Günəşin bacısı

Adı az qala Mil düzünün rəmzinə çevrilən Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Sevil Qazıyeva cəmi 23 il ömür yaşamasına baxmayaraq, ömrün bütövlüyünə imza atıb

İstənilən ömür yaşanan illərin sayına görə bütövdür. Ona görə də yarımçıq ömür yoxdur deyirlər. Adı az qala Mil düzünün rəmzinə çevrilən Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Sevil Qazıyeva cəmi 23 il ömür yaşamasına baxmayaraq, ömrün bütövlüyünə imza atıb.

"Qızlar, sükan arxasına!"

Sevil Qazıyeva Zaqatala rayonunda dünyaya göz açıb. Həkim olmaq arzusu ilə Bakıya gələn qız müsabiqədən keçmədiyini görüb, 5 saylı peşə məktəbinə üz tutub. Poliqrafiya sənətinə yiyələnsə də bu sahədə çalışmayıb. Özbək qızı Tursunoy Axunovanın maşınla pambıq yığımında göstərdiyi hünər barədə oxuduğu məqalə onun həyat yolunu birdəfəlik dəyişib. Gənc qızı artıq əmək cəbhəsinin çətin və romantik həyatı maraqlandırırdı. Özbək qızının "Qızlar, sükan arxasına!" hərəkatına ilk səs verənlərdən olub Sevil Qazıyeva. Rəfiqələri də onun kimi hərəkət edib. Mürəttib olacaq üç rəfiqəsi - Məmləkət, Solmaz və Diləfruz da günlərin birində Sevilə qoşulub Mərkəzi Komitəyə gediblər. Onların "Niyə azərbaycanlı qız maşınla pambıq yığmasın?" tələbi nəzərə alınıb. Aradan bir neçə ay keçmiş qəzetlərdə: "Binədəki Kənd Təsərrüfatı Mexanikləşdirmə Məktəbində sürücü-mexanik hazırlayan kurs açılıb...” elanları verilib. Kursa ilk yazılanlar da bu rəfiqələr olub. Onların ardınca 58 qız məktəbə sənəd verib.

Sevil Qazıyeva sovxozu

Bir illik təhsil müddətinin bir ayını istehsalat təcrübəsi keçirlər. Maşınla pambıq yığımı ən çox Mil düzündə həyata keçdiyindən qızların doqquzunu - içərilərində Sevil də olmaqla keçmiş Jdanov (indiki Beyləqan) rayonunun 5 saylı sovxozuna göndəriblər. Bu sovxozun adı iki ildən sonra Moskvada açılan Azərbaycan kənd təsərrüfatı sərgisində qızıl hərflərlə yazılıb. Həmin sovxoz xeyli vaxt Sevil Qazıyevanın adını daşıyıb.

Elə bir mötəbər yığıncaq, məclis olmazdı ki, Sevil ora dəvət olunmasın. Əmək qəhrəmanının günbəgün şöhrəti artırdı. Dalbadal mükafatlara layiq görülür, Azərbaycan Ali Sovetinə deputat seçilir. Hətta Ali Sovetin Sessiyasını açmağı da ona həvalə edirlər. Azərbaycanın ilk mexanizator qadınının səsi uca kürsülərdən eşidilirdi.

Sevil əmək cəbhəsində Sərdar İmrəliyevlə yarışırdı. Hər iki əmək bahadırı maşınla pambıq yığmaq ustası və Əməkdar mexanizator adını almış, birgə kompleks pambıqçılıq briqadası yaratmışdılar. Pambığı özləri əkir, becərir, özləri də yığırdılar.

1963-cü ilin əvvələrində S,Qazıyeva Qırmızı Əmək Bayrağı Ordeni ilə təltif olunur.

Sevilin qatili

Bir payız gününün sevincini təzəcə yaşamağa başlamışdı Sevil. O gün növbəti mükafat - Keçici Bayraq almışdı. Bu münasibətlə də ölkənin sayılıb seçilən adamları, o cümlədən Mərkəzi Komitənin birinci katibi Vəli Axundov da Sevili təbrik eləmək üçün düz onun işlədiyi sahəyə gəlmişdilər. Təmtəraqlı təqdimetmə elə tarlada keçirilir. Axşamüstü - sahələrdən dəstə-dəstə qayıdan pambıqçılardan yarışdığı briqadirin ondan bir bunker çox pambıq yığdığını öyrənən Sevil yenidən tarlaya qayıdır. Amma az keçməmiş onun ölümü haqqında yayılan xəbər hamını sarsıdır.

Kənd camaatı gözlərinə inana bilmir: idarə etdiyi kombaynın çarxlarını təmizləmək üçün əyiləndə motoru söndürməyi unutduğundan saçları çarxlara ilişmişdi. Maşın onun başının dərisini tamam qoparmışdı. Həmişə sevərək oxşadığı saçları Sevili ölümə sürükləmişdi. Sevilin qatili hörükləri idi.

Fotoların yaddaşı

Sevilin yaşadığı ev 1986-cı ildən muzeyə çevrilib. Muzeyi ziyarətə gələnlər bu qeyrətli vətən qızının qısa, amma şərəfli həyatını əks etdirən fotolarda onun mənalı ömür yoluna yaxından bələd olurlar. Sevilin uşaqlığı, məktəb illəri, dostları, sənət məktəbindəki günləri, istehsalat təcrübəsinə gəldiyi vaxtlar və s. bu fotoların yaddaşında əbədiləşib. Bir fotoda Kubanın prezidenti Fidel Kastro qardaşıyla Sevilin görüşünə gəlib. Bir şəkildə Özbəkistanda qurultay zamanı foyedə təşkil olunan rəqs gecəsində Yuru Qaqarinlə rəqs edir. Rayon, şəhər sovetinə deputat seçildiyi vaxtlar, Sərdar İmrəliyevlə birgə Ali Sovetə deputat olduğu illəri əbədiləşdirən fotolar şərəfli bir ömürdən söhbət açır.

Rəflərin birində isə ona verilən mükafatlar - təltiflər, ordenlər, 1965-ci ildə adına təsis olunan priz, Keçici Bayraq, Qırmızı Əmək Bayrağı Ordeni və haqqında yazılan poema, oçerk, məqalələrlə bəzədilib. Bütün bu mükafatları 23 illik bir ömrə sığışdırmaq çətindir.

Bakıda Sevil Qazıyevanın adını daşıyan park və bu parkda əmək qəhrəmanının ömrünü əbədiləşdirən heykəl ucaldılıb. Bir də Xalq şairi Nəbi Xəzrinin əmək qəhrəmanına həsr etdiyi “Günəşin bacısı”... bu şərəfli ömürdən danışır.

Məhərrəmova Təranə

Kaspi. -2010. – 10-12 aprel. – S.15.