«SÜBHÜN SƏFİRİ»NİN UĞURU

Nizami Kino Mərkəzində “Sübhün səfiri” filminin təqdimatı keçirildi. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında istehsal olunan film böyük anşlaqla qarşılandı.

Görkəmli dramaturq Mirzə Fətəli Axundzadənin həyat və yaradıcılığından bəhs edən ekran əsərinin ssenari müəllifi Xalq yazıçısı Anar, rejissoru isə Ramiz Həsənoğludur.

Filmin süjeti Mirzə Fətəli Axundovun – artıq ömrünü başa vurmaqda olan görkəmli dramaturqun xatirələri üzərində qurulub. Belə ki, ağır xəstə olan dramaturq həyatını göz önündən keçirir. Balaca Fətəlinin anası ilə birlikdə karvanla Tiflisdən Şəkiyə - əmisi Axund Ələsgərin yanına gəldiyi andan etibarən ölümünə qədərki həyatı ekrana gəlir. Mirzə Fətəli həyatı boyu yaşadığı bütün şirin və acı xatirələri öz xatirəsində canlandırır.

Heç şübhəsiz, M.F. Axundovun həyat və yaradıcılığından xəbərdar olmayan Azərbaycan vətəndaşı çətin tapılar. Sözügedən filmdə həmin bilgilərin sadəcə görüntüsü ekrana gəlir.

Ölüm qabağı anasının yuxuya girib onu yanına çağırması və ömrünün sona yetməsi filmin ən təsiredici səhnələrindəndir.

Aydın görünür ki, müəllif ssenarini yazarkən görkəmli dramaturqun daxilən keçirdiyi əzabları tam dolğunluqla canlandırmağa müvəffəq olub. Yəni ssenarisitin yazdıqları ilə rejissor yozumu bir-birini tamamlayıb. Film sözün yaxşı mənasında uğurlu alınıb.

Ekran əsərinin ərsəyə gəlməsində rejissorun da fəaliyyətini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Ramiz Həsənoğlu obrazların seçimində ən xırda detallara belə xüsusi önəm verib. Düzdür, Fətəlinin uşaqlığı bir qədər süni alınsa da, filmi ümumilikdə qənaətbəxş hesab etmək mümkündür.

90-a yaxın personajın iştirak etdiyi filmdə həmçinin dövrün görkəmli xadimləri - Mirzə Şəfi Vazeh, Abbasqulu Ağa Bakıxanov, Həsən bəy Zərdabi və başqa Azərbaycan ədəbiyyatında öz sözünü demiş sənətkarlar ekrana gəlir. Filmdə obrazların geyimləri və qrimləri seyrçiləri asanlıqla XIX əsrə qaytara bilir.

Ekran əsərində Mirzə Fətəli Axundovun gənclik dövrünü gənc aktyor Nicat Həbibov canlandırır. Gənc olmasına baxmayaraq, aktyor rolunun öhdəsindən layiqincə gəlməyi bacarır. Dramaturqun 50 yaşından ömrünün sonuna kimi olan dövrünü isə Xalq artisti Rasim Balayev oynayır. Xalq artisti hər rolunda olduğu kimi bu obrazı ilə da tamaşaçıların könlünü fəth etməyi bacardı.

Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı aktrisa Məlahət Abbasova isə filmdə Mirzə Fətəlinin həyat yoldaşı Tubu xanım rolunda ekrana gəlir.

Filmin ərsəyə hazırlanmasında professional komandanın olması onun keyfiyyətindən xəbər verir.

Əslində uzun və keşməkeşli bir ömür sürən dramaturqun həyatı ilə bağlı ssenari yazmaq o qədər də asan iş deyil. Bunun üçün onun bütün əlyazmalarını izləmək, yaradıcılığını araşdırmaq, həyata dair biliklərini zənginləşdirmək böyük bacarıq və peşəkarlıq tələb edir. Yazıçı Anar böyük ustalıqla bu işin öhdəsindən gəlməyi bacarıb.

Anar görkəmli dramaturqun həyatdan götürdüyü hadisələri olduğu kimi qələmə alıb. Doğrudur, yeni ideya, yeni baxış bucağı filmdə hiss olunmasa da bu, yazıçının öz dəsti-xətti kimi başa düşülür. Yazıçı M.F. Axundovun yaratdığı komediyaların necə ərsəyə gəldiyini, hansı keşməkeşli yollardan keçdiyini tam aydınlıqla ifadə etməyi bacarıb. Tamaşaçı filmi izləyərkən məşhur komediyaların yaranma şəraitin izləyicisi olur.

Filmdə mükəmməl rejissor işi, yetkin aktyor oyunu, peşəkar bəstəkarlıq və rəssam işi də maraq doğurur.

Ekran əsəri Şəkidə fəaliyyət göstərən Mirzə Fətəli Axundovun ev muzeyində lentə alınıb. Bundan əlavə, kadrlar Milli Kitabxana, Nizami Kino Mərkəzi və başqa məkanlarda çəkilib.

Qeyd edək ki, “Sübhün səfiri” filminin çəkilişləri 3 ölkədə - Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyədə aparılıb. Bu da görkəmli dramaturqun həyat və fəaliyyətinin çox şaxəli və əhatəli olmasından xəbər verir.

Xatırladaq ki, 200 illik yubileyi qeyd olunan dramaturqun bu filmlə TÜRKSOY tərəfindən elan olunan “M.F.Axundzadə İli”nə yekun vurulacaq.

Filmin ölkəmizi beynəlxalq festivallarda tanıda biləcəyinə əmin olmaq olar. Bizə yalnız uğurlar diləmək qalır!

Xəyalə Rəis

Kaspi.-2012.-30 noyabr.-S.6.