daxil olduğu SSRİ də müəyyən inkişaf əldə edilməsinə baxmayaraq, XX əsrin 80-ci illərində ölkənin iqtisadi və siyasi həyatında durğunluq yarandı və bu burulğandan çıxa bilməyib 1991-ci ilin sonunda bir ölkə kimi dünya xəritəsindən silindi.

Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti 1991-ci ilin oktyabr ayının 18-də "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında" Konstitusiya aktını qəbul etdi, Azərbaycan xalqı əsrlər boyu həsrətində olduğu müstəqillik və azadlıq ideallarına qovuşdu. Müstəqilliyimizin ilk illəri acı təəssüratlarla yaddaşlarda, xatirələrdə qaldı. 1991-1993-cü illərdə səriştəsiz, ideya və baxışları dövlətçiliyimizin möhkəmlənməsinə söykənməyən, milli maraqlardan və məfkurədən uzaq ölkə rəhbərliyi tərəfindən iqtisadiyyat dağıdıldı, xalq mülkiyyəti ayrı-ayrı vəzifəli şəxslər tərəfindən mənimsənildi, hərc-mərclik, xaos, özbaşınalıq görünməmiş miqyas aldı. Cəmiyyət çaşqınlıq və ümidsizlik girdabında boğulurdu. Nicat yolunu da Azərbaycan xalqı özü müəyyən etdi. 1993-cü ilin iyun ayında xalqın təkidli tələbi ilə fövqəladə zəka və böyük nüfuz sahibi Heydər Əliyev hakimiyyətə gətirildi. O, ölkəyə rəhbərliyə başladığı ilk gündən qayda-qanunun bərpası, icra intizamına əməl edilməsi, cəmiyyətdə əmin-amanlığın bərqərar olması üçün çox mühüm və təsirli tədbirlər həyata keçirməyə başladı. 1994-cü ilin may ayında atəşkəs müqaviləsi imzalandı, ölkədə nisbi sabitliyin təmin edilməsi iqtisadi islahatlara başlamaq üçün əsaslı zəmin yaratdı. 1994-cü ilin sentyabr ayında dünyanın inkişaf etmiş bir çox ölkələrinin aparıcı şirkətləri tərəfindən "Əsrin neft müqaviləsi" imzalandı. Ölkədə sabitliyi pozmaq, öz qara niyyətlərini həyata keçirmək üçün müəyyən qüvvələr 1994-cü ilin oktyabr və 1995-ci ilin mart aylarında dövlət çevrilişinə cəhdlər təşkil etdilər. Lakin Heydər Əliyevin yüksək təşkilatçılığı və vaxtında həyata keçirdiyi tədbirlər bu cəhdlərin qarşısını aldı, ölkəmizdə siyasi sabitlik təmin edildi. Bundan sonra bazisi təşkil edən iqtisadi islahatlarla yanaşı üstqurum yaratmağa xidmət edən siyasi islahatların vəhdətinə yönəlmiş tədbirlər həyata keçirilməyə başlandı. 1995-ci ildə vətəndaşların hüquq və vəzifələrini, azadlıqlarını, dünyəvi dəyərləri dolğun şəkildə özündə ehtiva edən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası qəbul olundu. Bu sənəd hakimiyyətin bölünməsi prinsiplərinə əsaslanaraq, mülkiyyətin dövlət, bələdiyyə və xüsusi mülkiyyət növlərinin olmasını təsdiq etdi. Konstitusiyada qeyd olundu ki, Azərbaycan dövləti bazar münasibətləri əsasında iqtisadiyyatın inkişafına şərait yaradır, azad sahibkarlığa təminat verir, iqtisadi münasibətlərdə inhisarçılığa və haqsız rəqabətə yol vermir. Bütün bu müddəalar ölkəmizdə hüquqi bazaya əsaslanan demokratik islahatların keçirilməsinə imkan yaratdı. Bununla da 1991-1995-ci illəri əhatə edən iqtisadi tənəzzül və siyasi xaos dövrü 1996-cı ildən başlayan dinamik makroiqtisadi inkişaf və siyasi sabitlik dövrü ilə əvəz olundu. Onu da qeyd edək ki, 1992-ci ilin yanvar ayından başlamış çox zəif və sistemsiz həyata keçirilən bir sıra tədbirlər lazımi nəticə verməmiş, bir çox neqativ hallara səbəb olmuşdur. Belə ki, istehlak mallarının qiyməti 1990-cı ilə nisbətən yüz dəfələrlə artmış, 1994-cü ildə büdcə kəsirinin ÜDM-ə nisbəti 13 faizə çatmış, ölkə iqtisadiyyatına bir manat da olsa xarici sərmayə qoyulmamış, 1992-1994-cü illərdə xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 42 faiz azalmış, maliyyə bank sistemi iflic vəziyyətə düşmüşdü.

Azərbaycan modeli

- İlk öncə, hansı təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirildi?

- Ölkə iqtisadiyyatının belə ağır vəziyyətdə olmasına baxmayaraq, ümummilli lider Heydər Əliyevin uzaqgörən və praqmatik siyasəti, həyata keçirilən ardıcıl sistemli tədbirləri nəticəsində 1996-cı ildən etibarən iqtisadiyyatda canlanma başlandı. Bu tədbirlər sırasına Azərbaycan modelinin tərkib hissəsi olan bir çox əhəmiyyətli sənədlərin qəbul edilməsini aid etmək olar. Bunlardan "Azərbaycan Respublikasında 1995-1998-ci illərdə dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsinin Dövlət Proqramı", "Azərbaycanda kiçik və orta sahibkarlığa Dövlət yardımı Proqramı (1997-2000-ci illər)", "Azərbaycan Respublikasında dövlət əmlakının özəlləşdirilməsinin II Dövlət Proqramı", "Azərbaycan Respublikasında aqrar bölmənin inkişafının dövlət proqramı (2002-2006-cı illər)", "Azərbaycan Respublikasının demokratik inkişaf konsepsiyası", "Azərbaycan Respublikasında turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı", "Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramı (2003-2008-ci illər)" və ölkənin bir çox iqtisadi və sosial məsələlərinə dair digər proqramları və konsepsiyaları qeyd etmək olar. Bu tədbirlərin həyata keçirilməsi ilkin mərhələ olmaqla Azərbaycanın dinamik inkişaf yoluna çıxmasında müstəsna rol oynamışdır.

- Azərbaycan MDB məkanında aqrar islahatı uğurla aparan ölkələrdəndir. Bir çox mürəkkəb məqamları özündə ehtiva edən aqrar bölmədə köklü islahatlar aparmaq o qədər də asan başa gəlmədi, elə deyilmi?

- Azərbaycanın iqtisadiyyatında özünəməxsus yer tutan və ölkədə sosial vəziyyətə böyük təsiretmə gücünə malik olan aqrar bölmədə də islahatların aparılması o qədər də asan məsələ kimi görünmürdü. Ötən əsrin 70-ci illərində yaradılmış möhtəşəm maddi-texniki baza çox qısa zamanda, demək olar ki, məhv edilmiş, əvvəllər mövcud olan iqtisadi əlaqələr qırılmış, aqrar-sənaye kompleksi özbaşına buraxılmışdı. Ölkə iqtisadiyyatının mühüm sahəsini və əhalinin 50 faizini əhatə edən aqrar bölməni keçmişdə olduğu kimi inzibati-amirlik metodu ilə idarə etmək qeyri-mümkün idi. Yeganə düzgün istiqamət aqrar sahədə köklü islahatlar aparmaqla vəziyyəti tədricən qaydaya salmaq olardı. Bunun üçün ilk növbədə torpaqlar özəlləşdirilməli, kolxoz və sovxozlar ləğv edilərək onların əvəzinə yeni təşkilati-hüquqi formalı təsərrüfatlar yaradılmalı, sahibkarlıq inkişaf etdirilməli və digər islahat tədbirləri həyata keçirilməli idi. İslahatın uğurla başa çatdırılması üçün ən başlıca şərt ədalət prinsipinin, həmçinin də torpaq bölgüsündə şəffaflığın gözlənilməsi idi.

Birinci mərhələdə (1993-1994-cü illər) aqrar islahatlar barədə ölkəmizdəki reallıqlar nəzərə alınmaqla, dünya təcrübəsinin öyrənilməsi və yekdil bir fikrin formalaşmasına diqqət yönəldildi.

İkinci mərhələ (1995-1996-cı illər) aqrar islahatlara başlamaq üçün müvafiq normativ-hüquqi bazanın yaradılması ilə xarakterizə olunur. Bu dövrdə "Aqrar islahatların əsasları haqqında", "Sovxoz və kolxozların islahatı haqqında", "Torpaq islahatı haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunları və "Aqrar islahatların həyata keçirilməsini təmin edən bəzi normativ-hüquqi aktların təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı və digər qanunvericilik aktları təsdiq edilərək tətbiq edilməyə başlandı.

Aqrar islahatların üçüncü mərhələsində (1997-2000-ci illər) torpaqların özəlləşdirilməsi həyata keçirildi, yeni tipli təsərrüfatlar yarandı, sahibkarlıq subyektləri formalaşdı. Yeni yaradılan təsərrüfatçılıq formalarının fəaliyyətini ölkədə həyata keçirilən iqtisadi və siyasi islahatlarla əlaqələndirmək üçün Torpaq, Su, Meşə Məcəllələri, "Torpaq icarəsi haqqında", "Torpaq bazarı haqqında", "Toxumçuluq haqqında", "Torpaqların münbitliyi haqqında", "Bələdiyyələrin əraziləri və torpaqları haqqında" və bir sıra digər qanunlar və bu qanunların tətbiqini təmin edən normativ-hüquqi aktlar qəbul edilmişdir. Bundan başqa aqrar-sənaye kompleksinin mühüm sahələri olan kənd təsərrüfatı maşınqayırma və emal müəssisələrinin özəlləşdirilməsi və onların bəzilərinin səhmdar cəmiyyətlərə çevrilməsi, bank-kredit və maliyyə sisteminin yenidən qurulması prosesinə başlanmışdır. Aqrar islahatların 2000-2002-ci illəri əhatə edən dördüncü mərhələsində torpaq və su üzərində bələdiyyə mülkiyyətinin bərqərar olması istiqamətində mühüm əhəmiyyəti olan "Bələdiyyələrin su təsərrüfatı haqqında" və "Bələdiyyə torpaqlarının idarə edilməsi haqqında" qanunlar qəbul edilmiş, aqrar islahatların dərinləşməsi, torpaq və kpedit bazarının formalaşması, fermer təsərrüfatının səmərəli fəaliyyət göstərməsini təmin edən, kənddə orta və kiçik sahibkarlığın inkişafına təkan verən bir neçə normativ-hüquqi sənədlər imzalanmışdır. Görülən tədbirlərin nəticəsində torpaqlar kənd sakinlərinə ədalətli şəkildə paylandı, bu sahəyə investisiya qoyulması, vergi, kredit və sığorta siyasətinin yeniləşdirilməsi və təkmilləşdirilməsi üçün konkret tədbirlər həyata keçirildi. Torpaq islahatı nəticəsində Azərbaycan Respublikası ərazisinin 57 faizi dövlət mülkiyyətində (əsasən meşələr, otlaqlar, qoruqlar, dövlət toxumçuluq və damazlıq təsərrüfatlarının torpaqları və s.) saxlandı, 23 faizi bələdiyyə mülkiyyətinə verildi, 20 faizi isə özəlləşdirildi. Bu dövrdə Heydər Əliyevin parlaq zəkası, zərgər dəqiqliyi ilə ölçülüb-biçilmiş praqmatik siyasəti nəticəsində MDB məkanında analoqu olmayan yeni bir model - Azərbaycan modeli formalaşdı.

Müasirləşən, yeniləşən Azərbaycan

- Memarı və yaradıcısı ulu öndər olan Azərbaycan modelini qloballaşan dünyanın axarı istiqamətində möhkəmləndirmək və inkişaf etdirmək missiyası möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin payına düşdü. O, bunun öhdəsindən ağılla, dərrakə ilə və məharətlə gələ bildi. Bütün bu proseslərin iştirakçısı kimi sizin fikirlərinizi bölüşmək istərdik…

- Böyük fəxr hissiylə deyə bilərik ki, 2003-cü ildə demokratik seçki yolu ilə hakimiyyətə gələn Prezident İlham Əliyev Heydər Əliyev irsinə sadiq qalaraq bu modeli daha da təkmiləşdirdi və ölkəmizin qüdrətlənməsi üçün dolğun layihələr və proqramlar həyata keçirdi.

Hakimiyyətə gəldiyi ilk vaxtlardan imzaladığı fərmanlar və sərəncamlar onu göstərir ki, cənab Prezident iqtisadiyyatın qlobalaşması prosesində aqrar bölmənin dövlətin dəstəyi olmadan inkişafının mümkün olmadığını böyük peşəkarlıqla yəqin etmişdir. Ölkə başçısının 2004-cü il fevralın 11-də imzaladığı "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı (2004-2008 illər)" buna əyani sübutdur. Ölkə əhalisinin ərzaq təminatının yaxşılaşdırılmasında, yeni iş yerlərinin açılmasında, yoxsulluğun azaldılmasında aqrar bölmənin geniş imkanlara malik olmasını nəzərə alaraq ölkə Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 2004-cü ilin oktyabrında "Aqrar bölmədə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında" və "Aqrar bölmədə lizinqin genişləndirilməsi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında" sərəncamlar imzalanmışdır. Bu Proqramda bölgələrdə yalnız kənd təsərrüfatının deyil, həmçinin sosial-iqtisadi, aqrar-ərzaq siyasətinin əsas istiqamətlərindən olan kənd ərazilərinin davamlı inkişafını təmin edən kompleks tədbirlər nəzərdə tutulmuşdur. Dövlət Proqramının və ona əlavə edilmiş bir çox məsələlər uğurla yerinə yetirilmiş və Proqramın icrasına 6 milyard manatlıq investisiya qoyulmuşdur. Nəticədə dünyanın heç bir ölkəsində müşahidə olunmayan sosial-iqtisadi artım əldə edilmişdir. 2003-cü il ilə müqayisədə 2008-ci ildə dünya iqtisadiyyatı 25,4 faiz artdığı halda, Azərbaycan iqtisadiyyatı (ÜDM-in artımı) 2,6 dəfə artmış, adambaşına düşən nominal həcm 2003-cü ilə nisbətən 5 dəfə artaraq 4440 manat təşkil etmişdir. Son 5 ildə ölkə iqtisadiyyatına 38 milyard manatlıq investisiya qoyulmuşdur ki, bunun da 16 milyard manatı daxili investisiyalar olmuşdur. Son 5 ildə kənd təsərrüfatında məhsul istehsalının nominal dəyəri 2,4 dəfə artmış, aqrar sahədə yaradılan əlavə dəyərin real artım səviyəsi 25,1 faiz təşkil etmişdir. Ərazimizin 20 faizinin erməni işğalında olmasına baxmayaraq, ölkəmizdə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının dəyəri 1991-ci ilin səviyyəsini ötmüşdür. Hazırda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında özəl bölmənin payı 99,7 faiz təşkil edir. Heç təsadüfi deyildir ki, dünyanın ən birinci və qabaqcıl maliyyə qurumu olan Dünya Bankı Azərbaycanı 2008-ci ilin yekunlarına görə, ilin bir nömrəli islahatçı ölkəsi kimi tanımışdır. Bu fərəhləndirici və qürur doğuran hadisədir. Bütün bu uğurların təməlində respublikada həyata keçirilən məqsədəyönlü, ardıcıl və düzgün siyasət, uzaq gələcəyə yönəlmiş mükəmməl strategiya dayanır.

Azərbaycan bu gün dünyanı narahat edən iki əsas problemdən, yəni enerji və ərzaq təhlükəsizliyi problemlərindən birini tamamilə həll etmişdir. Bu həmin enerji təhlükəsizliyi məsələsidir ki, hazırda ölkəmiz neft, elektrik enerjisi və qazla özünü tam təmin etməklə yanaşı, həmin məhsulları dünya bazarına ixrac edir. Ərzaq təhlükəsizliyi probleminin həlli istiqamətində də respublikamızda konkret tədbirlər görülür. Bü məqsədlə ölkə başçısı 2008-ci ilin avqust ayında "2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı" və "Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalatçılarının toxum, gübrə və damazlıq heyvanları ilə təmin edilməsinə əlavə dəstək verilməsi barədə" sərəncamlar imzalanmışdır. Bu sərəncamların icrasını təmin etmək məqsədi ilə 2008-ci ilin dövlət büdcəsindən 25 milyon manat vəsait ayrılmış, 2009-cu ilin büdcəsindən isə 60 milyon manat vəsait ayrılması nəzərdə tutulmuşdur. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, ölkəmizdə kartof, meyvə-tərəvəz və bostan məhsullarına olan tələbat tam ödənilir və istehsal edilən məhsulların bir qismi ixrac olunur. Respublikamızda ərzaq taxılına olan tələbat ödənilsə də, heyvandarlıq məhsullarına olan tələbat hələlik tam ödənilmir. Bu məqsədlə bir sıra tədbirlər həyata keçirilməyə başlamışdır. Bunlar əsasən, aqrar sahədə çalışan sahibkara güzəştli kreditlərin verilməsi, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalına vergi və sığorta güzəştlərinin tətbiqi, subsidiyaların verilməsi, gömrük rüsumlarında güzəştlər, aqrolizinq yolu ilə texnika, gübrə, toxum və damazlıq heyvanların alınıb fermerlərə verilməsi və digər dövlət yardımının və dəstəyinin göstərilməsidir. Aqrar bölməyə dövlət qayğısının nəticəsidir ki, 2008-ci ildə 2007-ci ilə nisbətən taxıl istehsalı 494 min ton artmış və 2009-cu ilin məhsulu üçün keçən ilə nisbətən 231 min hektar çox sahədə dən üçün taxıl səpini aparılmışdır ki, bu da taxıla olan təlabatın daha dolğun ödənilməsinə yönəldilmişdir. Bax, budur müasir Azərbaycanda mövcud reallıq, milli mənafeləri qloballaşan dünya siyasətinə ağılla, dərrakə ilə uzlaşdırmağın uğurlu nəticəsi!

-Hörmətli Eldar müəllim!

"İqtisadiyyat" qəzetinin on yaşı tamam olur. Qəzet kollektivinə arzu və təkliflərinizi eşitmək xoş olardı.

- "İqtisadiyyat" qəzeti ölkədə və dünyada gedən sosial-iqtisadi prosesləri ardıcıl, doğru-düzgün, elmi əsaslarla təhlil edən, iqtisadi məsələləri hərtərəfli işıqlandıran ciddi mətbuat orqanıdır. Onun səhifələrində yer alan analitik yazılar, müəllif məqalələri, qlobal iqdisadi problemlərə həsr olunan müzakirə və diskussiyalar xüsusi təqdirə layiqdir. Ölkəmizin sosial-iqtisadi həyatında baş verən bütün məsələlər haqqında bu qəzet səhifələrindən faydalı bilgi almaq olar. Qəzetin öz yolu, öz dəsti-xətti, öz məramı-məqsədi var. Onu başqa nəşrlərdən fərqləndirən məziyyətlər də budur. Yubiley münasibəti ilə qəzet kollektivini təbrik edir, onlara bol-bol sevinc və yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram.

- Çox sağ olun.

Zülfü İLYASOV

İqtisadiyyat.- 2009.- 12-18 fevral.- S. 3.