«Heç vaxt ucuz qiymətə əsər vermərəm»

«Mən heç bir vaxt bir əsər üzərində işləmirəm. Eyni zamanda, 4-5 əsər yazıram. Birini yeni başlayıram, birinin musiqisi yenicə yaranır, birini sabah ya o biri gün bitirirəm»

Bu yaxınlarda ABŞ-ın İndiana ştatının Bluminqton şəhərində keçirilən konsertdə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü, Əməkdar incəsənət xadimi Azər Dadaşovun “Şükürlər olsun sənə” ariya-duası səsləndirilib. “Bütün dinlər sülh üçün dua edirlər” şüarı altında keçirilən konsertdə üç səmavi dinin- İudaizm, Xristianlıq, İslamı tərənnüm edən musiqilər ifa olunub. Konsertin keçirilməsi ideyası İndiana Universitetinin nəzdindəki Musiqi Məktəbinin professoru Ömər Türkmənoğluna məxsus olub. Konsertin proqramına daxil edilən müxtəlif ölkələrin və xalqların dini məzmunlu vokal musiqiləri dinləyicilərin böyük marağına səbəb olub.

«Şükürlər olsun sənə!»

- ABŞ-da keçirilən konsertdə özünüz də iştirak etdinizmi?

- Təəssüf ki, özüm konsertdə iştirak edə bilmədim. Konsertdən sonra mənə şəkilləri və mətbuatda dərc olunan məqalələri internet vasitəsilə göndərdilər. Həmin konsertdə ayrı-ayrı dillərdə mahnılar ifa olunub. Sevinirəm ki, proqrama Azərbaycan dilində də əsər daxil edilib. «Şükürlər olsun sənə!» əsərini mənə sifariş edəndə şairlə əlaqədə olmağa vaxtım yox idi. Demək olar ki, həmin əsərin sözlərini də özüm yazmışam. Bu əsərin Amerikada səslənməsi mənim üçün çox böyük fərəhdir.

- Bəs əsər həmin konsertin repertuarına necə düşüb?

- İndiana ştatında çalışan Azərbaycanlı professor Aida xanım bir il bundan əvvəl orada keçirilən bir konsertdə iştirak eləmişdi. Bu konsert üçün dünya üzrə bəstəkarların əsərləri toplananda Aida xanım mənim əsərimi də məsləhət görüb. O mənim dini əsərlər yazdığımı yaxşı bilir. Onu da bilirdi ki, Roma Papası Bakıya gələndə onlar üçün dini əsər yazılmasını mənə sifariş vermişdilər. Həmin əsərin ifası haqqında məndə CD də var. Mən dini mövzuda əsərləri ona görə yazıram ki, Allaha çox inanıram və düşünürəm ki, həyatda Tanrıdan başqa mənə kömək edən olmayıb. Əsərlərimi vaxtilə Xuraman Qasımova və başqa müğənnilər oxuyub. Həmin dini əsərləri «Şükürlər olsun sənə» adı altında nəşr etdirmişəm.

- Xarici ölkələrdə özünüzün də iştirak etdiyiniz konsertlər çoxmu keçirilib?

- Xaricdə 5-6 əsərim səslənib. Fransada yaşayan Ədil Əliyev fortepiano üçün əsər sifariş vermişdi. Sonra həmin əsəri Finlandiyada ifa elədim. Həmin konsertə dəvət alsam da, gedə bilmədim. Rauf Abdullayev həmin konsertə dirijorluq etdi. Sonra Rauf Abdullayev mənə əsər sifariş verdi və həmin əsər də ABŞ-da ifa olundu. Tanınmış pianoçu Murad Hüseynov da bir əsərimi ABŞ-da ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunan konsertdə ifa edib. Bu əsərlərin xaricdə səslənməsi mənim üçün sevincdir. İlk növbədə ona görə ki, Azərbaycan musiqisi xaricdə səslənir, musiqimizi hər yerdə tanıyırlar.

- Bəstəkar kimi yaradıcılığınız çox zəngindir. Simfoniyalar, kantatalar, marşlar, konsertlər və s. əsərlər yazmısınız. Əsərlərinizin səslənməsi üçün həmişə şərait olubmu?

- Əsərlərimin əksəriyyəti konsertlərdə səslənib. 40 ildir ki, bu sahədə çalışıram. Mənim müəllimim dahi bəstəkar Qara Qarayev olub. Təbii ki, ondan öyrəndiklərimin bəhrəsi özünü yaradıcılığımda göstərir. Hər il bir neçə əsərimin premyerası keçirilir. Niyazi kimi dahi maestro mənim əsərlərimə dirijorluq edib. Xalq artisti Rauf Abdullayev 18 əsərimin ilk dirijoru olub. Mart ayında keçirilən 2-ci Beynəlxalq muğam festivalı çərçivəsində təqdim olunan simfonik konsertdə 8 saylı simfoniyam – «Zabul simfoniyası» səsləndi. Bu əsəri 25 il əvvəl yazmışam.

Elitar musiqinin dinləyiciləri

- Keçən il gənclər arasında «Azər Dadaşovun fortepiano əsərləri” mövzusunda müsabiqə keçirildi. Musabiqənin nəticələri sizi qane etdimi?

- Həmin müsabiqə 2009-2010-cu illəri əhatə edərək 3 mərhələdən ibarət keçirildi. Müsabiqədə Bakı və Sumqayıtın musiqi və incəsənət məktəbləri, musiqi texnikumlarından 19 yaşına qədər olan gənclər iştirak edirdi. Mən iştirakçılar üçün 9 silsilə əsər və 3 yeni konsert yazmışdım. Onlar həmin əsərləri sevə-sevə ifa etdilər. Filarmoniyada həmin müsabiqənin yekun konserti uğurla keçirildi. Yaradıcılığımda o müsabiqəni ən böyük uğurlarımdan biri adlandırıram. Mənə zarafatla deyirlər ki, həmin müsabiqə ilə tarixə düşmüsən. Çünki heç bir bəstəkarın sağlığında onun adı ilə bağlı müsabiqə keçirilməyib.

- Siz Bəstəkarlar İttifaqının Gənclər bölməsinin rəhbərisiniz. Bu gün ciddi musiqi sahəsində ümidverici gənclər çoxdurmu?

- Ümidverici gənclər var. Bu il fevralın 2-də Gənclər Iünü münasibətilə keçirilən tədbirdə Dövlət Filarmoniyasında 4 gənc bəstəkara «Gənclik mükafatı» təqdim olundu. Hesab edirəm ki, həmin bəstəkarlar 10-15 ildən sonra Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbini idarə edəcəklər. Onlar çox düzgün yoldadırlar. Onların deməyə sözləri var. Türkan Qasımzadə, Ayaz Qəmbərli, Tahir, Səid, və b. gənclər bəstəkarlıq məktəbimizi irəli aparacaqlar.

- Bir bəstəkar kimi simfonik, kamera və s. konsertlərdə tez-tez iştirak edirsiniz. Ciddi musiqinin yalnız bəlli auditoriyası var?

- İstər simfonik, istərsə də kamera musiqisi olsun, onların dinləyiciləri salonlarda azdır. Ciddi musiqini dinləmək və başa düşmək üçün dinləyicinin bir balaca səviyyəsi olmalıdır. Ən azı dünyada baş verən hadisələrdən xəbərdar olmalıdır. Ali savad mütləq deyil. Sadəcə, həmin musiqiyə bələd olmaq üçün səviyyə lazımdır. Ona görə də belə konsertlərdə eyni dinləyiciyə rast gəlmək olur. Bu, elitar musiqidir. Biz çox əziyyət çəkirik, amma zalın yarısı adamla güclə dolur.

- Sizin tələbə olduğunuz illərdə necə, bu musiqiyə kütləvi maraq var idimi?

- O dövrdə musiqi salonları dolurdu. O zaman ümummilli lider Heydər Əliyev də rəhbər şəxsləri simfonik konsertlərə gəlməyə məcbur edirdi. Onlar qulaq asırdılar və bəziləri bu musiqini sevməyə başlayırdı. Bu isə həmin musiqiyə kütləvi marağın artmasına, həm də insanların səviyyəsinin yüksəlməsinə kömək edirdi. Bu gün telekanallarda şouya daha çox diqqət verirlər. Sabestyan Baxın 250 il bundan əvvəl yazdığı elə kamera əsəri var ki, indi də insanlara xidmət edir. Ancaq bilmək olmaz ki, həmin şoulardan hansısa qalacaq, ya yox. Düzdür, bu musiqinin də öz yeri var. Demək olmaz ki, hər şeyi ləğv edin və təkcə simfonik musiqi qalsın. Sadəcə, simfonik musiqiyə telekanallarda da diqqət artmalıdır. Telekanallarda yayılan şoular ciddi musiqini az qala kölgədə qoyur.

Bəstəkarları həvəsləndirmək lazımdır

- Hazırda hansı əsər üzərində işləyirsiniz?

- Mən heç bir vaxt bir əsər üzərində işləmirəm. Eyni zamanda, 4-5 əsər üzərində işləyirəm. Birini yeni başlayıram, birinin musiqisi yenicə yaranır, birini sabah ya o biri gün bitirirəm. Bilmirəm, yaxşı, yoxsa pis xüsusiyyətdir: bəzən bir əsəri 4-5 il əvvəl bitirmişəmsə onun üzərinə yenidən qayıdıram. İyunun 18-də Bakıda «Zamanla üz-üzə» adlı musiqi festivalı keçiriləcək. Konsertdə ukraynalı dirijor Rumçaqın dirijorluğu ilə «Lütf» adlı əsərim ilk dəfə səslənəcək. Bu əsər üzərində dəfələrlə işləyirəm ki, hərtərəfli olsun. Bütün əsərlərimə tələbkarlıqla yanaşıram.

- Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi əsərlərinizi alırmı?

- Fikrimcə, nazirlik simfonik musiqiyə bir qədər dəstək versə daha yaxşı olar. Nazirlik indiyə qədər mənim bircə əsərimi də ala bilməyib. Bir-iki dəfə ucuz qiymətə əsərimi istəyiblər, ancaq demişəm ki, «Heç vaxt ucuz qiymətə əsər vermərəm». Bəstəkarları maddi cəhətdən bir qədər maraqlandırsalar, yaxşı olar. Onda elə bilirəm ki, bəstəkarlar da daha yaxşı əsərlər yazmaq istəyərlər. Sadəcə, onları həvəsləndirmək lazımdır.

Təranə Məhərrəmova

Kaspi.- 2011.- 2 iyun. –S. 11.