“İnsan balası…” - (hekayə)

Rövşən Yerfi

Axşam yaxınlaşırdı. Metronun qarşısı həmişəki kimi qələbəlik idi. Hərə bır yana tələsirdi. Ətrafdakı köşklərin, xüsusilə tum satanların alverinin qızğın vaxtıydı. Onların yanında dayanmış balaca boylu, qıyıq gözlü xarici tələbə gəlıb-gedənə əlində tutduğu bir-neçə elektron qol saatını, uşaq oyuncağını nümayiş etdirirdi. Hava qaraldıqca, kölgələr böyüdükcə, heç nə sata bilməyən tələbənin ürəyi də sıxılırdı. Çünki, nəinki saat almaq istəyən, hətta maraqlanıb ona yanaşan da yox idi. Bircə tez-tez zəhləsini tökən polisdən başqa…

Küçədən keçən hər kəsə aydın idi ki, tələbə aldığı təkcə cüzı təqaüdlə yaşayışını ödəyə bilməzdi, özü də ürəyin nə istəsə tapa biləcəyin Bakı adlanan belə bahalı şəhərdə. Sıxıntı ilə yaşamağın da həddi vardı. Odur ki, tətildən qayıdanda vətənindən hər dəfə özü ilə satılası xirda-para əşyalar, paltarlar gətirərdi. Gətirdiklərini tələbə dostları arasında satıb yalnız dolanacağının qayğısına qalardı. Daha bəzi həmvətənləri sayaq xarici etiketdən ötrü yaxınlıq edən gözəlçələrə sərf etməzdi. Bu gün isə onu ilk dəfə metronun qarşısına gətirməyə məcbur edən ad gününə az qalmış pulunun qurtarmasıydı.

Bayaqdan bəri tələbəni ən çox narahat edən çiynində iki ağ zolağı olan polisin ona sarı kənardan göz qoyub qəzəblə baxması idi. Polis hər vəchlə ondan metronun qabağından uzaq durmağı tələb edirdi. Yanaşı duran tumsatanları, xırda-xuruş alveri edənləri elə bil görmürdü, sanki, yolu daraldan təkcə o idi. Əgər belə qələbəlikdə əlindəkiləri sata bilmirdisə, sakit küçədə dayanıb müştəri gözləməyinin mənası olacaqdımı?

Hərdən təşvışlə ətrafına göz gəzdirirdi ki, görsün polis yaxındadımı, gizlənib gözündən yayınsın. Çox keçmədi ki, acıqlı polis yenə gəlib durdu gözünün qabağında:

-Alə, sluşi, tı mne ni ponil? Şas ya tebya zaberu, toqda poymyoş. Zdes ni prodovay, ni zakonnı, idi otsuda, lyudam meşayeş. Predipejdayu, get burdan, itil, - deyib uzaqlaşdı.

Tələbənin qanı tamam qaraldı. Bilmədi neyləsin, necə yalvarsın ki, polis rəhmə gəlib onu incitməsin, durduğu yerdə bir qədər dayanmağa imkan versin. Metronun hansı çıxışına getsəydi, polislər qovacaqdılar. Bəs nə etsin, kimdən kömək istəsin?

Yanındakılardan da kimsə ona fikir vermirdi. Təkcə yaxınlıqdakı səkidə oturub dilənən qoca arvadın Allahın bu çarəsiz, qərib bəndəsinə yazığı gəlirdi. Polisə əhəmiyyət verməyib dilənməyində olan qadın mülayim baxışlarla xeyli süzdükdən sonra, tələbəyə ürəyi yandığı üçün yanına çağırdı. Dilini bilmədiyinə görə əl-qolu ilə nə isə başa salmağa çalışdı. Heç nə anlamadığını gördükdə isə ağzını onun qulağına çatdırıb yad dildə bir-neçə söz pıçıldadı. Tələbə nəsə başa düşdüyündən dodaqları qaçdı, gözlərinə təbəssüm yayıldı:

-O.., yest, taks…

Dalısıyca öz dilində təşəkkür edib, durduğu yerə qayıtdı. Bir azdan yenə ona tərəf gələn polisi görəndə tələbə, daha gizlənməyə yer axtarmadı. Qoca dilənçi arvadın tapşırığını xatırladı. Poliisə danışmağa imkan vermədi. Görüşürmüş kimi əlindəki manatı polisin ovcuna ötürdü…

Polis tələbənin “anlaqlı” oğlan olduğunu görüb ürəyi yumşaldı, acıqlı sifətinə mərhəmət qondu. ”Xoroşo”, - deyib, başını tərpədərək razılığını bildirdi. Bir anın içində fikirləşdi ki, “alə, bu insan balası imiş… Mən yazıq maaşı ay tamam olana çatdıra bilmirəm, bu binəva necə dolansın? Adamın Allahı olar. Tələbəlik, qəriblık… Xarici olanda nə olar, bir para özümüzünkülərdən ağlıkəsəndir. Ağlıkəsən, fərasətli millətdir ki, “interesni” saatlar, oyuncaqlar yaradıblar. Belə qanacaq yiyəsi olsa, burda, lap elə həmişə dayansın, müəlliminə bərəkəllah!..“

Polisin ona dəyməyib sakitcə uzaqlaşmasından rahatlıq tapan tələbə “müəlliminə” – cavanlığında müəllimə işləmiş, səkidə dilənən qoca arvada tərəf dönüb gülümsəyərək təşəkkür anlamında əlini sinəsinə qoyub səmimi hisslərlə baş əydi:

-Yest, yest, danke…

O, sadəlövhcəsinə tapıntısına ürəkdən sevinirdi: daha bundan sonra qanqaraçılıq olmayacaqdı. Nəhayət ki, dünyanın bu qeyri-adi ekzotik şəhərində “insan balası” kimi yaşamağın yolunu dərk etmişdi…

Kaspi.-2013.-7-9 dekabr.-S.19.