Kiyevdə Yeni il fotolar

İkinci yazı

Yeni ilin gəlişi Kiyevin məşhur Kreşatik keçəsində daha çox hiss olunur. Bu küçə Azadlıq meydanına aparır. Kreşatik bizim “Torqovıy” küçəsi qədər məşhurdur. Hər həftənin şənbə və bazar, həmçinin təqvimdəki bayram günlərində bu yolda maşınların hərəkətinə qadağa qoyulur və insanların gəzintisi, istirahəti üçün şərait yaradılır. Üstəlik Kreşatikdə yarmarkalar təşkil olunur. Ukraynanın ayrı-ayrı rayon və kəndlərinin müxtəlif məhsullarını sərgiləyən yarmarka kiyevlilərin sevimli alış-veriş yeridir. Onlar məhsulların çeşidlərinə maraq göstərirlər. Burada isə hər cür ekoloji təmiz məhsula, əl işlərinə və s. rast gəlmək olar. Bizdəki ənənəvi kənd təsərrüfatı yarmarkalarından fərqi daha çox milli xüsusiyyətləri nümayişə çalışmalarıdır. Hər bir satıcının qarşısındakı məhsulda ölkənin milli ənənələrini əks etdirən ornamentlər, dizayn aydın görünür. Ənənəvi üsullarla ərsəyə gələn çörəklər, şirniyyatlar, əl işləri, meyvələr, içkilər... hamını ayaq saxlamağa və maraqlanmağa məcbur edir. İnsanlar alacaqları hər bir məhsula təkcə müştəri kimi yox, həm də tamaşaçı kimi yanaşır, seyriçiyə çevrilirlər.

Qoyun-quzu satan bir kəndliyə yaxınlaşıb alış-verişlə maraqlanıram. Deyir ki, bayramlarda məhsullarını daha yaxşı satırlar. “Bazarlarda alver etməkdənsə yarmarka daha yaxşıdır. Bura adamlar daha çıx gəlir. Sata bilməyəndə də, heç olmasa adamlar şəkil çəkdirirlər, buna görə də pul qazanırıq”-dedilər.

Timoşenko mövzusu

Ukraynanın Jurnalistlər Fondu da Kreşatikdə yerləşir. Yeri gəlmişkən, uzun illərdir Ukraynada çalışan jurnalist dostlarımdan biri ölkə KİV-i haqqında da danışdı. Ölkənin əhalisi mətbuata o qədər də maraq göstərmir. Bu maraq son illər daha da azalıb. Məktəbli yaşından təqaüdçü yaşına qədər insanlar daha çox internetlə maraqlanırlar. KİV üzərində dövlətin nəzarəti güclüdür. Bəziləri senzuranın vacibliyini sayırlar: “Azadlıq veriləndə istədikləri mövzunu yazırlar. Mətbuatda xaos yaranır. Az qala bütün qəzetlər “sarı” mətbuata çevrilir”.

“Seqodnya” və “Fakt” kimi qəzetləri çıxmaq şərtilə, mətbu orqanlar demək olar ki, satılmır. Bu qəzetlər isə 80 və 120 min tirajla çıxır və Ukraynanın bütün bölgələrini əhatə edir. İnsanlar informasiyanı məhz bu qəzetlərdən alırlar. “Svoboda” kimi bülletenlər isə yollarda pulsuz paylanır. Ümumilikdə isə mətbuata maraq hiss olunmur. Sözün düzü, şəhərdə olduğum müddətdə insanların əlində də qəzetlərə rast gəlmədim. Hazırda ukraynalılar üçün ən maraqlı mövzu Yulya Timoşenko mövzusudur. Kreşatikdə, Ali Radanın binasının yaxınlığında qurulan Ümumrysiya Ukrayna Birliyi ("Batıkivşina") tərəfdarları öz liderlərinə azadlıq şüarları ilə çıxış edirlər. Yol kənarlarındakı ağ çadırlar onların etirazlarının əlaməti olmaqla həmçinin onlar üçün qərargah rolunu oynayır. Bir az aralıda isə - V.İ.Leninin heykəlinin yanında Kommunist Partiyası tərəfdarlarının qırmızı çadırları yer alıb. Heykəlin qarşısında çoxlu təzə-tər qərənfillər, buketlər görünür. Sosializmin nostaljisi ilə yaşayanlar bu abidəni tez-tez ziyarət edirlər.

Yaradıcılıq məkanı

Kreşatik meydanı həmçinin kreativ məkan kimi tanınır. Rəssamlar, musiqiçilər öz istedadlarını nümayiş etdirmək, həm də pul qazanmaq üçün bu meydanı seçirlər. Maksim Malkoff adlı trubaçalan mənimlə söhbətə həvəslə razılaşdı. Dedi ki, həftənin adi günləri başqa küçələrdə çalmağa üstünlük verir, çünki burada elə də qələbəlik olmur. Maksim P.Çaykovski adına Kiyev Konservatoriyanı bitirdiyini söylədi. Hər hansı ansamblda çıxış etməkdənsə sərbəst işləmək ona daha sərf edir. Dediyinə görə, solo konsertləri də keçirilir. Aranjemançı kimi bir neçə musiqi albomu da işıq üzü görüb. Maksim dedi ki, daha çox öz musiqilərini ifa etməyi xoşlayır: “Küçədə istədiyim kimi çala bilirəm. Səhnələr məni sıxır. Mənə elə gəlir ki, musiqi azadlıq sevir, onu yalnız divarlar arasında ifa etmək düzgün deyil. Küçələrdə məni tanıyırlar. Elə adamlar var ki, məxsusi mənim musiqimi dinləmək üçün gəlir”. Qazancından isə danışmaq istəmədi: “Fərqli olur. Amma bütün hallarda çox deyil”.

Ətrafda içi mənqarışıq Maksimin musiqisinə laqeyd qalmayanlar kifayət qədər idi. Hamısı da artıq köhnəlmiş papağına xırda pul atır. Mən də onlara qoşuluram.

Bir akkardion ifaçısı isə qəpik-quruş qazanmasından şikayətləndi. Özünü Leonid kimi təqdim edən ifaçı dedi ki, ölkədə əhalinin sosial vəziyyəti yüksək səviyyədə deyil. Yaşayışlarını postsovet məkanından olan digər dövlətlərlə müqayisə etdi. “Zavodlar və fabrilkər tam gücü ilə işləmir, əmək haqqı azdır, hər addımbaşı dilənçilərdir. Özümüzə iş tapa bilmirik. Günlərlə çörəkpulu qazana bilmirəm...”

Qəribədir ki, bu gileylər ukraynalıların üzündən hiss olunmur. Onlar rahat və razı görünürlər.

Atəşfəşanlıq

Kiyevdə səhərin açılması ilə havanın qaralması elə bil göz qırpımında baş verir. Bakı ilə 2 saat fərqi özünü aydın göstərir. Saat 16.00 üçün artıq hava qaralmağa başlayır. Amma bu həyatın gedişinə mane olmur. Əksinə... Xüsusən də Yeni il axşamı.

Yeni il və Milad bayramı kiyevlilər üçün nə deməkdir? Bu, bir tərəfdən ən maraqlı və ənənəvi bayramlardır. Hətta ən ümidsiz böyüklər də kiçicik bir möcüzənin baş verəcəyinə inanırlar. Digər tərəfdən, Yeni il və Milad – bunlar nağıllardır, tarixdir, ənənədir. Bir halda ki, ukraynalılar bir neçə ay əvvəldən bayrama hazırlaşırlar. Bayramın bütün sevinci uşaqdan böyüyədək hamının üzünə hopub.

Şəhərin müxtəlif yerlərində “Yolka”lar bəzənib. Ən böyük “Yolka” isə Azadlıq meydanındadır. Kiyevdə bu meydan daha çox “Maydan Nezavisimosti” kimi tanınır. Qısaca hamı buranı “maydan” adlandırır. Yaxınlıqda eyniadlı metrostansiya da var.

Bayramlarla bağlı əksər dövlət tədbirləri də bu meydanda keçirilir. Meydanda – Azad qadın heykəlinin düz yanında qurulan böyük səhnə Ukrayna ifaçılarının ixtiyarına verilib. Onlar səhərəcən çalıb-oxuyurlar. Canlı musiqinin səsi az qala şəhəri başına götürür. Saatlar adladıqca meydandakı insan axını da çoxalır. Meydana toplaşanların demək olar ki, hamısı musiqi sədaları altında rəqs edir. Tanıdı-tanımadı hamını da rəqsə, şənlənməyə dəvət edirlər. Şaxta babalar, Qar qızlar insanları onlarla şəkil çəkdirməyə az qala məcbur edirlər. Bunun üçün pul da istəmirlər. Bu əhval-ruhiyyənin insanda yaratdığı xoş hissləri təsvir etmək asan deyil...

Yaşlı qadınlardan biri Bakıdan olduğumuzu bilincə Müslüm Maqomayevi xatırladı: “Bilirəm ki, onu Bakıda dəfn etdilər. O mənim ən çox sevdiyim müğənni idi. Daha o cür müğənnilər yoxdur. O cür səslər qalmayıb”- dedi. Sonra isə məni Kiyevlə tanış edirmiş kimi həvəslə yaxınlıqdakı Konservatoriyanın, Poçtun binalarını göstərdi, tarixləri haqda məlumat verdi: “Kiyev xoşunuza gəldi?” deyə maraqla soruşdu.

Havanın soyuğuna baxmayaraq meydan daha da sıxlaşır. Az qala bütün Kiyev camaatı meydana axışır. Onlar atəşfaşanlığı bu meydanda qarşılamağa adət ediblər. Bu onların ənənəsidir.

Kiyevlilər şənlənməyi bacarırlar. Onlar həmin anlarda heç nə haqda düşünmürlər. Musiqi, rəqs, mahnı bir də gülüş – bu onlar üçün həyatdır, arzulardır, gələcəkdir...

Etiraf

Açığını deyim, mən Yeni il bayramının təntənəsini ilk dəfə bu şəhərdə hiss elədim. Bir az da loru dildə desəm, ürəkdən şənlənməyi də, sevinməyi də, gülməyi də...

Kiyevə gələndən sonra da başa düşdüm ki, bu şəhər haqqında nə qədər yazsın da azdır. İndiyə qədər haqqında oxuduğum, ədəbiyyatı, kinosu, musiqisi, tarixi ilə maraqlandığım ölkəni elə ən yaxşısı öz gözünlə görmək, addım-addım gəzməkdir. Mixail Bulqakov əbəs yerə bu şəhəri “Dünyada Kiyevdən gözəl şəhər yoxdur” deyə vəsf etməyib ki. Bu gözəlliyi görmək üçün nə qışın soyuğu, nə dizəcən yağan qar, nə şaxta bu istəyin qarşısına sədd çəkə bilməz.

Kiyevdə isə adətən qonaqlara belə deyirlər: yolunuzu may ayında buraya salın. Onda siz unudulmaz mənzərə ilə qarşılaşacaq, təkrarsız anlar yaşayacaqsınız: çiçəkləyən şabalıdları və rəngbərəng yasəmənləri görəcəksiniz. Bu ağacların ətri, rayihəsi bütün şəhəri bürüyür. Yol kənarlarında yer alan çılpaq ağaclar yamyaşıl dona bürünür, Dneprin sakit suları ulduzların işığına qərq olur...

Hərçənd mənim Ukraynada olduğum günlərdə - havanın soyuğuna, qarına, şaxtasına baxmayaraq, Kiyev yaddaşımda isti şəhər kimi qaldı. İnsanlarının mehribanlığı, səmimiliyi, şəhərin yaddaşdan silinməyən qədimliyi, tarixiliyi ilə. Bir də Azərbaycanı tanımaları və sevmələri ilə...

Təranə Məhərrəmova

Bakı-Kiyev-Bakı

Kaspi.-2013.-9 yanvar.-S.9.