“...çox Qədirlərdən həyat dərsi almışam“

Yasin Qarayev: "Nəyə görə sənətdən uzaqlaşmalıyam?"

Gülmək hər insana yaraşır deyirlər amma hər işin etik tərəfi olduğu kimi komediya da səviyyə tələb edir. Günümüz teatrlarının güldürmək məfhumunu unutduğu bir vaxtda ümidimizi yenə də keçmiş aktyorlar doğruldur. Hansımız unuda bilərik ki, Nəsibə xanımı, Siyavuş bəyi, Yaşar Nurini? Onların illərdir üzümüzü güldürən maraqlı ibarələri inanıram ki, bundan sonra da hələ çox uzun illər keyfiyyətli gülüşün dadını damağımızda hiss etdirəcək.

Müsahibimiz xalq artisti Yasin Qarayevdir:

- Yasin Qarayev sənətdən uzaqlaşıbmı?

- Hərdən oturub ömür kitabımı vərəqləyəndə, baxıb görürəm ki, bu kitabın ən maraqlı səhifələri mənim sənət yolumla bağlıdır...

Saralmış kağızların yeddi-səkkizinci səhifələri hardasa əlli-altmışıncı illərin təsviridir. Yaxşı xatirimdədir, kənd toylarının saz-söz bəzəkləri olan aşıqlar - Əkbərin, İmranın, Qəhrəmanın yanında Qədir adında qoca bir kişi də gələrdi ki, onların ustadı idi. Sözün əsl mənasında fitri-istedad sahibləriydilər. Amma Qədir kişi oxuyub eləməz, bir kənarda qəlyanını tüstülədib, hərdən dodaqaltı qımışar, şəyirdlərinin uğuruna razılıq əlaməti olaraq başını tərpədərdi... Orası da vardı ki, cavanlar yorulanda Qədir kişi qəlyanını torbasına qoyub, durub bir-iki qaravəlli danışardı ki, o danışığın duzunu-məzəsini hələ də unutmamışam. Çünki, xalq folklorundan gələn hoqqa-şəbədəni peşəkarcasına çox ləzzət və məzəynən toy əhlinə çatdırırdı. Qədir kişinin ən azından 80-85 yaşı olardı... Masabəyi də özündən qafiyə toqquşdurub Qədir kişiyə sataşardi:

"qocaldı, sənətdən uzaqlaşmadı, dul daldı, heç kimnən qucaqlaşmadı". Mağardakılardan da imkanı olanlar durub Qədir kişiyə nəmər verərdilər... Toydan sonra da arvadlar qeybət eliyərdilər ki, "az-az, Qədir kişi oxuyandan çox pul apardı e toydan"... İndi mən fikirləşirəm ki, çox Qədirlərdən həyat dərsi almışam. Nəyə görə sənətdən uzaqlaşmalıyam?

- Bugünkü komediya sizi qane edirmi?

- Komediya-şən tamaşa deməkdir. Şən tamaşa hazırlayan rejissorun da, rol ifa edən aktyorun da fərdi yumor hissi elə güclü olmalıdır ki, tamaşanı komediya şəklində hasilə gətirə bilsinlər. Keçən il respublikamızda M.F. Axundov əsərlərinin festivalında, Bakıda olan teatrların tamaşalarına baxdım. Şuşa musiqili dram teatrında Loğman Kerinovun quruluş verdiyi, "Lənkəran xanın vəziri`` tamaşasında baş rolun ifaçısı İlqar Salamovdan tutmuş epizodik rola kimi hamısı gözəl bir komediya tamaşasının daşıyıcıları kimi, minlərlə tamaşaçını qane etməyi bacardılar... Bəhram Osmanovun hazırladığı, "Hacı Qara`` tamaşasında Vüsal Mehrəliyev və Elşən Çarxanlının komediya oynamaq bacarıqları çox parlaqdır. Elşən Rüstəmov, Şövqi Hüseynov, Kübra Dadaşova və Elşən Hüseynovun komediya janrındakı ifaları gözəl aktyor yaradıcılığının nümunələridir. Musiqili teatrda B.Osmanovun quruluşunda Qoqolun, "Evlənmə`` tamaşası gedir... Məleykə və Şükufə xanım, komediya teatrının görkəmli aktyorları Arif Quliyev, Ramiz Məmmədov, Qurban İsmayılovun və Çingiz Əhmədovun oynadığı komediya tək məni yox, minlərlə tamaşaçını qane edir.

- Azərbaycan teatrını "kasıblaşdıran" nədir?

- Tarixdən məlumdur ki, müharibə gedən ökələrdə birinci növbədə teatrlar əziyyət çəkib kasıblayır. Belə ki, bizim ölkəmizdə də 20 ildən çoxdur ki, müharibə başlayıb və hələ də sona çatmayıb. Təbiidir ki, o kasıblaşma prosesi bizdən də yan ötməyib. Lakin buna baxmayaraq XXl əsrin başlanğıcından yavaş-yavaş Azərbaycan teatr mədəniyyətində dirçəliş dövrü başladı. Bu illər ərzində ölkə başçısı Azərbaycan mədəniyyət və incəsənətinin çiçəklənməsi naminə 300-dən çox sərəncam və fərmanlara imza atdı. Bununla da mərhələ-mərhələ bütün teatr binaları yüksək səviyyədə yenidən bərpa olundu. Müasir tələblərə cavab verəcək texniki avadanlıqlarla təchiz olunaraq istismara verildi. Hesab edirəm ki, dövlətin bu diqqət və qayğısı Azərbaycan teatrını dediyiniz o kasıblaşmadan xilas etdi.

- Sənətin təlxəkliyə boyun əydiyi bir vaxtda bu vəziyyətdən çıxış yolu axtarmaq kimin öhdəsinə düşür?

- Biz hamımız xalqıq və hamı fədakarlıqla xalq üçün çalışmalıdır. Deməli məhsuliyyət hamının öhdəsinə düşür. Söhbət birbaşa aktyor sənətindən gedirsə şübhəsiz ki, bu vəziyyətin məsuliyyəti fərd olaraq şəxsin özünün və onun çalışdığı teatr rəhbərliyinin öhdəsinə düşür.

- Necə olurdu ki, əvvəllər aktyorlar ironik ifadələr işlətmədən insanları güldürə bilirdilər, indi təlxəklərə gülənlərmi çoxalıb ya əsl teatrmı zəifləyib?

- Zamanın diktə etdiyi hadisələrlə üzləşəndə ya tənəzzül ya da inkişaf dövrlərini yaşayırlar. Çətinliyə düşən teatrın təəssübkeşləri klassik dramaturgiyanı diqqət mərkəzinə çəkməklə teatrı dirçəltməyə nail olurlar. Məsələn, mən işlədiyim Gənc Tamaşaçılar Teatrında vaxtilə Hüseynağa Sadıqov, Süleyman Ələsgərov, Məmmədağa Dadaşov, Susanna Məcidova, Osman Hacıbəyov kimi qüdrətli aktyorlar dünyalarını dəyişəndən sonra Qarabağ müharibəsi başlandı. Açıq-aşkar yaradıcılıqda bir cılızlaşma hiss olunmağa başladı. Lakin bu gün teatrın repertuarında M.F. Axundov, C.Cabbarlı, H.Cavid, C.Məmmədquluzadə kimi dahilərin şah əsərləri ilə birgə Elçin, Əli Əmirli kimi müasirlərimizin əsərləri əsas yer tutur. Mən buna teatrın inkişaf dövrü deyərdim.

- Yasin bəy necə yaşayır?

- Çoxlarından fərqli olaraq 67 yaşlı Yasin Qarayev dörd nəfər ailə üzvüylə, bir otaqlı mənzildə, 500 manat Prezident mükafatı hesabına sadə bir həyat tərzi yaşayır.

- Yeniliklər varmı?

-Maraqlı bir film çəkilişinə dəvət almışam. Yaradıcı heyətdə çox maraqlı sənətkarlar var. Teatrda yeni mövsüm başlayır. İnşallah yeniliklər çox olacaq.

- Oxucularımıza sözünüz...

- Napoleon deyib ki, "istənilən ölkənin tək bir qəzetini oxumaqla həmin ölkənin üsul-iradəsi, azadlıqları, iqtidarının gücü, milli gəliri, təhsil sistemi və ideologiyası haqqında yetərincə məlumat almaq olar". Əziz oxucular, deməli "Kaspi`` qəzetini oxumaq lazımdır.

Söhbətləşdi:

Nigar İsfəndiyarqızı

Kaspi.-2013.-25 sentyabr.-s.15.