Görüş – novella

Əbdüləli müəllim sifətinə tuşlanmış qızmar yay günəşinin şüalarına oyandı. Yarıyuxulu halda ona elə gəldi səhər yenicə açılıb. Körpə uşaqtək gözlərini ovdu. Birdən yadına düşdü ki, nahar yeməyindən dərhal sonra çarpayıda necə uzanıbsa, eləcə də yuxuya gedib. Nə düşündüsə, çevik tərzdə başını qaldırıb divardan asılmış kəfgirli saata nəzər yetirdi. Dördə iyirmi yeddi dəqiqə işləyirdi. Sevindi. Nəzərdə tutduğu görüş vaxtına hələ qalırdı. Ağır-ağır çarpayıdan qalxdı, stulun üzərindəki pambıq xalatı əyninə keçirib əl-üzünü yudu. Vərdiş etmişdi, yaş barmaqlarıyla bir neçə dəfə gümüşü saçlarını arxaya daradı. Bu an necə oldusa güzgüdə azacıq solmuş yanaqları göründü. Bir anın içində əhvalı pozuldu. Həqiqətə inanmaq istəmədi. Yenidən güzgüyə diqqət yetirdi, reallığı özündən uzaqlaşdırmağa çalışsa da, buna müvəffəq ola bilmədi. Qeyri-ixtiyari olaraq içindən ağır bir təəssüf hissi keçdi. Həyacandan alnında soyuq tər damcıları göründü . Bir anlıq nevroz adamları xatırladı . Amma düşdüyü vəziyyətdən çıxmağı da bacardı. Özündən qat-qat yaşlı görünən həmyaşıdlarını gözlərinin önündə canlandırdıqca, beynində dolaşan qara fikirlər sabun köpüyütək heçə döndü. Öz-özünə:”Təbii haldır, adam yaşa dolduqca onda dəyişikliklər də baş verir. Şükürlər olsun, özümdə bu günə kimi elə bir ciddi şey hiss etməmişəm” dedi.

Əbdüləli müəllimin altmış yeddi yaşı iki ay bundan öncə tamam olmuşdu. Tənha yaşayırdı. Ötən ildən onu çətin, ağrılı günlər rahat buraxmırdı. Ömür-gün yoldaşı Validə xanım uzun sürən xəstəlikdən həyatını dəyişmişdi. Övladdan isə bircə qızı vardı. O, da ailə həyatı qurmuşdu, Rusyanın Rostov vilayətində yaşayırdı. Doğrudur, qızı Aytən xanım onunla tez-tez telefon əlaqəsi saxlasa da, bu tənhalığı aradan götürmək üçün heç nə vəd vermirdi.

Əbdüləli müəllim dərin düşüncələr içində keçib çarpayıda oturdu. Nədənsə qərarı tutmadı. Yenidən ayağa durdu. Boğazında azacıq quruluq hiss etdi. Ötən həftə cənub bölgəsindən ona pay göndərilmiş çaydan dəmə qoydu. Bu vaxt telefon zəng çaldı. Tələsik dəstəyi götürdü, qızı Aytən xanım idi.

-Salam ata, necəsən?

-Sağ ol qızım, yaxşıyam. Bəs siz necəsiz, Elxan bala dil açıbmı?

-Hə ata, elə ilk sözü də ,,baba” olub.

Sevincdən Əbdüləli müəllimin gözləri doldu. Bir anlıq nitqi qurudu, danışa bilmədi. Bunu Aytən xanım açıqca hiss etdi.Atasına yazığı gəldi. Kövrəldi, səsi titrəyə-titrəyə soruşdu:

-Nə oldu, ata, ağlayırsan?

-Yox, qızım, niyə ağlamalıyam ki? Əksinə, ürəyim sevincdən dağa döndü. Çox qəribədir, adətən körpə dil açanda, ya ,,ana”, ya da “ata,, kəlməsi işlədir. Elxan bala isə...Görünür, bu da Allahın izniylə baş verib.

Aytən xanım:

-Əlbəttə, hər şey Ulu Tanrının əlindədir, - dedi. O, bir qədər sözünə ara verib, əsas məsələyə keçdi. –Ata, bilirəm ki, tənha yaşamaq sənin üçün çox ağırdır. Gəlsənə, razılıq verib bizimlə yaşayasan. Qoy, mən də rahat nəfəs alım.

Əbdüləli müəllim etiraz etdi:

-Nə danışırsan, qızım, əvvalla, narahatlığa əsas yoxdur. Digər tərəfdən, qürbətdə yaşamaq mənə cəhənnəm əzabından daha betərdir. Sən ki, xasiyyətimə yaxşı bələdsən.

Əbdüləli müəllimin inadkarlığından sonra nədənsə ata-bala xeyli susdular. Elə bil sözləri tükənmişdi onların. Nəhayət, cansıxıcı sükutə Aytən xanım son qoydu:

- Ata, onda gəl, belə edək də...

Əbdüləli müəllim qızının yenidən bu məsələyə qayıdacağını düşünüb deyəcəklərini yarıda qoydu:

-Nəyi nə edək?

-Gəlsənə, özünə bab olan bir qulaq yoldaşı tapasan.

Qoca qızının nəyə işarə etdiyini çoxdan gözləyirmiş kimi ucadan bir qəhqəhə çəkdi. Gözləri yaşaranacan güldü. Handan-hana:

- Hə, bu başqa məsələ,-deyə xalatın cibindən dəsmalı çıxarıb islanmış yanaqlarını sildi.- Elə yenicə görüşə hazırlaşırdım ki, zəng vurdun.

Aytən xanım təəccüblə:

- Bəs bizə niyə xəbər etmirdin, xanım kimlərdəndir? - Soruşdu.

Əbdüləli müəllim özünü gülməkdən zorla saxladı. Səsinin tonunu ustalıqla dəyişdi. Dedi:

- Əvvalla, xanımı məndən də yaxşı tanıyırsan. Qaldı xəbər verməməyimə, həmişə mənə elə gəlib ki, siz bunu çoxdan bilirsiz.

Aytən xanım işin nə yerdə olduğunu indi anlayıb gülə-gülə dedi:

- Oyunun olsun, ata, səni başa düşdüm. Ancaq bununla kifayətlənmək olmaz axı...

Telefon söhbəti bitəndən sonra Əbdüləli müəllimin burnuna xoşa gəlməyən qoxu dəydi. Ani olaraq yadına düşdü, qaz piltəsinə tərəf boylandı. Dəmə qoyduğu çay ”öz işində idi”- pıqhapıqla qaynayırdı.Təəssüfləndi. Çaydan içmədi. Soyuducudan götürdüyü “Sirab,,dan iki-üç qurtum qəbul etməklə kifayətləndi. Birdən səksəkəli halda kəfgirli saata baxdı. Başını buladı . Deyəsən görüşə gecikirdi. Qəribə tərzdə, şifonerin qapısını açdı. Vaxtıyla Validə xanımın ən xoşladığı boz rəngli kostyumunu götürüb geyindi. Havanın hərarəti yüksək olmasına baxmayaraq, elə Validə xanımın seçdiyi qalstuku boynuna taxmağı da unutmadı. Güzgüdə üst-başını bir daha nəzərdən keçirib, hətta ətirləndi də. Və yaşına uyğun olmayan tərzdə həyətə düşdü. Hər gün böyük həvəslə qulluq etdiyi tər çiçəklərdən tələsik qucaq dolusu toplayıb küçəyə çıxdı. Xoş təsadüfdən onunla üz-üzə gələn taksiyə əl etdi. Sürücü əyləci necə sıxdısa, asfalt yolun sinəsini cırmaqlayan təkərlərin səsi ətrafa yayıldı. Maşına yaxınlaşdı, qabaq oturacaq boş olsa da, çoxdanın adətkarıydı, keçib arxada cavan bir oğlanla yanaşı oturdu. Yerini rahatlayandan sonra üzünü sürücüyə tutub:

-Bacı oğlu, Həzi Aslanov küçəsinin girəcəyində düşəcəyəm,-dedi.

Maşın yerindən yenicə tərpənmişdi ki, sürücü radionu işə saldı. Həzin bir nəğmə salonu bürüdü. Respublikanın xalq artıstı Ağadadaş Ağayev “Yarı səndə, yarı məndə,, mahnısını oxuyurdu:

İkimizdə bir ürək var,

Yarı səndə, yarı məndə, yarı səndə,

Sevgi adlı bir ağacı,

Budaq məndə, budaq məndə, narı səndə…

Görünür, musiqi Əbdüləli müəllimin ürəyini yerindən oynatmışdı. Müğənni mahnını bitirər- bitirməz, o, özündən aslı olmayaraq ucadan: “İfaçıya da əhsən, sözləri qələmə alan da!” dedi. Bu ara cavan oğlanın mobil telefonu cingildədi. “Hövsələn olsun, beş-on dəqiqəyə çatıram”. Bu sözləri cavan oğlan dedi. Və özündən razı halda telefonu qapadı.

Yol yoldaşının danışıq tərzi Əbdüləli müəllimin heç xoşuna gəlmədi. Elə bu səbəbdən çox qəribə tərzdə onu başdan ayağacan süzdü. Oğlanın əlindəki gül dəstəsini yenicə görürmüş kimi oturduğu yerdə bir neçə qurcalandı. Əvvəlcə susmağa qərar versə də, amma buna nə səbri çatdı, nə də hövsələsi. Soruşdu:

-Deyəsən görüşə gesikirsən, eləmi?

Cavan oğlan nəzərlərini maşının açıq pəncərəsindən ayırmadan:

-Hə,- dedi.

-İlk görüşünüzdür, yoxsa...

Növbəti sual oğlanı açmadı. Yarıciddi,yarızarafatla suala sualla cavab verdi:

-Dayı, birdən müstəntiqdən-zaddan olarsan ha, eləmi?

-Müstəntiq niyə oluram, oğul, sözdür, soruşuram.

Oğlan istehza ilə gülümsədi:

-Hə, ilk görüşümüzdür.

-Bəs, niyə gecikirsən?

-Nə olacaq, qoy gözləsin də.

-Bax, bu olmadı, oğul.Görünür, sevdiyin qız çox sadəlövh xanımdır. Bundan sui-istifadə etmək ən azı günahdır. Bir də unutma ki, ilk görüş insan həyatında ən unudulmaz hadisələrdəndir. Bəlkə də birincisidir. Ümumiyyətlə, görüşə etinasız, barmaqarası yanaşmaq heç birimizə yaramaz. Çünki o, ömrümüzün sonuna kimi bizlər üçün əhəmiyyət kəsb edir.

Cavan oğlan dinmədi. Bu anlarda xəyal Əbdüləli müəllimi çox-çox uzaqlarda qalan Validə xanımla görüş gününə caladı. Onda o, hündürboy, enlikürək, qaraqaşlı bir oğlan idi.

Universitetin üçüncü kursunda oxuyurdu, Lenin təqaüdü alırdı. Qızların əksəriyyətinin gözü onda olsa da, ən çox yaxınlıq etdiyi qrup yoldaşı Validə xanım idi.

İlk görüşləri Dənizkənarı bulvarda baş tutmuşdu onların. Həmin gün Validə xanım olduqca yaraşıqlı geyinmişdi. Paltar onun gözəlliyini daha da artırmışdı. Hətta , Əbdüləli müəllim bu gözəlliyin qarşısında aciz qalaraq heç cürə özünü toparlaya bilməmişdi. Söhbət əsnasında o, qəflətən Validə xanımı sinəsinə sıxaraq gözlərindən öpmüşdü. Nə yaxşı, Validə xanım inciməmişdi bundan. Əksinə xoşhallanmışdı. Ani olaraq içindən maraqlı bir sual da yaranmışdı.

-Nəyə görə məhz gözlərimdən öpdün?-soruşmuşdu.

Əbdüləli müəllim tutduğu gözlənilməz hərəkətindənmi, ya nədənsə nəzərlərini yerə dikərək cavab vermişdi:

-Əzizim, özümü ilk dəfə bu gözlərdə tapdığım və duyduğum üçün. Ona görə də bütün həyatım boyu...

-Deyəsən sən də görüşə tələsirsən? –deyə donba gözlərini Əbdüləli müəllimin qucağındakı gül dəstəsindən ayırmayan cavan oğlan şirin bir xatirəni yerə çırpılmış büllur qabtək çilik-çilik etdi.

Əbdüləli müəllim əvvəlcə diksinən kimi oldu. Bir qədər köks ötürüb , handan-hana cavab verdi:

-Hə, düz tapmısan, oğul.

Cavan oğlan qocanın sözlərinə elə şaqqanaq çəkdi ki, az qala rol sürücünün əllərindən çıxacaqdı. Əbdüləli müəllim heç nə olmamış kimi soruşdu:

-Qəribədir, hə?

Oğlan başını bulaya-bulaya dedi:

-Həm qəribədir, həm də gülməli. Atalar çox gözəl deyib: “Utanmasan oynamağa nə var”.

Əbdüləli müəllim əsəbləşsə də, birüzə vermədi. Bığaltı gülümsəyərək:

-Oğul, atalar həm də deyib ki, anlayana çibin sazdı, anlamayana zurna-qaval da azdı. Yolboyu tam əmin oldum ki, elə sən ikincilərdənsən!- Sonra üzünü sürücüyə tutub: - Hə, bacı oğlu, maşını əylə, mən çatası oldum,- dedi.

O, sürücünün pulunu verib, taksidən düşdü. Yeyin addımlarla qəbristanlığın açıq mavi rəngli qapısından içəri keçdi. Cavan oğlan isə heyrətdən hər iki əlilə sifətini örtmüşdü...

İyul 2013–cü il

Qardaşxan Fərzi

Kaspi.-2013.-31 avqust-2 sentyabr.-S.19.