Azərbaycan Heydər Əliyevin gəlişini gözləyirdi...

"1997-ci ildə Heydər Əliyev Biləsuvarda qaçqın şəhərciyinə iki gəncin toy şənliyinə gəlmişdi. O vaxt mən çox gənc idim. Ulu öndər həmin toya şəxsən öz təşəbbüsü ilə qatılmışdı. O, çox səmimi insan olduğundan, sadə insanların el şənliklərində də iştirak edir və öz xeyir-duasını verirdi. Həmin vaxt icra hakimiyyətinin işçiləri mənə o toyda iştirak edəcəyimi xəbər verəndə, əvvəlcə bunun doğru olduğuna inanmadım. Düşündüm ki, Bakıdan məşhur müğənnilər dura-dura, prezidentin yanında məni mahnı oxumağa qoymazlar...” Bu sözləri tanınmış müğənni Əlikram Bayramov deyir.

Bəli, Heydər Əliyev məhz belə şəxsiyyət idi. Böyük siyasətlə yanaşı, cəmiyyətin müxtəlif sferalarına sirayət edib bütün təbəqələrin nümayəndələri ilə bərabər ünsiyyət qurur, hamıya eyni münasibət sərgiləyirdi. Təkcə bu xarakterinə görə onun dahiliyi və liderlik qabiliyyəti çox aydın üzə çıxır. Belə olmasaydı, istər Azərbaycan tarixində, istərsə də xalqın yaddaşında Heydər Əliyev müstəqil və suveren dövlətin simvolu, xarizmatik siyasət dahisi, cəsur insan və böyük vətəndaş kimi qalmazdı. O, Azərbaycanın ən yeni tarixində müstəqil dövlətin siyasi, iqtisadi, hüquqi, sosial-mədəni, elmi əsaslarını yaradan, onların ardıcıl inkişafını təmin edən siyasi kursun və milli inkişaf strategiyasının müəllifidir. Bu gün biz azərbaycanlıların ölkəmiz haqda danışanda fəxr edə biləcəyi, qürurla öyünəcəyi çox uğurları var. Bunların hamısı istisnasız olaraq Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Yəni müstəqil Azərbaycanda elə bir sahə yoxdur ki, onun inkişafında Heydər Əliyevin zəhməti və ya hər hansı bir təsiri olmasın.

O, müstəqil Azərbaycanı qurub yaratmaqla yanaşı, onun inkişaf yolunu da müəyyənləşdirdi. Bu yolda təkcə siyasi deyil, sosial, iqtisadi, təhsil, mədəni və digər sahələrə bərabər səviyyədə diqqət tələb olunurdu. Məhz bu səbəbdən ümummilli lider Heydər Əliyev baş verən və gələcəkdə ola biləcək hadisələrə kompleks yanaşma sərgilədi. Digər zəruri sahələrlə yanaşı, mədəniyyətə, incəsənətə xüsusi diqqət yetirildi. Bu isə müstəqil bir dövlətin təməlini müəyyənləşdirən, təbliğini sürətləndirən və tərənnüm etdirilən məqamları kimi xarakterizə edilir. Ulu öndərin müəyyən etdiyi həmin inkişaf strategiyası zamanla özünü doğrultdu. Hazırda Azərbaycan dünyanın sürətlə inkişaf etməkdə olan dövlətləri sırasındadır. Eləcə də Cənubi Qafqazın lider ölkəsidir, regionda söz sahibidir. Ölkəmiz artıq iri enerji layihələri ilə Avropanın enerji təhlükəsizliyinə mühüm töfhələr verməkdədir. Bütün bunların nəticəsidir ki, Azərbaycanda çox nüfuzlu beynəlxalq tədbirlər keçirilir. Ölkəmiz "Eurovision” mahnı müsabiqəsindən tutmuş, ilk Avropa Oyunlarına, mədəniyyətlərarası dialoqlara qədər müxtəlif yarış və forumlara yüksək səviyyədə ev sahibliyi edir. Bütün bunlar cəmi 25 illik müstəqillik dövründə ümumilli liderin müəyyən etdiyi inkişaf yolunda baş verib.

Əlbəttə, ulu öndərin Azərbaycan üçün tükənməz xidmətlərindən çox danışmaq olar. Amma əbəs yerə Heydər Əliyevin mədəniyyət və incəsənət sahəsinə olan diqqətini xüsusi qeyd etmədik. Çünki Heydər Əliyev və müstəqil Azərbaycanı mədəniyyət və incəsənətdən uzaq təsəvvür etmək mümkün deyil. Hesab edirik ki, onun müxtəlif incəsənət adamlarının həyatında oynadığı rolu elə onların öz dillərindən təqdim etmək daha maraqlı olar.

Respublikanın xalq artisti, aktrisa Məleykə Əsədovabizimlə söhbətində bildirdi ki, sənətə gələn ilk vaxtlarda – 90-cı illərdə hər bir sahədə olduğu kimi, Azərbaycan incəsənətində də böyük böhran yaşanırdı. Heydər Əliyevin Azərbaycana gəlişindən sonra digər dahələrlə yanaşı, incəsənətdə də ciddi dirçəliş başladı: "Ümummilli lider 1996-cı ildə Akademik Milli Dram Teatrına gəlmişdi. O, aktyorlara, müğənnilərə çox gözəl fikirlərini söyləyirdi, incəsənət insanlarında çox gözəl ruh yüksəkliyi yaradırdı. Mən bütün bunların şahidiyəm, necə ruhlandıq, necə sənətə bağlandıq... Dünənimə baxanda düşünürəm ki, ilahi, mən bu qədər əsərləri bir gündə necə çatdırırdım. Teatrda məşq edirdik, dövlət tədbirlərində iştirak edirdik. Bizhim belə əzmlə çalışmağımızın səbəbkarı məhz Heydər Əoiyev idi. Onun Akademik Milli Dram Teatrında baxdığı tamaşa "Fərhad və Şirin” tamaşası olub. Tamaşadan sonra səhnə arxasına keçdi, mənə çox gözəl fikirlər söylədi. O, teatrşünaslardan, tənqidçilərdən də gözəl danışdı. Onun gözündən heçə nə yayınmırdı. Sanki bir teatr bilicisi idi. Heydər Əliyev sözün əsl mənasınlda fenomen insan idi. O, doğrudan da peyğəmbər üzlü, dahi şəxsiyyət idi. Sonrakı illərdə də mən onu başqa tamaşalarda gördüm. "Aydın” tamaşasında illər öncə Fatma Qədri və mənim ifamda Gültəkin obrazını təhlil etdi. Nəinki mənə, bütün aktyorlara öz fikrini bildirirdi”.

M.Əsədova Azərbaycan incəsənətinin dirçəlişini məhz Heydər Əliyevlə bağlayır: "Mən hər gün Heydər Əliyevin ruhuna salavat göndərirəm. O, qeyri-adi insan idi. Allah ona min rəhmət eləsin. Bir aktrisa kimi mənim sevincli anlarım barmaqla sayılası qədərdir. Onun da çoxu Heydər Əliyevin tamaşalarımızı izləyib, haqqımızda dəyərli fikirlər söyləməyinə düşür. O, incəsənət insanlarına xüsusi diqqət göstərirdi. Ömrümün sonuna qədər onun ruhuna duaçıyam. Mən Azərbaycan haqqında şeir söyləyəndə, ilk növbədə Heydər Əliyevi xatırlayıram. O illərin şahidiyəm və sizə əminliklə deyirəm ki, Azərbaycanı Azərbaycan edən Heydər Əliyevdir. Bugünkü Azərbaycan Heydər Əliyevin əsəridir. Bu gün biz müasir Azərbaycanda yaşayırıq. Heydər Əliyevin yetişdirdiyi İlham Əliyev onun siyasətinin davamçısıdır”.

Xalq artisti, müğənni Bilal Əliyev da ulu öndərimiz haqqında "danışmaqla bitməz” dedi: "Əgər Heydər Əliyev hakimiyyətə gəlməsəydi, bu gün Azərbaycan adlı ölkə bəlkə də olmazdı. Mən özümü xoşbəxt insan hesab edirəm ki, onun hakimiyyəti illərində yaşamışam. O, hakimiyyətə gələndə mənim cəmi 10 yaşım var idi. O zamanlar televiziyalar təzə yaranmışdı. Televiziyada ulu öndərimizin bölgələrimizdə yaşayan insanları ziyarət etməsini izləyirdik. Azərbaycanın bütün bölgələri onun gəlişini gözləyirdi. Əvvəllər bizim ölkəyə müstəmləkə gözü ilə baxırdılar. O, Moskva ilə bizim aramızda elə bir ünsiyyət qurdu ki, Brejnev də Bakıya gəldi. Heydər Əliyevin qayğısı bütün sahələrdə və bir çox insanların üzərində olduğu kimi, mənim də üzərimdə çox olub. Bəlkə ən yaxın doğmalarımdan görmədiyim diqqəti ulu öndərimizdən və onun davamçısı İlham Əliyevdən görmüşəm. O, incəsənət aləminə çox böyük qiymət verirdi. Konsertlərdən sonra gəlib bizə təşəkkürünü bildirirdi, tək-tək bizimlə görüşürdü. Xarici ölkələrin prezidentləri ölkəmizə gəlirdi, biz onların qarşısında çıxışlar edirdik. Çıxışdan sonra həmin prezidentləri gətirib bizimlə görüşdürürdü. Bu, incəsənətə olan qayğı idi. Tədbirlərdə çıxış etdikdən sonra bizə mükafatlar verirdi. Bizi həvəsləndlirib, ruhlandırırdı. Hər konsertdən sonra Mədəniyyət Nazirliyindən zəng edib deyirdilər ki, bizə maaşımızdan əlavə qonorar yazılıb. Elə mükafatlar olurdu ki, bizim bir aylıq maaşımızdan da çox idi. Bu gün onun qoyduğu siyasət davam edir. Daim insanlar arasında oluram. Ulu öndərin dövrünü görən sənətçilərin çoxu deyir ki, vaxtilə Heydər Əliyev bizi xaricə oxumağa göndərib. İstedadımızı görüb onu inkişaf etdirmək üçün əlindən gələni edib. O istəyirdi ki, Azərbaycan gəncləri istedadlı və savadlı olsun. Bu gün mən dünyanı gəzirəm. Görürəm ki, digər ölkələr bizdən çox zəif yaşayır. Ancaq Azərbaycan gündən-günə inkişaf edir. Ona görə də İlham Əliyevə təşəkkürümüzü bildiririk ki, Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu siyasəti uğurla davam etdirir”.

Tanınmış ifaçı Əlikram Bayramov isə Heydər Əliyevdən danışarkən ilk olaraq "onun bir kəlməsi ilə bütün həyatım dəyişdi” dedi. Ə.Bayramov kasıb bir gənc olduğunu, paytaxta gəlməsi üçün heç bir imkana sahib olmadığını, məhz ulu öndərin sayəsində bu gün ölkə miqyasında tanındığını dedi: "1997-ci ildə Heydər Əliyev Biləsuvarda qaçqın şəhərciyinə iki gəncin toy şənliyinə gəlmişdi. Ulu öndər o zaman toyu təşkil edənlərə söyləmişdi ki, toyda Biləsuvarın öz musiqiçiləri iştirak etsə, daha yaxşı olar. Oktyabrda keçirilən toy şənliyində ilk olaraq Müslüm Maqomayevin "Azərbaycan” mahnısını oxudum. Bu mahnı mənə uğur gətirdi. Mərhum Prezident bu mahnını çox bəyəndi. Həmin məclisdə "Ana” mahnısı ilə yanaşı, bir çox toy mahnıları da ifa etdim. Toy bitdikdən sonra mənə söylədilər ki, Heydər Əliyev sizinlə görüşmək istəyir. Çəkinə-çəkinə Heydər Əliyevin yanına getdim. Fikirləşirdim ki, yəqin nə isə problem yaranıb. Amma Prezident mənə "Sənin səsin Rəşid Behbudovun səsinə bənzəyir. İstəyirəm ki, paytaxtda təlim keçib, ifaçılıq edəsən” - deyib, köməkçisinə Söylədi ki, bu gənclə məşğul olsunlar. Mərhum Prezident mənim yaxşı gələcəyim olacağını qeyd etdi və dedi ki, "sənə ilk xeyir-duanı mən verirəm”. Məhz ulu öndərin xeyir-duası ilə böyük uğurlar qazandım və şöhrət əldə etdim”.

Gənc ifaçı Amil Həsənoğlunun da Heydər Əliyevlə bağlı maraqlı təəssüratları var. Dediyinə görə, bu dahi insanla ilk görüşü 1998-ci il may ayının 4-də indiki Bakı Musiqi Akademiyasinda olub: "Dünya şöhrətli musiqiçi M.Rastrapovicin Azərbaycana ilk gəlişi münasibətilə keçirilən master dərslərindən sonra onun şərəfinə verilən konsertdə mənim də çıxışım oldu. Konsertdə Heydər Əliyev ön sırada əyləşmişdi. Gurultulu alqışlarla yenidən bir mahnı oxumağımı istədilər. Çıxışımı bitirib səhnə arxasına qayıdan zaman nazir köməkçisi mənim harda yaşadığımı və neçə yaşım oldugunu soruşdu. Çünki artıq Heydər Əliyev mənimlə maraqlanmışdı. Konsertin səhəri dövlət televiziyasında prezident sərəncamlarını izləyən zaman adımın Gənc İstedadların Qızıl Kitabına yazılaraq, fərdi təqaüdə layiq görüldüyümü öyrəndim. Sənətə yenicə addımlayan uşaq üçün bu, böyük stimul idi. Sonra Silahlı Qüvvələr Günündə dahi Üzeyir Hacıbəyovun "Sevgili Canan” romansını ifa etdim. Konsertin sonunda Heydər Əliyev incəsənət nümayəndələri ilə görüşüb onlara təşəkkür edirdi. Həmin gün bizim ilk dəfə səmimi görüşümüz oldu. Söhbətimizi bu günə kimi xatırlayıram. "Səni istedadlı gənclər siyahısına salmışam, bilirsən, ya yox? Sən yaxşı oxu, istedadını inkişaf etdir” deyərək alnımdan öpdü. Bu görüşdən sonra bütün dövlət tədbirlərində, xaricidəki Azərbaycan mədəniyyəti günlərində mənim ulu öndərlə daim görüşlərim olmuşdur”.

Əməkdar artist Baloğlan Əşrəfov incəsənət adamlarına hər növ qayğının Heydər Əliyev dövründən qaldığını bildirdi. Qeyd etdi ki, Respublika Sarayında Azərbaycana Qırmızı Bayraq verilirdi: "Sarayda keçirilən "İstedadlar axtarırıq” konsert müsabiqəsinin qalibi idim. Orada Heydər Əliyevlə görüşdüm. Həmin səhnədə SSRİ xalq artistləri çıxış edirdi. Əliyev konsertdən sonra kulisə gəldi, ifam haqqında fikirlərini bildirdi. Sənət aləmində əsas uğurlarım demək olar ki, bundan sonra başladı. Bir müddət sonra aləm bir-birinə dəydi, hakimiyyət dəyişildi. Mənim də kitabım bağlandı. Televiziyalar, radiolar bizə şərait yaratmadılar. Nəhayət, Heydər Əliyev yenidən hakimiyyətə gəldi. Həmin vaxt mən sanki həyata yenidən gəldim. Televiziyaların qapıları üzümə açıldı. Dəfələrlə solo konsertlərim oldu. Azərbaycanda elə bir konsert salonu yoxdur ki, orada konsenrtim olmasın. Bütün uğurlarım onun dövründə baş verdi. Bu gün əgər biz müstəqil Azərbaycanda yaşayırıqsa, bu, Heydər Əliyevin qoyub getdiyi bir xəzinədir. Hazırda da sənət adamları dövlət səviyyəsində qiymətləndirilir, onlara fəxri adlar verilir. Bunların hamısı Heydər Əliyev siyasətinin davamıdır”.

Ataların bir misalı var – görünən dağa bələdçi lazım deyil. Həqiqətən də bu gün Heydər Əliyev deyəndə müstəqil Azərbaycan, Azərbaycan deyəndə Heydər Əliyev yada düşür. Qoy, müstəqilliyimiz də ulu öndərin əziz xatirəsi kimi daimi, əbədi və dönməz olsun!

Xəyalə Rəis

Kaspi.-2016.-23 noyabr.-S.12.