«Ənənələrin qorunması çox təhlükəli prosesdir»

Gənc rəssam Gündüz Ağayev: «Sabaha ümidsiz baxırıq, özümüzü aldatsaq belə»

Gündüz Ağayev son dövrlərdə gənclər arasında öz istedadına və bacarığına görə seçilən gənc rəssamlardan biridir. O, 1981-ci il iyun ayının 20-də Biləsuvar rayonunda anadan olub. 1998-2002-ci illərdə Dövlət Rəssamlıq Akademiyasında təhsil alıb. Onun işləri haqqında bir neçə adamdan tərifli fikirlər eşitmişəm. Hətta onun şəkillər çəkdiyi kitablardan biri “Çərçivə” Moskvada müsabiqənin baş mükafatı sayılan “Qran-Pri»yə layiq görülmüşdü. Özünəməxsus üslubu ilə seçilən gənc rəssam həm də fikir yeniliyi ilə maraqlıdır.

– Sizi oxuculara necə təqdim edək?

– Biləsuvarda anadan olmuşam. Rəssamlıq üzrə təhsil alandan sonra fərdi yaradıcılığa başlamışam. İlk 2 ili Biləsuvarda fəaliyyət görsətdikdən sonra Bakıya gələrək yaradıcılığımı davam etdirmişəm. 3 fərdi sərgim olmaqla bərabər ölkə daxili və beynəlxalq sərgilərdə iştirak etmişəm. Dünyanın müxtəlif ölkələrində olmuş, müxtəlif rəsm təmayülləri ilə yaxından tanış olmuşam. Sosial şəbəkə olan “Facebook”da "Tüpürüm...!!!" adlı virtual fərdi sərgi də təşkil etmişəm. Hazırda “Təhsil” nəşriyyatında rəssam kimi çalışıram, öz fərdi yaradıcılıq fəaliyyətimi davam elətdirirəm. Bir sözlə, yaradıcılığımı daha da inkişaf etdirməkdən qalmıram.

– Sırf rəssamlıqla bağlı hansısa müsabiqədə iştirak etmisinizmi?

– Mən həmişə müsabiqələrdə iştirak etməkdən imtina edirəm. Müsabiqələrə heç vaxt rəsm əsərlərimi vermirəm, çünki mənim yaradıcı ərazi saydığım mühit bu cür qarşılaşmaları sevmir. O, cümlədən, mən də sevmirəm. Çünki sənət özü qiymətli olmaldıdır. Onu hansısa şərtlər daxilində seçmək, məncə, düz deyil. Və özüm də başqa rəssamlara çəkdiyi əsərlərə görə qiymət verirəm, onların hansısa müsabiqədə yer tutmaqlarına görə yox. Yəni, mənim üçün müsabiqə çox şərti məna daşıyan bir şeydi.

– Özünüzü əsasən hansı üslublarda daha çox sınayırsan?

- Mən özümə daha çox sosial mücərrədlik üslubunu yaxın sayıram. Bu üslubda özümü daha sərbəst hiss edirəm. Yəni düşdüyümüz vəziyyətdə çaş-baş qalaraq nə etdiyimizi bilmirik. Məncə, bu – sosial mücərrədlik konkret üslub olmasa da, ağlımıza və ağzımıza gələni etmək özü də bir sənət növüdür. Sənət əslində heç bir konkret üsluba salınmamalıdır, mən ağlıma və ağzımıza gələni deməklə məhz bunu nəzərdə tuturam.

– Rəsmin dilinin olmaması, hər dildə başa düşülməsi rəssam üçün hansı imkanları yaradır?

– Tamaşaçının rəssamı başa düşməsi həm vacibdir, həm də yox. Rəssam elə bir mərhələdə ola bilər ki, tamaşaçının səviyyəsi ona çata bilməsin. Amma bütün bunlarla yanaşı ən yaxşısı onların bir-birini başa düşməsidir. Onda onların ikisi də əziyyət çəkmirlər. Məncə, rəssam tamaşaçını öz arxasınca aparmağa məcbur etməlidir. Çünki sənətin sahibi odur. O, hamıdan yaxşı bilir ki, özü nə istəyir. Bu əziyyətli olsa da, formalaşmış rəssam üçün çox sadə keçiddir.

– Rəssam məxsusi üsluba yiyələnməsi üçün hansı mərhələlərdən keçməlidir?

– Rəssam sənətdə nəsə əldə etmək istəyirsə böyük intellektə sahib olmalıdır. O, cümlədən, çox çalışmalı, çox gəzməlidir. Bu onun qlobal rəssam olaraq bu sənətdə özünəməxsus cığır açmağa zəmin yarada bilər. Yoxsa, ancaq nələrəsə baxıb çəkməklə, ancaq və ancaq özünü təkrarlamaq mümkündür. Başqalarınısa yamsılamaq sənətə heç bir xeyr vermir.

– Səncə, rəssamlıqda hansı ənənələr qorunmalıdır?

- Ümumiyyətlə, ənənələrin qorunması çox təhlükəli prosesdir. Bu zaman heç bir inkişafdan söz gedə bilməz. Ənənələri öyrənmək olar, amma onları hansısa çərçivədə qorumaq düzgün deyil. Onlar onsuz da, gələcəkdə başqa, daha da yığcam formada yenidən yaranacaqlar.

- Milli rəngkarlıqda hansı çalarlar daha çox üstünlük təşkil edir?

– Azərbaycanda rəngkarlıq demək olar ki, cansıxıcı şəkildə inkişaf edir. Buradakı hazırkı rəngkarlığın mərhələsini Avropa XX əsrdə bundan keçib. Dəqiq hansısa üslubun inkişafından və ya çiçəklənməsində söz açıla bilməz. Amma demək olar ki, abstraksiya və sosrealizm az da olsa yaşaya bilir.

– Gənc rəssamların yaradıcılıq vəziyyəti necədir? Onlara dövlət tərəfindən lazımınca şərait yaradılırmı? Və mövcud problemləriniz nədən ibarətdir?

- Konkret olaraq rəssamlara, geniş mənada isə tək rəssamlara deyil, digər sənət sahiblərinə heç bir şərait yaradılmır. Biz sabaha artıq ümidsiz baxırıq, özümüzü aldatsaq belə. Belə olan təqdirdə əsl sənət yaradılması əvəzinə bazarlar çoxalır. Bizim problemlərimiz çoxdur, dövlətin gənc rəssamlarla bağlı müəyyənləşdirilmiş, planlı işləri olmalıdır. Bu gün keçirilən sərgilərin çoxu ya vizual olur. Niyə? Çünki yer təşkil etmək, insan toplamaq və s. kimi problemlər var. Dövlət qayğısı olsa-olsa bir qrup ortalıqda olan adamlar üçündür. Bu da bir qədər ədalətsizlikdir. Belə olan halda çox istedadlı adamlar kənarda qalır.

Fərid Hüseyn

Kaspi.-2011.-27 oktyabr.-S.15.