“Ən gözəl səs”in gözəl sahibi

Özbəkistanın Səmərqənd şəhərinin məşhur Registan meydanında YUNESKO-nun himayəsi altında keçirilən “Şərq təranələri” VIII Beynəlxalq musiqi festivalı bu günlərdə başa çatıb. Builki festivala dünyanın 56 ölkəsindən 300-ə qədər musiqiçi qatılıb. Festivalda Azərbaycanı təmsil edən Xalq artisti Nəzakət Teymurovanın “Xarı bülbül” ansamblının müşayiəti ilə ifa etdiyi xalq mahnıları böyük maraqla qarşılanıb. Xanəndə festivalda YUNESKO-nun “Ən gözəl səs” xüsusi mükafatına layiq görülüb.

Qeyd edək ki, 1997-ci ildə keçirilən “Şərq təranələri” I Beynəlxalq musiqi festivalında Azərbaycanı Əməkdar artist Simarə İmanova təmsil edib və ən yüksək mükafata – “Qran-pri”yə layiq görülüb. Sonrakı illərdə bu festivalda iştirak edənlərdən Alim Qasımov, Aygün Bəylər, Qoçaq Əsgərov birinci, Zabit Nəbizadə ikinci yerləri tutublar.

Nəzakət Teymurova qəzetimizə müsahibəsində Azərbaycan musiqisinin festival iştirakçıları tərəfindən çox bəyənildiyini bildirdi.

Mədəni körpü

- Festivaldan hansı təəssüratlarla qayıtmısınız?

- “Şərq təranələri” festivalı iki ildən bir keçirilir. Vaxtilə bu festivalda görkəmli xanəndəmiz Alim Qasımov, Simarə İmanova, Zabit Nəbizadə, Aygün Bəylər, Qoçaq Əsgərov və başqaları ölkəmizi layiqincə təmsil ediblər. Bu dəfə isə festivalda iştirak etmək mənim qismətimə düşdü. Azərbaycan festivalda YUNESKO-nun eksperti Sənubər Bağırovanın rəhbərliyi ilə təmsil olunurdu. Festivalın Qran-Pri mükafatını Çin Respublikasını təmsil edən musiqiçilər qazandı. Mən isə festivalda YUNESKO-nun “Ən gözəl səs” xüsusi mükafatına layiq görüldüm. Festivalda dünyanın 56 ölkəsindən 300 nəfərə yaxın musiqiçi iştirak edirdi. Qeyd edim ki, festivalda Azərbaycan və Hindistan musiqiçilərinin ifası daha çox bəyənildi. Mən festivalda xalq mahnılarımızı ifa etdim. Bizim musiqimizin dinamikliyi, folklora bağlılığı, duyumluluğu dinləyicilərin rəgbətini qazandı. Dünyanın bir çox ölkələrini təmsil edən münsiflər heyətinin üzvləri də bunu etiraf etdilər. Həmin münsiflərin hər biri ayrı-ayrı nüfuzlu festivalların təşkilatçılarıdır. Daha sonra Özbəkistandakı səfirimiz Namiq Abbasovun dəvəti ilə Daşkənddə konsert verdik. Orada yaşayan insanlarla görüşdük. Onlar çox sevindilər və Azərbaycan musiqisini canlı dinləməkdən məmnunluqlarını bildirdilər. Daşkənddə həmçinin ulu öndər Heydər Əliyevin adını daşıyan Mədəniyyət Mərkəzi açılıb və oradakı Heydər Əliyev muzeyində, o cümlədən Azərbaycan dövlətciliyi tarixi muzeyində ölkəmizin tarixini əks etdirən müxtəlif eksponatlar nümayiş etdirilir. Mən Mərkəzin konfrans salonunda da mini-konsert proqramı ilə çıxış etdim.

- Adətən festivallarda yaddaqalan ifalar başqa festivallara, müsabiqələrə yol açır. Dəvətlər oldumu?

- Əlbəttə, çoxlu dəvətlər aldım. Həm münsiflər heyətinin ayrı-ayrı üzvləri, həm də başqa təşkilatçılar tərəfindən dəvətlərim oldu. Belə ki, dəvətlərə əsasən Polşa, Sinqapur, İndoneziya, Böyük Britaniya və başqa ölkələrdə bu il və gələn il çıxışlarım olacaq. Bilirsinizmi, festivallar ölkəni tanıtmaq, yeni tanışlıqlar baxımından çox önəmlidir. Məsələn, Səmərqənddə müxtəlif ölkələrdən olan təmsilçilər arasında Azərbaycanın da adının çəkilməsi böyük fəxrdir. Belə yarışmalarda həm ölkəni daha çox tanıyırlar, həm də onun mədəniyyətinə və musiqisinə yaxından bələd olurlar. Festivallar dünyanın müxtəlif ölkələri arasında mədəni körpüdür.

Muğam operaları azdır

- Siz həmçinin Opera və Balet Teatrının solistisiniz. Bəs o səhnədə oynadığınız tamaşalarla ölkəni xaricdə istənilən səviyyədə tanıtmaq mümkün deyil?

- Belə festivallarda adətən çıxış üçün ifaçılara 20 dəqiqə vaxt verilir. Bu vaxt ərzində ifaçı bütün məharətini nümayiş etdirməlidir. Tamaşalar isə 2 saat davam edir. Biz Parisdə YUNESKO Sarayında Üzeyir Hacıbəyovun yubileyi çərçivəsində keçirilən konsertdə “Leyli və Məcnun” operasından yalnız bir hissəni oynadıq. Bütün tamaşanı təqdim etmək mümkün deyil. Belə tədbirlərdə rəngarəng konsert proqramı təqdim olunur.

- Siz çoxlu ölkələrdə qastrollarda olursunuz. Milli muğamlarımız, xalq musiqimiz haqqında əcnəbilərin rəyləri necədir?

- Əvvəla, mən çox istərdim ki, xarici ölkələrə mədəniyyətimizi, musiqimizi layiqincə təmsil edən ifaçıları göndərsinlər. Bəzən elə ifaçılar xarici ölkələrə gedir ki, onlar uğurlu ifa nümayiş etdirə bilmir, ölkəmizi layiqincə təmsil etməyi bacarmırlar. Yəni xaricdə Azərbaycan musiqisini layiqincə təmsil etməyin məsuliyyətini başa düşmək lazımdır. Məsələn, Səmərqənddəki festivalda ermənilərin 2 musiqi qrupu da iştirak edirdi. Mən orada başa düşdüm ki, lap səsim batsa belə, səhnədə öz sözümü deməliyəm. Bir qarabağlı kimi mən onlara olan nifrətimi çıxışımla göstərməyə çalışırdım. Oxuduqca gözlərim qarşısında ermənilərin xalqımıza qarşı törətdiyi təcavüz, işğalda qalan evimiz və başqa faciələr canlanırdı. Belə anlar insanı daha mətin edir. Konsertdən sonra ermənilər özləri də Azərbaycan musiqisinin çox güclü olduğunu etiraf etdilər. Milli musiqimizin yüksəklərdə olduğunu sübut etmək mənim üçün festivalın “Qran Pri”sindən də yüksək mükafatdır. Məncə, bu məsuliyyəti hər bir ifaçı hiss etməlidir.

Qaldı musiqimizin xaricdə tanınmasına, mən olduğum ölkələrdə həmişə musiqimizi professional səviyyədə təqdim etməyə çalışmışam. Həmişə də əcnəbilərin heyrətinin şahidi olmuşam. Həm də təkcə mən yox, məni müşaiyət edən “Xarı bülbül” xalq çalğı ansamblının üzvləri də həmişə bu məsuliyyəti hiss edirlər.

- Yeni teatr mövsümü başlayır. Opera və Balet Teatrında təzə rollarınız gözlənilirmi?

- Təəssüf ki, bu gün bizdə Azərbaycan muğam operaları çox azdır. Mən teatrın repertuarında olan 7 tamaşada oynayıram. Düzdür, həmişə rollarımı sevə-sevə səhnəyə çıxmışam. Bu mənim sənətimə olan sevgimdən irəli gəlir. Amma yeni rollarda da səhnəyə çıxmaq istəyirəm. Təzə tamaşaları və rolları tamaşaçı da istəyir. Amma bu gün muğam operaları çox az yazılır. Çox istrədim ki, opera səhnəmizdə “Leyli və Məcnun”, “Əsli və Kərəm”, ”Gəlin qayası”, ”Koroğlu”, “Natəvan” və s. milli tamaşalardan başqa digər muğam operalarımız da olsun! Çünki tamaşaçılarımızın da marağı böyükdür. Bu marağı görmək üçün Opera Teatrının tamaşalarını mütəmadi izləmək lazımdır. Mən həmişə oynadığım tamaşalarda zalı dolu görmüşəm.

Təranə Məhərrəmova

Kaspi.- 2011.- 7 sentyabr.- S.16.