Azərbaycan kinosunun əsas problemi

Kino Günü ərəfəsində açıqlanacaq yeni proqram bu sahədə ciddi dönüş yaratmağı hədəfləyib

Keçən həftə ölkənin mədəniyyət aləmində mühüm hadisə baş verib - Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı yaradılıb. Belə ki, “Nizami” Kino Mərkəzində keçirilən “Kino və konseptual problemlər” mövzusunda keçirilən tədbirdə yeni qurumun yaradılması ilə bağlı qərar verilib.

İttifaqın təşəbbüs qrupunun və idarə heyətinin tərkibinə Şəfiqə Məmmədova, Ayaz Salayev, Cəmil Quliyev, Vaqif Mustafayev, Oqtay Mirqasımov, Ramiz Fətəliyev, Mais Ağabəyov, Yusif Quliyev, Siyavuş Kərimi, “Azərbaycanfilm” Kinostudiyasının direktoru Müşfiq Hətəmov, “Nərimanfilm” Kinostudiyasının direktoru Nəriman Məmmədov daxildir. Tədbirdə çıxış edənlər bildiriblər ki, yaradılma təşəbbüsü irəli sürülmüş Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının fəaliyyət istiqamətləri milli filmlərin beynəlxalq arenaya çıxarılması, beynəlxalq simpozium və konfransların təşkili, kino infrastrukturunun formalaşdırılmasından ibarət olacaq. Qeyd edilib ki, bu gün Azərbaycan kinosunun əsas problemlərindən biri gənc nəslin formalaşmaması məsələsidir. Müzakirədə çıxış edənlər Azərbaycan kinosunun mövcud vəziyyətindən danışıblar. Eyni zamanda, ölkəmizdə kinoşünaslıq ənənələrinin itirilməkdə olduğu təəssüflə qeyd edilib. Qeyd olunub ki, hazırda mövcud olan Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının fəaliyyəti qənaətbəxş deyil, onlar lazımi səviyyədə fəaliyyət göstərmirlər.

Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının təsis edilməsinə Rusiyadakı həmkarlarından da dəstək gəlib. Belə ki, Rusiya Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri Nikita Mixalkov Şəfiqə Məmmədovanı Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri seçilməsi münasibətilə təbrik edib: «Son 20 ildə Azərbaycan və Rusiya kinematoqrafçıları ittifaqlarının əməkdaşlığında fasilə yaranıb. Bu, bizim təqsirimiz deyil. Ölkələrimizin kinematoqrafçılarının şəxsi əlaqələri kəsilməyib- deyə kinoittifaq sədri təbrik məktubunda yazıb. Nikita Mikhalkov iki ölkənin kinematoqrafçılar ittifaqları arasında xoş münasibətlərin bərpa olunacağına ümidvar olduğunu bildirib və Şəfiqə Məmmədovanı Moskvaya dostluq səfərinə dəvət edib.

Əsas proqram və nizamnamədir

Yeni yaradılan quruma səs çoxluğu ilə sədr seçilən Xalq artisti Şəfiqə Məmmədova mətbuata müsahibəsində Respublika Kinematoqrafçılar İttifaqının qarşısında duran əsas məqsədlərdən söhbət açaraq bildirib ki, əvvəlcə böyük proqram, nizamnamə dəqiqləşməli, bütün proqramı tam şəkildə işlənməlidir: “Biz hər şeyi, ən əsas istiqaməti bilməliyik. İşləməliyik, iş gedəcək. Avqustun 2-si – Kino Günündə hazırlanan proqramı ictimaiyyətə təqdim edəcəyik. Həmin müddət üçün ittifaqın nizamnaməsi də işlənəcək. Nizamnamədə, proqramda bütün məsələlər əhatə olunmalıdır”. Qurumun sədri qeyd edib ki, qarşıda dayanan əsas məsələlərdən biri gənc kinematoqrafçılar ordusunu yaratmaqdır. Belə ki, bu sahəyə gənc nəslin cəlb olunması prioritet istiqamətlərdən biridir.

Ş.Məmmədova bu vaxtadək ölkədə fəaliyyət göstərən eyniadlı qurumun fəaliyyətinə toxunaraq deyib ki, həmin qurum uzun müddətdir fəaliyyət göstərir, lakin ordu böyüyür, filmlər çəkilir, artıq kinematoqrafçıların əhatəsi genişlənir: “Kim haranı seçsə, orda da fəaliyyət göstərəcək. Yəni, zaman bu gün bunu tələb edir, eyni sahədə min qurum ola bilər. Assosiasiyalar, birliklər, nə bilim yeni-yeni qurumlar. Fikrimcə, bu təbii prosesdir. Biz heç kimlə rəqabət aparmaq niyyətində deyilik. Əksinə, ünsiyyət yaratmaq lazımdır. Hərə öz məqsədi, öz istiqaməti üzrə işləməli, yaratmalıdır. İstənilən ölkədə paralel şəkildə, eyni istiqamətdə nə qədər qurumlar yaranır. Burda nə var ki? Yeni qurumdur və ona uğurlar arzu etmək lazımdır. Hər birimiz kino naminə çalışırıq. Hər zaman demişəm ki, bu ardıcıllıq kəsilməsin, yəni nəsil gəlsin. Bu, həqiqətən də böyük məsələdir. Mümkün olsa, əlbəttə, kinomuz naminə beynəlxalq miqyasa çıxmalıyıq. Kino çox ağır, çətin sahədir, amma tamaşaçılar üçün ən sevimli sənətdir”.

Ş.Məmmədova yeni yaradılan qurumun dövlət təşkilatı, yoxsa ictimai birlik kimi fəaliyyət göstərəcəyi ilə bağlı hələlik qeyri-müəyyənliyin olduğunu da bildirib: “Bu gün Azərbaycanda fəaliyyət göstərən Rəssamlar, Yazıçılar, Bəstəkarlar ittifaqları əlbəttə ki, ictimai birliklərdir. Amma sadaladığım qurumların müəyyən mənada hökumətdən dəstəkləri var. Elə ittifaqlar var ki, onlara diqqət göstərilir. Onlar fondlar yaradır, mükafatlar verir, yəni büdcədən köməkləri olur. Biz hələ yığışmamışıq, ona görə bu suala bu gün cavab verə bilmirəm”.

Qurumun sədri yaradıcı insanları bir birlik ətrafında toplamağın çətin olacağını da istisna etməyib: “Mən çoxdan kinodayam, həyatım kinoda, ittifaqlarda, qurumlarda, kinostudiyada keçib. Bütün fəxri adlarımı, mükafatlarımı kinoda qazanmışam, kinomuza var-gücümlə qulluq etmişəm. Ona görə də bilmirəm nə deyim… Çətin olacağını dəqiq bilirəm. Çünki hamını tanıyıram, qurumları tanıyıram, kinonun vəziyyətini bilirəm, hər şeydən xəbərim var. Mən kənar adam deyiləm, kinonun adamıyam, kinonun uşağıyam. Çətindir, amma bu çətinliyə hazıram…”

Dövlətə dəstək

Təşəbbüs qrupunun üzvü, Azərbaycan Dövlət Film Fondunun direktoru Cəmil Quliyev yeni qurumun yaradılmasının zəruriliyini son illər Azərbaycan kinematoqrafiyasının sürətli inkişafı ilə, dövlətimizin milli kinomuzun tərəqqisinə, onun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə böyük qayğı göstərməsi ilə izah edib. Belə ki, ölkə başçısı İlham Əliyevin 2007-ci il fevralın 23-də imzaladığı “Azərbaycanda kino sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında”, həmçinin, 2008-ci il avqustun 4-də imzaladığı “Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncamlar ölkəmizdə kinonun çox sürətlə inkişaf etməsinə, həmçinin, kinomuzun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə yeni təkan verib: “Məhz həmin sərəncamlardan sonra Dövlət Film Fondu tikilib, “Nizami” Kino Mərkəzi bərpa olundu. Azərbaycanda istehsal olunan filmlərin sayı iki dəfə artdı. Eyni zamanda, sənədli kino, animasiya filmləri inkişaf etməyə başladı. Dövlət tərəfindən kino sahəsində çalışan gənclərə çox böyük diqqət yetirildi və onlar müxtəlif layihələrdə uğurla iştirak etməyə başladılar. Ümumiyyətlə, bu istiqamətdə atılan addımların, həyata keçirilən tədbirlərin sayı çoxdur. Təbii ki, belə bir dövrdə kino sahəsində çalışan ictimai təşkilatlar da dövlətə dəstək olmalı, kino siyasətinin reallaşdırılmasına kömək etməlidirlər. Bu tipli təşkilatlar kino sahəsində olan bir çox məsələlərin, bir sıra problemlərin həllində də fəal iştirak etməlidirlər”. C.Quliyev Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqında yaranmış mühitin tələblərə cavab vermədiyini təəssüflə dilə gətirib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının idarəetmə prinsipləri müasir dövrün tələblərinə cavab vermir. Belə ki, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqında olan iş sistemi artıq tənəzzülə uğrayıb: “Mən bunu tam əminliklə deyirəm. Ona görə də, belə qərara gəldik ki, artıq yeni təşkilatın yaradılmasının vaxtı gəlib çatıb. Beləliklə, biz təşəbbüs qrupu yaratdıq və bu qrup Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqını yaratmağa qərar verdi”.

C.Quliyev Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının öhdəsinə düşən vəzifələri lazımınca yerinə yetirmədiyini vurğulayıb: “Təbii ki, kino sahəsində fəaliyyət göstərən ictimai təşkilat digər yaradıcı təşkilatlarla sıx əməkdaşlıq etməlidir. Eyni zamanda, beynəlxalq miqyaslı başqa təşkilatlarla işləməlidir. Lakin təəssüflər olsun ki, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı bunların heç birini etmir və kinomuzun inkişafına hər hansı dəstək vermir”.

Yeni yaranan qurumun ilkin hədəflərindən söz açan C.Quliyev hesab edir ki, təşkilat Azərbaycan kinosu ilə bağlı bir çox məsələlərin həllində dövlətə dəstək ola bilər: “Bu təşkilatın hansı istiqamətlərdə işləməsinə gəlincə, hesab edirik ki, əvvəla, Azərbaycan filmlərinin dünyada təbliği, yayımı və nümayişi, ölkəmizdə mütəmadi olaraq beynəlxalq kino festivallarının təşkili, kadrların hazırlığı ilə bağlı Tədris Mərkəzinin yaradılması, kinematoqrafçıların sosial məsələlərinin həlli, eyni zamanda, yeni texnologiyaların və innovasiyaların kinematoqrafiyaya tətbiq olunması, investisiyaların cəlb edilməsi, simpoziumların, konfransların, digər müxtəlif tədbirlərin təşkili əsas istiqamətlərdən olmalıdır”. C.Quliyevin sözlərinə görə, yeni qurum Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının işləməli olduğu, lakin işləmədiyi bir çox sahələr üzrə işləmək, dövlətin kino siyasətinə dəstək olmaq niyyətindədir: “Çünki bu gün dövlətimiz, Azərbaycan hökuməti ölkə kinosunun inkişafı ilə bağlı çox böyük işlər görür. Bütün bunları görməmək isə ən böyük nadanlıqdır. Ona görə də, ümid edirəm ki, bizim təşkilat Azərbaycan kinosunun inkişafına dəstək olacaq. Çalışacağıq ki, kinomuzun inkişafında bizim də müəyyən rolumuz olsun”.

Kinorejissor yeni qurumun gənclərin kinoya cəlb edilməsinə dəstək olacağını, kino sahəsində kadrların hazırlığı ilə bağlı Tədris Mərkəzinin yaradılmasını, bu mərkəzdə kino sahəsi üçün ikinci dərəcəli peşələrin sahiblərinin (rejissor assisentləri, səs operatorları, qrimyorlar və s.) hazırlanacağını, o cümlədən xarici ölkələrlə fikir mübadiləsi aparılacağını, ölkəyə tanınmış mütəxəssislərin dəvət olunacağını və s. bildirib. C.Quliyev qurumun fəaliyyəti ilə kino sahəsində bir canlanma yaranacağına, yeni yaranmış təşkilatın Azərbaycan kinosuna öz töhfələrini verəcəyinə də ümidini gizlətməyib: “Çünki fəaliyyətində heç bir irəliləyiş olmayan Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqından fərqli olaraq, biz ortaya konkret olaraq iş qoyacaq, çeşidli layihələrin reallaşdırılması üçün addımlar atacaq və kino siyasətinin reallaşdırılması istiqamətində dövlətə yaxından dəstək verəcəyik. Ümid edirəm ki, kinomuzun inkişafında maraqlı olan hər kəs, ölkəmizin kino xadimləri bizim təşkilatın ətrafında sıx birləşərək, Azərbaycan kinosunun inkişafı üçün əllərindən gələni əsirgəməyəcəklər”.

Təranə Məhərrəmova

Kaspi.-2012.-28 iyun.-S.11.