Dünya cazının ulduzları Bakıda

 

Oktyabrın 16-dan 30-a qədər paytaxtda Bakı Beynəlxalq Caz Festivalı keçiriləcək

 

Bakı daha bir musiqi bayramına hazırlaşır. Oktyabrın 16-dan 30-a qədər paytaxtda Bakı Beynəlxalq Caz Festivalı keçiriləcək. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və “Sweet production”ın təşkilatçılığı ilə reallaşacaq festivalın açılış mərasimi oktyabrın 16-da Heydər Əliyev Sarayında baş tutacaq. Qeyd edək ki, Azərbaycan artıq ikinci dəfədir ki, Beynəlxalq caz festivalına ev sahibliyi edir. Məlumatlara görə, bu festival dünyanın ən irimiqyaslı musiqi bayramlarından biri olacaq. Belə ki, festival çərçivəsində Azərbaycan cazmenləri ilə yanaşı dünyanın müxtəlif ölkələrinin məşhur caz ifaçıları konsert proqramı ilə çıxış edəcək.

Festivalda Azərbaycanla yanaşı, dünyanın bir çox məşhur caz ifaçıları, o cümlədən Mat Bianko, Al di Miola, Keiko Matsui, Monti Aleksandr, Vijay İyer Trio, Erik Vloeimaens, Diane Rives, eləcə də “Jazzamor” və “Şakatak” qrupları Bakıda cazsevərləri sevindirəcəklər. Festival çərçivəsində konsertlərin keçiriləcəyi məkanlar da məlumdur. Heydər Əliyev Sarayı ilə yanaşı, Müslüm Moqamayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası, Muğam Mərkəzi, Səməd Vurğun adına Rus Dram Teatrı və Bakı Caz Mərkəzi qonaq-qaralı olacaq. Təşkilatçıların bildirdiyinə görə, tanınmış cazmen Vaqif Mustafazadənin qızı Əzizə Mustafazadə və məşhur gürcü cazmeni Nino Katamadze bəzi səbəblərdən festivalda iştirak edə bilməyəcək.  Festivalın açılış mərasimində ilk olaraq «Arena» caz orkestrı konsert proqramı ilə çıxış edəcək.  Həmçinin İngiltərənin məşhur “Matt Bianco” caz qrupu Heydər Əliyev Sarayında konsert proqramı ilə çıxış edəcək.  Konsertdə qrup repertuarından ən yaxşı musiqi parçalarını ifa edəcək. Bu konsert “Matt Bianco”nun Azərbaycanda ilk çıxışıdır. Qeyd edək ki, 1982-ci ildə keçmiş “Blue Rondo A La Turk” ansamblının üzvlərindən təşkil edilmiş “Matt Bianco” caz qrupu hazırda ingilis pop-cazının liderlərindən biri kimi dünyada məşhurdur. Kollektiv dünyanın bir çox ölkələrində uğurlu çıxışları ilə yadda qalıb.

Təşkilatçılar cazsevərlərə xoş musiqi anları bəxş edəcəklərini vurğulayırlar.

 

Bakının caz mühiti

 

Bakının ötən əsrin ortalarından başlayan və tədricən təkmilləşən caz ənənəsi var. 60-cı illərin sonuna qədər Bakının caz həyatının "mərkəzi" Azərbaycan Neft-Kimya İnstitutunda keçirilən tələbə gecələri idi. Azərbaycan cazının bütün "qaymaqları" bu instituta toplaşırdı. Hər il yaz axşamlarının birində respublikamızın paytaxtının caz kollektivləri institutun akt zalında çıxış edirdi. Bu gecələr, mahiyyət etibarilə, sonradan SSRİ miqyasında keçirilən Ümumittifaq caz festivallarının proobrazına çevrilmişdi.

Bakıda ilk «Qızıl payız» musiqi festivalları 60-cı illərin ortalarında keçirilib. Vaqif Mustafazadə, Rafiq Babayev və başqa cazmenlər bu festivallardan sonra məşhurlaşıblar. O dövrdə Bakıda caz musiqisinin səsləndiyi əsas səhnələr "Nizami", "Araz", "Azərbaycan" və digər kinoteatrların foyeləri idi. Kinoteatrlarda axşam seanslarından əvvəl orkestrlər caz musiqisi ifa edirdi. Belə hallarda əsasən D.Ellinqtonun, L.Armstronqun, D.Koltreynin və başqalarının svinq musiqisi ifa edilirdi. Nostalji hisslərini qiymətləndirənlər həmin dövrdə "Nizami" kinoteatrında caz kompozisiyalarını gözəl ifa edən müğənni Devisi, "Azərbaycan" kinoteatrında çıxış edən Rayf Hacıyevin orkestrini, istedadlı trubaçı İ.Kələntərlini, eləcə də L.Lubenski, V.Rubaşevski, Tartakovski, Hacıbağırov və başqa musiqiçiləri yəqin ki, hələ də xatırlayırlar.

 

 

İlk caz festivalı festival

 

Bakıda ilk caz festivalı 1967-ci ildə keçirilib. O vaxt hələ Gürcüstanda yaşayan Vaqif Mustafazadə həmin festivalda iştirak etmirdi.

1968-ci ildə keçirilən növbəti festival Əl oyunları salonunda təşkil edilib. Bu festivalda birinci festivalın iştirakçısı olmuş kollektivlərdən əlavə, hazırda Saratovda yaşayan caz müğənnisi Mənsur Qasımov, eləcə də Vaqif Mustafazadənin triosu (o özü, T.Cəfərov və N.Adilyarov) çıxış edirdi. Festivala Moskvadan və Kuybışevdən də musiqiçilər gəlmişdi.

1969-cu ildə Bakıda növbəti və  daha sanballı və geniş miqyaslı caz festivalı keçirilib. "Yaşıl teatr"da keçirilən festivalda Gürcüstandan, Estoniyadan, RSFSR-dən gəlmiş musiqiçilər və əlbəttə, Azərbaycan nümayəndələri çıxış edirdi.

Məhz 1969-cu ildən sonra azərbaycanlı caz musiqiçilərini SSRİ-nin başqa şəhərlərində keçirilən festivallara tez-tez dəvət etməyə başladılar. Rusiyanın regionlarından çoxsaylı caz kollektivləri Bakıya gəlirdi.

Maraqlıdır ki, "Bakı-69" festivalından sonra SSRİ-nin bir sıra şəhərlərində hər il festivallar keçirilməsi ənənəyə çevrilmişdi, Azərbaycan paytaxtının özündə isə növbəti iri caz festivalının keçirilməsi yalnız uzun illərdən sonra baş tutdu.

Buna baxmayaraq, Bakıda caz sürətlə inkişaf etməkdə idi. Caz musiqisi kinoteatrların foyelərindən rahat restoranların salonlarına "ayaq açmışdı". Bakıda ən prestijli "Kotton Klab" Kirov adına parkda yerləşən "Dostluq" ("Drujba") restoranı sayılırdı. V.Vladimirovun caz orkestri hər axşam orada çıxış edirdi. Müxtəlif ölkələrdən Bakıya gəlib burada konsertlər verən musiqiçilər bu restoranı yaxşı tanıyırdılar. Onlar konsertdə çıxış edəndən dərhal sonra "Drujba"ya yollanır, orada bir növ kortəbii cem-seyşnlər təşkil edilirdi.

70-ci illərdə bakılı musiqiçilərin bəziləri xarici ölkələrə mühacirət etdi, lakin yeni ideyalarla zəngin olan yeni cazmenlər yetişməkdə idi.

70-ci illərdə və 80-ci illərin əvvəllərində "Qızıl payız" festivalları, V.Mustafazadənin xatirəsinə həsr etmiş "Bakı-83" festivalı və digər tədbirlər keçirildi. "Bakı-1987" Ümumittifaq caz festivalı çox uğurlu oldu. Bu festival zamanı Sovet İttifiqanın ən populyar caz qruplarının hamısı Azərbaycan paytaxtında toplaşmışdı.

"Bakı-87" festivalının ən gənc iştirakçısı o vaxta qədər artıq istedadlı ifaçı və bəstəkar reputasiyası qazanmış 17 yaşlı Əzizə Mustafazadə idi. Festivalda uğurlu çıxışları ilə seçilən iştirakçılar arasında moskvalı İ.Nazaruk və İ.Bril, Ulyanovskdan gəlmiş Larisa Dolina, Odessalı S.Terentyev də vardı.

2002-2004-cü illərdə keçirilmiş "Kaspian caz ənd blüz" seriyasından olan festivallar caz pərəstişkarları və ümumiyyətlə musiqisevərlər tərəfindən birmənalı qiymətləndirilmədi. Bu seriyanın başlanğıcı, yəni 2002-ci ildə keçirilmiş ilk festival iştirakçıların tərkibinə görə nisbətən sanballı olsa da növbəti festival isə uğursuz oldu. Təəssüf ki, "Kaspian caz ənd blüz" festivalları incəsənətin bu növünü gənc musiqiçilər arasında və ümumiyyətlə, Azərbaycan cəmiyyətində populyarlaşdırmaq vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilmədi. "Baku caz -2005" festivalı isə həm forma, həm də məzmun baxımından uğurlu oldu.

Bu gün ölkəmizdə caz ifaçılığının yüksək inkişafı üçün o qədər şərait olmasa da festivalların keçirilməsi ənənəyə çevrilməkdədir.

Tanınmış caz ifaçısı Salman Qənbərov caz festivallarının keçirilməsini yüksək musiqi hadisəsi kimi dəyərləndirir: “Bizdə bu musiqinin dinləyiciləri var. Hər il bu marağın şahidi oluruq. Mənə elə gəlir ki,  bu dəfə də maraqlı olacaq. Çünki bu dəfə konsertdə pop-caz, etno caz, ciddi caz və s. üsullarda konsertlər təqdim olunacaq. Əsas odur ki, artıq ənənəvi olaraq hər il caz festivalı keçirilir. Caz ifaçıları üçün ən sevindirici hal odur ki, artıq bu festival ənənəyə çevrilib”.

 

Bakı Beynəlxalq Caz festivalının proqramı

 

¹ Qrup və ya ifaçı   Tarix Məkan

 

1.   Açılış konserti saat 19.00 16 oktyabr H.Əliyev Sarayı

2.   Matt BİANKA saat 20.00 17 oktyabr H.Əliyev Sarayı

3.   Emil Əfrasiyab oğlu saat 19.30 18 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

4.   Rain SULTANOV saat 21.00 18 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

5.   İsfar SARABSKİ saat 20.00 19 oktyabr Dövlət Filarmoniyası

6.   “ŞAKATAK” qrupu saat 20.00 20 oktyabr H.Əliyev Sarayı

7.   “Yeni adlar” caz layihəsi: Əfqan RəsulElçin Şirinov   saat 19.30saat 21.00 21 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

8.   Cəmil ƏMİROV saat 20.00 22 oktyabr Rus Dram Teatrı

9.   Al-di MİOLA saat 20.00 23 oktyabr H.Əliyev Sarayı

10.   OMAR (Live) saat 22.00 23 oktyabr Caz mərkəzi  həzz klub

11.   Monty ALEXANDER saat 20.00 24 oktyabr Dövlət Filarmoniyası

12.   Artur DUTKIEWICZ saat19.30 25 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

13.   Salman QƏMBƏROV & Werner ENGLERT  saat 21.00 25 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

14.   Vijay IYER Trio saat 20.00 26 oktyabr Dövlət Filarmoniyası

15.   Eric VLOEMANS  saat 19.30 27 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

16.   Emil İBRAHİM & Kestutis VAIGINS saat 21.00 27 oktyabr Beynəlxalq Muğam Mərkəzi

17.   Keiko MATSUİ saat 20.00 28 oktyabr H.Əliyev Sarayı

18.   L’Image: Mike MAİNİERİ, Tony LEVIN, Steve GADD, Warren BERNHARDT, David SPINOZZA  saat 20.00 29 oktyabr Rus Dram Teatrı

19.   “Jazzamor” qrupu saat 22.00 29 oktyabr Caz mərkəzi

20.   Diane REEVES saat 20.00 30 oktyabr Dövlət Filarmoniyası

 

 

Təranə Məhərrəmova 

 

Kaspi.- 2010.- 16-18 oktyabr.- S. 8.