Dövlətin məcburi köçkünlərə böyük qayğısı

Təkcə ötən il qaçqın və məcburi köçkünlərlə bağlı prezident 2 fərman, 2 sərəncam imzalayıb. Nazirlər Kabineti tərəfindən isə on dörd sərəncam və qərar qəbul edilib

Ölkədə qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması dövlətin, prezident İlham Əliyevin diqqət mərkəzindədir. Onların problemlərinin həlli dövlət başçısının ən çox diqqət yetirdiyi və qayğı göstərdiyi sahədir. Təkcə ötən il qaçqın və məcburi köçkünlərlə bağlı prezident 2 fərman, 2 sərəncam imzalayıb. Nazirlər Kabineti tərəfindən isə on dörd sərəncam və qərar qəbul edilib.

Dövlət başçısı noyabrın 17-də Binəqədi rayonundakı 2 nömrəli evtikmə kombinatının ərazisində 368 məcburi köçkün ailəsi üçün tikilmiş çoxmərtəbəli binaların açılış mərasimində iştirak edib. 2 nömrəli evtikmə kombinatının ərazisində inşa olunmuş doqquzmərtəbəli yaşayış binaları kompleksi artıq məcburi köçkünlərin ixtiyarına verilib. Doqquzmərtəbəli 6 binada paytaxtda şəraiti dözülməz olan ictimai yerlərdə, yarımçıq tikililərdə müvəqqəti məskunlaşan və köçürülməsi zəruri olan məcburi köçkünlər yerləşdirilib.

Kompleksin tikintisinə 2008-ci ildə başlanıb. Binaların yerləşdiyi ümumi ərazi 3 hektar, tikintinin ümumi sahəsi isə 27 min 897 kvadratmetrdir. Ərazidə hər biri 63 mənzilli doqquzmərtəbəli beş, 54 mənzilli bir yaşayış binası və 260 şagird yeri olan məktəb binası tikilib. Mənzillərin 81-i bir, 180-i iki, 90-ı üç, 18-i isə dördotaqlıdır.

Burada qazanxana, nasosxana, transformator yarımstansiyası tikilib, mənzillərə telefon, su və qaz xətləri çəkilib.

Noyabrın 20-də prezident Goranboy rayonunun ərazisindəki fin tipli qurma evlərdən ibarət qəsəbədə müvəqqəti məskunlaşmış 596 məcburi köçkün ailəsi üçün salınmış qəsəbənin açılışı mərasimlərində iştirak edib. Qısa müddətə tikilmiş qəsəbə üçün 120 hektar ərazi ayrılıb. Evlərin ümumi sahəsi isə 30.800, yaşayış sahəsi isə 19.445 kvadratmetrdən çoxdur. Evlərin 89-u bir, 275-i iki, 200-ü üç, 32-si isə dördotaqlıdır. Qəsəbədə bütün zəruri infrastruktur yaradılıb. Bura uşaq bağçası, ambulatoriya, klub-icma mərkəzi, poçt binası və digər inzibati binalar daxildir. Qəsəbədə müstəqil elektrik stansiyası tikilib, bütün evlər təbii qazla təchiz olunub.

Müvafiq Dövlət Proqramına uyğun olaraq məcburi köçkünlərin mənzil-məişət şəraitlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində 2009-cu ildə Xocalı rayonundan olan məcburi köçkünlər üçün Göygöl rayonu ərazisində dç 26 ailə üçün məhəllənin tikintisi başa çatdırılıb və məcburi köçkünlərin həmin qəsəbələrə köçürülməsi təmin edilib.

Eyni zamanda, Sabunçu rayonunun Pirşağı qəsəbəsində Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun yardımçı binalarında müvəqqəti məskunlaşmış, əsasən Zəngilan rayonundan olan 31 məcburi köçkün ailəsinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə Abşeron rayonunun Fatmayı qəsəbəsində salınan qəsəbənin tikintisi başa çatdırılıb və məcburi köçkünlər qəsəbədəki evlərə köçürülüblər. Bunlarla yanaşı, Bakı şəhərində təcili köçürülməsinə zərurət yaranmış obyektlərdən köçürülməsi nəzərdə tutulan 70 məcburi köçkün ailəsi üçün Ramana qəsəbəsində beşmərtəbəli yaşayış binasının tikintisinə başlanıb və bina bu günlərdə istifadəyə veriləcək.

Beləliklə, təkcə 2009-cu ildə 5710 nəfərdən ibarət 1142 məcburi köçkün ailəsi yeni tikilmiş evlərə köçürülüb.

Prezident İlham Əliyev fevralın 17-də "Məcburi köçkün ailələrinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılmasına dair əlavə tədbirlər haqqında" daha bir sərəncam imzalayıb.

Sənədə əsasən, məcburi köçkün ailələrinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə yeni çoxmərtəbəli yaşayış binalarının layihələşdirilməsi və tikintiyə başlanması üçün 2010-cu ilin dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Prezidentin Ehtiyat Fondundan Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinə 14 milyon manat məbləğində vəsait ayrılıb.

İndiyədək ölkəmizdə qaçqın və məcburi köçkünlər üçün 18 min 121 evdən ibarət 62 qəsəbə salınıb, bu qəsəbələrə 82 min qaçqın və məcburi köçkün köçürülüb. Beləliklə, çadır düşərgələri tamamilə ləğv edilib. Növbəti mərhələdə isə hökumət Bakıda və digər böyük şəhərlərdəki yataqxanalarda, uşaq bağçalarında, vətəndaşların şəxsi evlərində məskunlaşan məcburi köçkünlər yeni evlərlə təmin olunur. Bu addımlar bir neçə cəhətdən alqışlanmalıdır. Birincisi, çox ağır şəraitdə, darısqal otaqlarda məskunlaşan qaçqın və məcburi köçkünlər yeni tkilmiş, hər bir şəraiti olan, təmirdən çıxmış, yaxşı infrastrukturla təmin edilmiş evlərə köçürülürlər. Beləliklə, məcburi köçkünlərin yaşayış şəraiti yaxşılaşdırılır. Bu, uşaqların sağlamlığı, yeni nəslin tərbiyəsi baxımdan da çox təqdirəlayiqdir.

İkincisi, məcburi köçkünlərin yeni mənzillərə köçürülməsi onların məskunlaşdıqları yataqxanaların, uşaq bağçalarının əvvəlki təyinatı üzrə istifadəsinə şərait yaradır. Sirr deyil ki, bu gün Bakıda ciddi uşaq bağçası qıtlığı var. Valideynlər yer məhdudiyyəti üzündən uşaqlarını bağçalara qoya bilmirlər. Universitetlər də yataqxanaların olmaması ucbatından ciddi problemlərlə üzləşirlər. Xüsusilə də əyalətlərdən olan universitet tələbələri yataqxanalar olmadığından çox baha qiymətə kiraydə yaşamalı olurlar. Bəzi ailələr bu səbəbdən ciddi məhrumiyyətlərlə üzləşirlər. Məcburi köçkünlər yataqxanaları boşlatdıqdan sonra bu problem tamamilə həll ediləcək. Üçüncüsü, evləri qaçqın və məcburi köçkünlər tərəfindən zəbt edilmiş vətəndaşlarla bağlı problem həllini tapmış olacaq. Məlum olduğu kimi, hökumət məcburi köçkünlərin durumunu nəzərə alaraq, onların məskunlaşdıqları evlərdən çıxarılmasına getmir. Nəticədə yüzlərlə mülkiyyət hüquqi olan vətəndaşın hüquqları pozulur. Həmin vətəndaşlar məhkəmələrə müraciət edərək, hüquqlarının bərpası ilə bağlı qərarların çıxarılmasına nail olsalar da, məhkəmə qərarlarının icrasında problemlər meydana çıxır. Hətta Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi da bu məsələ ilə bağlı Azərbaycan dövləti əleyhinə qərarlar çıxarmışdı. İndi qıçqın və məcburi köçkünlərin yeni tikilmiş evlərə köçürülməsi bu problemin də həllinə kömək edəcək. Beləliklə, hökumət məcburi köçkün ailələrinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə yeni çoxmərtəbəli yaşayış binalarının layihələşdirilməsi və tikintisinə əlavə vəasit ayırmaqla çox humanist və sosialyönümlü addım atmış olub. Dünyadakı qlobal iqtisadi böhran şəraitində belə bir addımın atılması təbii ki, alqışlanmalıdır.

Abasquluoğlu İ.

Kaspi. -2010. – 19 fevral. – S.5.