Zooparkın subay sakinlərinə yar axtarılır

Bakı Heyvanat Parkı bununla bağlı xarici ölkələrlə danışıqlar aparır

Quşların cəh-cəhi, şirin nəriltisi, maralın mələrtisi... Söhbət heç də təbiət qoynundan getmir. Bu səsləri dinləmək və özünü təbiət qoynunda hiss etmək üçün nə uzağa getmək, nə də çox pul xərcləmək lazımdır. “Gənclik” metro stansiyası yaxınlığındakı Bakı Heyvanat Parkına 1 manata bilet almaq kifayətdir. Biz də özümüzü təbiət qoynunda hiss etməklə yanaşı, Bakı Zooparkında baş verənləri həm fotoaparatın, həm də qələmimizin yaddaşına almaq üçün üz tutduq sözügedən məkana. Bələdçimiz isə Heyvanat Parkının zootexnik şöbəsinin müdiri Esmira Əhmədova oldu.

Zooparkda hansı heyvanlar var?

Qeyd edək ki, Bakıda zoopark 1928-ci il 24 dekabrda keçmiş Lunaçarski - hazırkı Nizami parkında yaradılıb. Ancaq zooloji park kimi 1942-ci ildə fəaliyyətə başlayıb. Bir neçə dəfə yerini dəyişdikdən sonra hazırkı 4 hektarlıq əraziyə yerləşdirilib. Burada 154 növdə 1200 heyvan məskunlaşıb. Zoopark 40 növ məməli, 40 növ balıq, 11 növ sürünən, 63 növ quşun məskənidir. Bakı Heyvanat Parkında Afrika aslanı, Amur pələngi, yaquar, bəbir, Şotland ponisi, Avropa cüyürü, pavian qamadril, yenot, Nil timsahı, Afrika dəvəquşusu, ara tutuquşuları kimi bizim təbiətə xas olmayan heyvanlar da saxlanılır. Burada adı Qırmızı Kitaba düşmüş, nəsli kəsilməkdə olan heyvanlar da var. Bunlara nəcib maral, ceyran, qarasaqqal, qara kərkəs, ağbaş kərkəs, qartalların bir sıra növləri, meşə quşlarından qırqovullar, su quşlarından qızıl qaz, sultan toyuğu aiddir. Aralıq dəniz tısbağası və Amur pələngi yalnız Azərbaycanda deyil, bütün dünyada qorunur.

Parkın ən yaşlı sakini Maykl iranlıdır

E.Əhmədova deyir ki, heyvanları mübadilə nəticəsində alırlar. Bir də zooparkdakı heyvanların dünyaya gətirdikləri balalar onların sayının artmasına səbəb olur. Amma ən çox quşların çoxalması nəticəsində zoopark “əhli”nin sayı artır. Buna görə də zooparkın ən kiçik yaşlıları da quşlardır. Quşlardan sonra zooparkın yaşına görə ən balaca sakini maraldır. Belə ki, bu yay Qafqaz maralı ana olub və bir dişi maral dünyaya gətirib. Keçən il isə canavar və yenot ana olub. Amma zooparkda artım olsa da, dünyasını dəyişən heyvanlar da az olmur. Məsələn, keçən il timsah soyuqdan ölüb, bu il isə bəbir ağciyərlərindəki problemdən, 14 yaşlı qırmızı canavar isə qocalıqdan ölüb.

E.Əhmədovadan öyrəndik ki, zooparkım ən yaşlı sakini “Maykl” ləqəbli Afrika şiridir. 14 yaşlı Maykl Tehrandan gətirilib. Dəvələr də zooparkın köhnə sakinlərindəndir. Onlar da 1990-cı illərdən Bakı Heyvanat Parkındadırlar.

Zooparkın subay sakinləri

Qeyd etdiyimiz kimi, heyvanlar həm də mübadilə yolu ilə zooparka gətirilirlər. Mübadilə yolu ilə son alınan heyvanlara gəlincə, bunlar alpak, kenquru, müxtəlif növdə ördəklər, taclı durna, qara qu, piton ilanı, nil qazı və s.dir. Bunların əvəzində isə bizim zoopark öz sultan toyuqlarını, qara kərkəz və leşyeyən qartalını Çexiyaya bağışlayıb. Amma Çexiyaya bağışlanan heyvanlar bununla bitməyəcək. Onlara ağbaş kərkəz və məzar qartalı da veriləcək. Hazırda Moldova və Belarusla da heyvan mübadiləsi üçün danışıqlar gedir.

Müqavilələrlə zooparkın “sakin”lərinin sayı artsa da, yarını gözləyən bəzi canlıların gözləri hələ də yoldadır. Belə ki, “Cesika” ləqəbli dişi Amur pələngi illərdir ki, yarını gözləyir. Bir neçə dəfə digər ölkələrin zooparkları ilə danışıqlar aparılıb ki, Amur pələngi üçün əcnəbi erkək gətirilsin, amma hər dəfə də danışıqlar müsbət həllini tapmayıb. Bundan başqa, dişi bəbir, qamış pişiyi, ayıların əksəriyyəti də “ailə qurmaq” növbələrini gözləyirlər. Yeni ildən zooparkdakı tək heyvanların əksəriyyətinin tayı gətirilə bilər. Belə ki, gələn ilin mayında Avrasiya Regionları Akvarium və Zooparklar Assosiasiyasının Çexiyada keçirilən konfransından çox şey asılıdır. Sözügedən konfransda bizim zooparkın müdiriyyəti digər ölkələrin zooparklarının rəhbərlikləri ilə danışacaq və bizdə çatışmayan heyvanların mübadilə yolu ilə təmin olunmasına çalışacaq. Çünki qəfəsdə tək qalan heyvanlar buna görə dərd çəkirlər. Zooparkın baş həkimi Çingiz Sultanovun sözlərinə görə, hətta “ailəsi” olmayan heyvanların səhhətində o birilərə nisbətdə daha çox problem olur.

Ən çox pul kimə xərclənir?

E.Əhmədova Bakı Heyvanat Parkının bütün sakinlərinin şəxsiyyət vəsiqəsinin olduğunu dedi. Vəsiqədə onların doğum tarixi, anadan olduqları yer, ləqəbləri, xəstəlikləri və s. yer alır.

Zooparkda ən çox pul xərclənən heyvanlara gəlincə, bunlar şir və pələngdir. Gün ərzində sözügedən heyvanlar 7-8 kq ət yeyirlər. Ən az yem yeyənlər isə quşlardır.

Onu da öyrəndik ki, zooparkda siçan, siçovul və dovşanlar ilanın qidalanması üçün bəslənirlər. Vaşaq, şir və pələnglər də dovşan ətini xoşlayırlar. Hətta bəzən özlərini yaxşı hiss etməyəndə yırtıcılara canlı dovşan verilir ki, heyvanlar özlərini vəhşi təbiətdəki kimi hiss edib sağalsınlar. Baş baytarın sözlərinə görə, hazırda zooparkda xəstə heyvan yoxdur. Hətta zooparkın ən yaşlı “sakin”lərinin belə heç bir yeri ağrımır. Baş baytar deyir ki, profilaktika düzgün qurulanda xəstəliklər minimuma enir: “Heyvanlara hər 3 ayda 1 dəfə qurd dərmanı və ildə bir dəfə infeksion peyvənd olanda xəstəliklər az olur”.

Onu da öyrəndik ki, xəstələnərkən yırtıcı heyvanlara uzaqdan iynə vurulmaqla, yaxud yeməklərinə dərman qatmaqla yatızdırılır, sonra dərdlərinə çarə tapılır, müvafiq müalicə aparılır.

Heyvanların sağlam qalması üçün Bakı Zooparkında həftədə 1 dəfə yırtıcı heyvanlar üçün aclıq günü də keçirilir. Həmin gün heyvanlara yem verilmir. Bu zaman həm heyvanların həzm sisteminə istirahət verilir. həm də nəzərə alınır ki, təbiət qoynunda da onlar hər gün yemək tapmırlar.

Heyvanların mədəsindən sellofan çıxır

E.Əhmədova zooparka gələn tamaşaçılardan şikayət etdi. Dedi ki, hər qəfəsin üstündə “yemləndirməyin və hirsləndirməyin” yazılsa da, tamaşaçılar həm heyvanları hirsləndirirlər, həm də əllərinə keçəni heyvanlara verirlər. Hər heyvanın özünəməxsus yemi olduğundan başqa şeylə qidalandırdıqda, bu, onların səhhətində izlərini qoyur. Hətta ölən heyvanların içalatına baxarkən orada xeyli sellofan da aşkarlanır. Çünki tamaşaçılar yeməyi sellofanın içərisində heyvanlara uzadıblar, heyvan da yemi onunla birgə yeyib.

E.Əhmədova deyir ki, indiyədək buna görə heç bir tamaşaçı cərimələnməyib: “Bura yüzlərlə adam gəlir, onların hər birinin dalına düşüb nə etdiklərinə baxmaq imkanımız yoxdur”.

İşıq söndüyündən timsah ölüb

Onu da öyrəndik ki, zoopark qışa tam hazırdır. Zooparkın direktoru Azər Hüseynov bildirdi ki, qışa həm yem baxımından, həm də qızdırıcıları sazlamaq baxımından hazırdırlar. Ancaq qorxuları “Bakıelektrikşəbəkə” ASC-nin işıqları söndürməsidir. Çünki keçən il timsah məhz işıq sönməsinə və içində yaşadığı donduğuna görə ölüb. İşıq sönərsə, digər heyvanları da eyni aqibət gözləyə bilər.

Onu da deyək ki, Bakı Heyvanat Parkında heyvanları müşahidə etməkdən əlavə, müxtəlif əyləncə formaları da var. Ponidə gəzinti, müxtəlif attraksionlar daha çox uşaqların sevimli əyləncə vasitəsidir. Bundan başqa, tamaşaçılar zooparkın içərisində çay və ya qəhvə də içə bilərlər. Hətta özləriylə gətirdikləri yeməkləri yemək üçün də onlara şərait yaradılır. Zooparka 2 yaşına qədər uşaqların girişi pulsuz, 2 yaşından böyük uşaqlar 60 qəpik, böyüklər isə 1 manat verməklə keçə bilərlər.

Qeyd edək ki, 2016-cı ildə Azərbaycanda dünya standartlarına uyğun daha çox heyvanın cəmləşdiyi heyvanat parkı istifadəyə veriləcək. Yeni zoopark Qobu qəsəbəsində ayrılmış 55 hektar ərazidə salınacaq. Bu zooparkda zürafədən tutmuş filəcən hər növ heyvan olacaq.

Lalə Musaqızı

Kaspi.-2012.-21 dekabr.-S.9.