Dünyanın ən məşhur yazıçısı: “Bütün yazdıqlarımı birinci Röyaya oxuyuram”

“Çərpələng uçuran” romanı ilə bütün dünyada tanınan əfqanıstanlı yazar Xalid Hüseyn Türkiyə mətbuatına müsahibə verib. Maraqlı olacağını nəzərə alıb, həmin müsahibəni təqdim edirik:

- “Çərpələng uçuran”nı yazdığınız zaman həm iki uşaq atası, həm də bütün günü işləyən bir həkim idiniz. Kitab yazmağa necə vaxt tapdınız?

- Yuxu saatlarımı bir az qısaltdım. Hər gün səhər saat beşdə yuxudan durub təxminən saat səkkizə qədər yazırdım. Sonra da hazırlaşıb xəstələrimə baş çəkməyə gedirdim. İlk kitabımın çox böyük bir qismi səhərin erkən saatlarında, qaranlıqda yazıldı.

- Bir yazı atelyesinə qatılmağınız ilk kitabınızı yazmağınıza necə təsir göstərdi?

- “Çərpələng uçuran”nın bir neçə hissəsini çox sevdiyim bir dostum, yazar Tamim Ansarynin idarə etdiyi San Fransisco Yazarlar Atelyesində yazdım. Atelyedə mənə verilən bəzi tövsiyələr çox yararlı oldu və məni yaxşı tərəfə yönləndirdi. Bəziləri isə sadəcə ağlımı qarışdırdı. Amma mən səhvlərimi tapıb onları özüm düzəltməyi sevirəm. Kənardan gələn yönləndirmələrlə yazmağı sevən bir yazar deyiləm. Ən azından ilk qaralamalarımda belədir. Fəqət ən sonunda edilən redaktə və düzəltmələrin çox faydalı olduğuna inanıram.

- Kitabınızı yazmazdan əvvəl doğru fikrin bu olduğuna necə əmin ola bildiniz?

- Sanıram bir şəkildə əmin idim. Xüsusilə də hekayə və xarakterlərə olan marağım davam edirsə, bunu hiss edirəm. Səhərin erkən saatlarında oyanıb xəyal dünyanıza girməyə can atmırsınızsa, bu yaxşı bir şeyə işarə deyil. Keçmişdə böyük bir həvəs və motivisasiyayla bir kitaba başaldığım zamanlar olurdu. Fəqət yüz, ya da iki yüz səhifə yazandan sonra heç bir şey diqqətimi çəkməməyə başlayırdı. Belə zamanlarda vaxt itirmədən başqa bir şey yazmağa davam edərdim.

- Başqa-başqa fikirlərinizi də yazmağı sınaqdan keçirdinizmi?

- Tamamilə əksinə, ağlıma bir fikir ilişirsə və mən supermarketdə olanda belə onu düşünməkdən özümü saxlaya bilmirəmsə, əsas obrazla olan daxili dialoqum kinoda olduğum zaman belə davam edirsə, yaxşı bir şey yaxladığımı anlayıram. Hər üç kitabım bu şəkildə meydana gəldi.

- Kitabınızı nəşriyyata, ya da redaktorunuza göndərməzdən əvvəl başqalarına da oxdunuzmu?

- Bəli. Amma sadəcə həyat yoldaşım Röyaya oxudum. Röya yazar deyil, amma çox ağıllı bir oxucudur. Mənə nə etməyim lazım olduğunu söyləməz, amma etdiyim bir şeyin işə yarayıb, yaramadığını söyləyə bilər. Ümumilikdə ilk qaralamanın yarısına gəldiyim zaman yazdıqlarımı ona oxuyuram o da mənə dürüst bir şəkildə və birbaşa fikrini söyləyir. Yumuşaltmağa gərək duymur. Mənim də tam olaraq, istədiyim budur elə. Bu səbəbdən də onun həm pozitiv, həm də neqativ tənqidlərinə güvənirəm. Röya mənim bütün qaralamalarımı oxuyur və ikimzin də ürəyimizə yatana qədər kitabın qaralamasını nəşriyyata göndərmirik. Bu sistem hər üç kitabımda işə yaradı.

- Redaktorlarınızın üzərinizdəki təsiri nə qədərdir?

- Redaktorlarımla aramada çox məhsuldar bir münasibət oldu həmişə. Həm Cindy Spiegelin (“Çərpələnuçuran”), həm Sarah McGrathın (son iki kitab) mənə çox köməkləri oldu. Onların istedadlarından faydalanma şansı əldə etdim. Ümumilikdə redaktələri çox məmnuniyyətlə qarşılayıram. Mənə görə redaktorun işi, yazara əsərinin potensialını göstərməyə imkan verir. Cindy və Sarah mənə kitablarımda fərq etmədiklərimi göstərib, gizli qalan bəzi nöqtələrə diqqət çəkdilər. Buna görə də onlara minnət borcum var.

- Yaxşı bəs sizə qarşı olan tənqidləri necə qarşıladınız?

- Kimsə tənqid edilməkdən çox da xoşlanmaz əslində. Mən anlayışla edilən tənqidlərə sayğı duyuram. Amma məqsədi yazarı kölgələyib, özlərini ön plana çıxarmaq olan tənqidçilərin yazdıqlarına fikir vermirəm.

- Kitablarınız haqqında ən çox verilən sual nədir?

- “Kitablarınız nə qədər avtobioqrafikdir?”

- Bir yazar olduğunuzu lap əvvəldən bilirdiniz?

- Yazmağı sevdiyimi bilirdim. Uşaqlıqdan bəri yazıram. Hekayələr və yeni xarakterlər yaratmaq istəmədiyim bir dövrümü xatırlamıram. Bu da, “hər zaman bir yazar olduğumu bilirdim” deməkdən daha artıqdır. Heç o kəlmələri düşünmədim, çünki mənə görə həqiqi yazarlar kitabları çap olunmuş yazarlardır. İlk kitabım “Çərpələng uçuran” nəşr olunduqdan sonra belə həqiqi bir yazar olduğuma inanmadım. Çünki həqiqi bir yazar olmaq üçün birdən çox kitabınız yayımlanmalıydı. Özümü sevdiyi işi görən, şanslı, azlıq təşkil edən insanlardan sayıram.

Tərcümə etdi: Günel

Kaspi.-2013.-31 avqust-2 sentyabr.-S.24.