Sarı Aşığın işığında

Dövlət Filarmoniyasında Azərbaycan xalq ədəbiyyatının klassiki Sarı Aşığa həsr olunmuş konsert proqramı təqdim edilib

Aprelin 30-da Müslüm Maqamayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında Laçın rayonunun aşıqları “Sarı Aşığın işığında” adlı konsert proqramını təqdim ediblər.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin və Laçın Rayon İcra Hakimiyyətinin birgə təşkil etdikləri gecədə tanınmış elm və mədəniyyət xadimləri, ziyalılar iştirak etmişlər. Konsertə ölkəmizin digər bölgələrindən də aşıqlar dəvət olunmuşdular.

AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu direktorunun müavini, professor Məhərrəm Qasımlı Azərbaycan aşıq sənətinin xüsusiyyətlərindən danışmışdır. Hazırda Laçında 100-dək aşığın el sənətini davam etdirdiyini diqqətə çatdıran alim bunun təsadüfi olmadığını, onların qüdrətli söz sərrafı Sarı Aşığın ilham bulağından su içdiklərini demişdir. Bildirmişdir ki, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın qayğısı sayəsində Azərbaycan aşıq sənəti YUNESKO-nun “Qeyri-maddi mədəni irs siyahısı”na daxil edilmişdir.

Sonra mərdlik diyarı Laçının tarixini, təbii gözəlliklərini və memarlıq abidələrini, eləcə də Sarı Aşığın məqbərəsini əks etdirən film nümayiş etdirilmişdir.

Laçın Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Ramiz Cəbrayılov Azərbaycan aşıq sənətinin tarixi, o cümlədən Sarı Aşığın həyat və yaradıcılığı haqqında məruzə etmişdir. Bildirmişdir ki, Saz dar gündə el-obanın təskinliyi, dayağı, gen gündə könülxoşluğu, gözaydınlığı olmuşdur. Milli varlığımızın, bədii təfəkkürümüzün şamı, çırağı olan aşıq dünyası xalqımıza ana laylası qədər şirin, məhrəm olmuş, toy və mərasimlərin yaraşığına çevrilmiş, öz ecazkarlığı ilə qəlbləri riqqətə gətirmiş, xoş arzulara, gözəlliyə, saf duyğulara səsləmişdir. Buna görə də sözün və sazın hikmətindən yaranan, qüdrətlənən, xalqın ruhunu oynadan, qəlbini ovsunlayan bu qədim sənət el arasında dərin hörmət və məhəbbətə malik olmuşdur.

Aşıqlıq sənəti saz çalmaq, oxumaq, şifahi xalq ədəbiyyatının nağıl, dastan və başqa növlərini toylarda, məclislərdə ifa edərək yaymaq deməkdir. Aşıq xalqın sevimlisi, onun qəlbinə, ürəyinə daha yaxın sənətkardır. Bir zamanlar aşıqlar ordunu döyüşə getməzdən öncə ruhlandırmaq, onlarda döyüş əzmini yaratmaq vəzifəsini yerinə yetirmişlər. Onlar həmişə xalqın şad və qəmgin günlərində xalqla birlikdə sevinib kədərlənmişlər. Məhz buna görə də aşıq ədəbiyyatı və aşıqlıq sənəti xalq arasında rəğbətlə qarşılanaraq yaşamış və bu gün də yaşamaqdadır.

Bildirilmişdir ki, günümüzə gəlib çıxan rəvayətlərə görə, el sənətkarı, saf məhəbbət, zərif duyğular tərənnümçüsü Sarı Aşıq XVII əsrdə Laçının Güləbird kəndi yaxınlığında yaşamış, elə o torpağa da qovuşmuşdur. Sarı Aşıqdan söz açan ilk yazılı qaynaq isə Əndəlib Qaracadağinin “Təzkirəyi-Qaradaği” əsəridir.

Ramiz Cəbrayılov deyib ki, Sarı Aşıq lirik nəğmələr ustasıdır. O al, yaşıl geyimli, çarpaz düyməli, zülfü qulac-qulac gözəlləri tərənnüm edərkən sözlə gözəllik lövhəsi yaradır. O, hər şeydən əvvəl, gözəllərdən vəfa, etibar, sədaqət tələb edir. Yaxşı gözəl o kəsdir ki, öz gözəlliyinin qədrini bilə, yerində danışıb, yerində gülə.

Sarı Aşığın yaradıcılığında ictimai-siyasi epizodlar da çoxdur. O ictimai ədalətsizliyə, zorakılığa, nadanlığa qarşı cəsarətlə çıxış edir. Dərin məntiqə, bədahətən şeir demək qabiliyyətinə malik olan Sarı Aşıq öz hazırcavablığı ilə də elin hörmətini qazanmış, ayrı-ayrı aşıqlarla deyişmələr zamanı onları bağlamışdır.

Ölümündən sonra Sarı Aşığın qəbri xalqın ziyarətgahına çevrilmişdi. Nəinki Laçın rayonundan, ətraf rayonlardan, hətta İrəvandan da ürəklərində niyyətlə onun qəbrini ziyarətə gəlir, məzarı üzərində şam yandırırdılar. Onun da, Yaxşının da qəbri müqəddəs hesab olunurdu.

1989-cu ildə Güləbird kəndindən olan görkəmli ziyalı, şair Səbahəddin Eloğlunun təşəbbüsü və yaxından köməkliyi ilə rayon rəhbərliyi tərəfindən Sarı Aşığın qəbri üzərində onun büstü qoyulmuşdu. Büstün postamentində Yaxşının da barelyefi düzəldilmişdi.

İcra başçısı deyib ki, aşıq yaradıcılığına dövlətimiz tərəfindən göstərilən yüksək qayğı, bu sahədə Heydər Əliyev Fondunun, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, Aşıqlar Birliyinin həyata keçirdiyi tədbirlər aşıq sənətinin nəinki ölkəmizdə, xaricdə də geniş təbliğinə imkan yaradır. 2010-cu ilin oktyabr ayında Azərbaycanda ilk dəfə Heydər Əliyev Sarayında keçirilən və bütün türk dünyasını əhatə edən I Beynəlxalq Aşıq Festivalı bu cəhətdən olduqca təqdirəlayiqdir. Tarixlərdən keçən aşıq sənətimiz Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın xüsusi diqqət və qayğısı nəticəsində hal-hazırda özünün yüksək inkişaf dövrünü yaşayır və dünya səhnələrinə çıxır. Bunun nəticəsidir ki, 2009-cu ildən Azərbaycanın aşıq sənəti UNESCO-nun dünyanın Qeyri-maddi mədəni irs üzrə reprezentativ siyahısına daxil edilmişdir.

Tədbirdə Aşıq Cabbar, Aşıq Umbay, Aşıq Famil və başqa sənətkarların ifaları səslənmişdir. Tamaşaçılar Sarı Aşığın kövrək bayatılarındakı duyğuların saflığından od almış aşıq havalarını heyranlıqla dinləmişlər. Qeyd edək ki, ifalar arasında gənc aşıqların çıxışları daha yaddaqalan olub.

T.Qurbanova

Kaspi. -2011. -3 may. –S. 11.