“Bizi sərhədlər ayırır, ürəklərimiz isə birdir”

Tanınmış iranlı kino mütəxəssisi Afşin Əlizadə: “Azərbaycanın yalnız köhnə filmləri haqqında yüksək təəssüratlarım var”

Bu günlərdə rejissor Vahid Mustafayev mətbuat əhlini ətrafına cəm edib, “Qanlı Yanvar” filmi haqqında onları məlumatlandırdı. Filmdə yerli aktyorlarla bərabər, İran, Türkiyə, Rusiya, eləcə də Amerikanın tanınmış simaları da yer alıb.

Beynəlmiləl heyətli “Qanlı Yanvar” filminin hazırlanmasında iranlı aktyor, kino-operator Afşin Əlizadənin də əməyi var. Dünyanın bir çox ölkəsində film çəkilişlərində iştirak etmiş Afşin Əlizadə “Kaspi” qəzetinə eksklüziv müsahibə verdi.

Biz eyni millətik

- Sizi Azərbaycanda xoş gördük. Afşin bəy, maraqlıdır, Azərbaycan filmi ilə ilk münasibətiniz necə yarandı?

- Bu mənim Azərbaycana ilk gəlişim deyil. Bir neçə il bundan öncə Vahid müəllim “Xoca” filmini çəkərkən də mən buraya gəlmişdim. Biz Vahid Mustafayevlə o vaxtdan tanış olmuşuq. Daha sonra Azərbaycan tamaşaçılarının sevimli kanalı olan ANS televiziyası ilə bəzi layihələrim olub. Artıq bu mənim Azərbaycan filmləri ilə üçüncü işimdir. Burada olduğum üçün özümü çox xoşbəxt hiss edirəm. Sevinirəm ki, mən yenidən bu doğma torpaqlardayam. Bunun üçün də Vahid Mustafayevə təşəkkürlərimi bildirirəm.

- İran aktyoru, operatoru olaraq Azərbaycan filmləri haqqında hansı fikirdəsiniz?

- Azərbaycanın yalnız köhnə filmlərini görmüşəm və onlar haqqında yüksək təəssüratlarım var. Ancaq yeni filmlərinizi demək olar ki, görməmişəm. Bir neçəsini izləsəm də, onlar haqqında yüksək fikirlər səsləndirməkdə çətinlik çəkirəm. Hesab edirəm ki, Azərbaycanda film sahəsinin inkişafı bir müddət zaman alacaq. Zamanla Azərbaycanda çəkilən filmlər yüksək standartlara cavab verəcək. Ancaq diqqətinizə çatdırım ki, yeni çəkdiyimiz “Qanlı Yanvar” filmi çox keyfiyyətli və səviyyəli filmdir. Eyni zamanda tarixi bir filmdir. Sözügedən filmin bütün yaradıcı heyəti - aktyorundan tutmuş xırda texniki işçisinə kimi hər biri işini bilən, peşəkar insanlardır.

- “Qanlı Yanvar” filminin iştirakçısına çevrildiniz. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın başına gətirilən həmin o hadisələrdən xəbərdar idinizmi?

- Əlbəttə, xəbərdar idim. Mən getdiyim hər bir ölkənin tarixi ilə maraqlanan insanam. Bu barədə oxumuşdum və kifayət qədər də məlumatlıydım. SSRİ dövründə və SSRİ dağıldıqdan sonra Azərbaycanın tarixi ilə bağlı bir çox mütaliələr etmişəm. Vahid Mustafayev ssenarini mənə təqdim etməmişdən öncə söylədi ki, 20 Yanvarla bağlı film çəkmək istəyirəm. Özüm də İran azərbaycanlısı olduğum üçün bu barədə məlumatım var idi. Ümumiyyətlə, İranda yaşayan bütün azərbaycanlılar bu faciədən xəbərdardırlar. Çünki biz eyni millətik.

Çox sevinirəm

- Vahid Mustafayevlə əməkdaşlığınız necə yarandı?

- Onunla münasibətimiz “Xoca” filmi vasitəsilə yarandı. Həmin filmdə Vahid müəllimlə üç ay birlikdə işləmişik. İş prosesi zamanı onun işləmək rejimini çox bəyəndim. O kinonun 70 faizi gecə soyuqda, çöldə, çətin vəziyyətlərdə çəkilib. Mən Vahid müəllimin ruhunu, baxışını, həssaslığını o zamandan tanıdım. Onun filmə olan baxışını anladım. Çox sevinirəm ki, Vahid müəllim məni yenidən öz filminə dəvət etdi. Hesab edirəm ki, yəqin “Xoca” filmində məndən razı qalıb ki, yenidən mənə müraciət edib.

- İranda Azərbaycanın hansı aktyoru və yaxud rejissoru daha çox tanınır?

- Təəssüflər olsun ki, hazırda İran xalqı Azərbaycan kino sahəsində çalışan heç bir rejissoru və ya aktyoru tanımır. Çünki İranda qadınların açıqbaşlı və ya hansısa bir məclisə getməsi kimi filmlərin nümayişi qadağandır. Hökumət səviyyəsində İranda qanunlar başqa cür işləyir. Yəni elə səhnələr var ki, onları İran tamaşaçısına göstərmək mümkün deyil. Ona görə də azərbaycanlıların aktyor və rejissorlarını İran tamaşaçıları tanımır. İran tamaşaçıları yalnız KTV və dünya televiziyalarını göstərə biləcək yayımlar vasitəsi ilə kinolara baxa bilirlər. O da məhdud şəkildə.

- Afşin bəy, bəs İrana döndükdən sonra hansı işləri görəcəksiniz?

- İşlərim çoxdur. Bilirsiniz ki, İran kinosu dünyada tanınıb. Bizim ölkədə ildə 120-yə yaxın film çəkilir. 120 kinodan 60-70-i satılmaq üçün çəkilən filmlərdir, 30-40 film isə festivallar üçün nəzərdə tutulur. Hazırda iki layihə üzərində qərar verməliyəm. Hələ ki müqavilələri imzalamamışam. Ancaq təkliflər gəlib. İranın tanınmış rejissorları tərəfindən mənə müraciət olunub. Filimin biri Braziliyada çəkilməlidir. 3-4 aydan sonra yəqin ki, filmin çəkilişləri üçün Braziliyaya gediləcək. Mən isə hələ qərar verə bilmirəm.

- Hazırda İranda hansı janrda çəkilən filmlərə üstünlük verilir?

- İranda davamlı olaraq müxtəlif janrlı filmlər çəkilir. Ancaq qeyd edim ki, orada hazırda ictimai janrda daha çox filmlər çəkilir. Həm tamaşaçılara görə, həm də festivallara görə ictimai janra müraciət edirlər. Yeni prezidentin açıq baxışlarına görə ssenaristlər rahat şəkildə ssenari yaza bilirlər, rejissorlar da onun kimi. İranda maraqlı süjetlər yazan ssenaristlərimiz çoxdur. Onlar çox cəsurdurlar. Dövlət tərəfindən qoyulan qadağalara və qoyulan çətinliklərə baxmayaraq, ssenaristlər öz işlərini peşəkar şəkildə görürlər. Bəzən olur ki film çəkilir, ancaq onun nümayişini qadağan edirlər. Buna baxmayaraq, rejissorlar yorulmadan çəkirlər. Onların hər zaman başı ucadır.

- Bizə maraqlıdır, İran tamaşaçıları Şimali Azərbaycan hansı fikirdədirlər?

- Dünyanın 30-dan çox ölkəsində olmuşam. Hesabsız şəkildə dünyanın müxtəlif ölkələri ilə müqavilələrim, iş birliklərim olub. Ancaq görürəm ki, bu gün dünyanın İrana baxışı düz deyil. İnsanlar İrana qarşı başqa şey düşünürlər. Hesab edirlər ki, qadınlar yalnız evdə oturub yemək bişirməklə məşğuldurlar. Ancaq bizim peşəkar rejissorlarımızın əksəriyyətini qadınlar təşkil edir. Bizdə əsas hakim siyasətdir. Sizi əmin edirəm ki, İran haqqında dar düşüncələrə qapılanlar bir dəfə belə olsa, oraya gəlsələr, bütün fikirləri dəyişəcək. Necə ki mən buraya gəldim və Azərbaycan haqqında bütün fikirlərim dəyişdi. İranda hər bir vətəndaş bura gəlmək istəyir. Mənim öz anam da bura gəlmək istəyir. Çünki bizim digər yarımız burdadır. Mən heç zaman Azərbaycanı Şimala, Cənuba bölməmişəm. Şimali və Cənubi Azərbaycanın vətəndaşları eyni xalqın millətləridir. Bizi sadəcə bir sərhəd ayırır. Bir şeyi unutmayın ki, Cənubi Azərbaycanlıların könülü hər zaman öz qardaşlarında olub. Rejissorlar, aktyorlar, yaradıcı insanlar yaratdıqları əsərə hər zaman insani baxışla baxırlar. İran azərbaycanlıları da hər zaman buraya gəlmək, bacı-qardaşlarını görmək istəyirlər. Babam 1934-cü ildə Bakıdan İrana gəlib. Mənim qohumlarım buradadır. Sizin qohumlarınız oradadır. Bizi sadəcə sərhədlər ayırır, ürəklərimiz isə birdir.

Xəyalə Rəis

Kaspi.-2014.-6-8 dekabr.-S.8.