Kəpənək ruhlu
Xanım...
Telli Pənahqızı
Əvvəlcə pəncərəni döydülər, sonra addım səsləri qapıya yaxınlaşdı, gələn adam kim idisə bu dəfə israrla qapını döyəclədi:
- Xanım Qafarova, Xanım...
Yuxulu olsa da adını ikinci dəfə eşidəndə onu gülmək tutdu.
- Bu yazıq adam necə çağırsın məni e, ay Xanım xanım...
Yerindən necə sıçrayıb qalxdısa, başı az qala tavana dəyəcəkdi. Qızı ondan qabaq oyanmışdı, dodaqlarını büzüb təlaşla qapıya sarı boylanırdı.
Qapını açdı. Astanada dayanmış iki cavan oğlanı görəndə çaşdı, balaca həyətə, anası ilə bacısının yaşadığı yöndəmsiz daxmanın yellənən tənzif pərdələrinə baxdı:
- Kimi istəyirsiniz, ay bala, nə olub?
Gələnlər qarşılarındakı qadını görüb bir anlıq duruxdular, sonra nisbətən yaşlısı
onun həyəcanına
son qoymaq üçün
tələsik dilləndi:
- Sabahınız xeyir olsun, Xanım...- bir azca pauza
verdi və ani olaraq da
müraciətini tamamladı,
-Xanım bacı,- narahat olmayın,
biz tikinti şirkətindən
gəlmişik. Bizim rəhbərlərimiz
yenicə istifadəyə
verilən binada sizin ailə üçün iki otaqlı mənzil ayırıb, bu da dediklərimizin təsdiqi olan məktub və ünvan. Nə vaxt istəsəniz, buyurun, gəlin, mənzili özünüz
seçin!
-Ay Allah, sənə qurban olum, min şükür,
min şükür ki,
dualarımı eşitdin,
sənə minnətdaram
Allahım!
Gözünü əlində tutduğu kağızdan ayıra bilmirdi, qarşısındakı
adamları da unutmuşdu sanki, elə hey "Ay Allah, Ay Allah, sənə
şükür, balam
mən çəkən
zülmü çəkməyəcək,
bu girdabdan qurtaracaq!"-deyirdi.
Arxadan ayaqlarını qucaqlayan qızı soruşdu:
-Sən kiminlə danışırsan, ay mama?
Xanım
başını qaldıranda
qarşısında heç
kəs yox idi, amma əlində
iri bir zərf
vardı...
-Ay
Allah...- gör e, heç
o gələnlərə təşəkkür
də eləyə bilmədim, ay Allah...
- Xanım bacı...- bax, biz gəlmişik, açsana gözlərini
- bu dəfə qapını döyən yox idi, səs
onun qulağının
dibindəcə eşidilirdi,- məni duyursanmı?
Güc-bəla gözlərini açdı. Başının
üstündə yenə
o alçaq tavanı,
yan-yörəsində xeyli
adam gördü,
çoxusu heç tanış gəlmirdi ona.
Quş kimi yüngül olmuşdu, heç yanı ağrımırdı, ancaq
niyə uzanmışdı,
niyə bu insanlar bu qədər
kədərli idi, niyə hər kəs onun gözünün
içinə baxmağa
ürək eləmirdi? Məktub
tutan ovcunu elə bərk-bərk sıxmışdı ki...
Qadınlardan biri hər kəsdən daha ucadan danışırdı:
-Xanım bacı, hazırlaş, Heydər Əliyev Fondu səni İsrailə göndərir, şəxsən
Mehriban xanım sənin bütün müalicə xərclərini
öz üstünə
götürüb.
Ovcunda bərk-bərk sıxdığı
bir parça kağızı yuxarı
qaldırıb:
-Mənə nə olub ki, mənim
heç yanım ağrımır, bircə
ev sarıdan
narahatlığım vardı,
o da düzəldi. Bəs indicə şirkətin məktubunu gətirən oğlanları görmədiniz?
Heç tanımadığım
bir xeyirxah insan, Allah ondan razı olsun, mənə məktub göndərib, bizə təzə ev
veriblər - demək istədi, amma səsi çıxmadı.
Bu nədir, niyə danışa bilmir, bu adamlar niyə
onun onsuz da bürküdən boğulan hücrəsinin
havasını öz hüznlü ah-ufları ilə bir az da ağırlaşdırırlar?
- Xanım bacı, mənəm Qənirə Paşayeva, məni tanımadın?
Özünə gəldi. Beynindəki ağırlıq bir andaca səngidi,
ağır-ağır nəfəs
alsa da huşu
özünə qayıtmışdı.
Barmaqları bir-birinə necə
kilidlənmişdisə, indi
məktub saxladığı
ovcunu aça bilmirdi.
Səsini
özündən başqa
eşidən olmadı,
güclə danışırdı:
- Tanımaz olarammı? Sən mənə bacı oldun, Qənirə xanım. Mehriban xanım məni
müalicə üçün
Türkiyəyə göndərəndə,
yanımdan ayrılmayan,
əlimi tutan, mənə ürək-dirək
verənlərdən biri
də sən idin. O tutduğun əli heç buraxmadın ki... Ayaq üstə niyə dayanmısan? Ay ana, ona stul verin,
əyləşsin! Axı
Qənirə xanım
da, məni Türkiyəyə müalicəyə
yola salandan sonra bu ev
dediyimiz daxmanı təmir edib, qab-qacaqdan mebeləcən hər şeyi təzələyən Əliqismət
Lalayev də, məni tək qoymayan dostlarım da bu evin
əziz qonaqlarıdı.
Ay Allah, məni övladıma,
ailəmə, anama qovuşduran yuxarıda sən, yerdə onlar oldular, yoxsa ...
Qənirə xanım da, balaca otaqda bir-birinə
sığınıb onun
dediyi rabitəsiz sözlərdən cümlə
qurmağa çalışanlar
da, yalnız "Ya Allah!" kəlməsini
aydıca duyurdular, eşitdiklərisə ancaq
titrəyən dodaqlardan
çıxan zəif
bir inilti idi.
Bir vaxtlar səhnələr yaraşığı, gözəlliyi
ilə çoxlarını
heyran edən, həsəd və sevgi ünvanına çevrilən, amma özününsə ən
böyük sevgisi yalnız və yalnız teatra olan Xanım Qafarova indi iki
gün əvvəl eşitdiyi xəbərdən
son ümid, son günəc
yeri kimi ikiəlli yapışmışdı.
Ölkənin birinci xanımı
Mehriban Əliyeva sənətkarın vəziyyətinin
yenidən ağırlaşdığını
duyar-duymaz onu İsrailə-bu amansız
xəstəliklə çarpışanların
son ümid yeri sayılan ölkənin ən məşhur klinikalarından birinə göndərmək üçün
hazırlıqlara başlanmasına
dair göstəriş
vermişdi. İndi
hər şey xəstənin iradəsindən,
gücündən, dözümündən,
bircəcik övladının
gələcəyi naminə
dirənməsindən, mübarizə
əzmini itirməməsindən,
bir də ki... bəli, Uca Yaradanın qədərindən, qismətindən
asılıydı! Son söz,
son hökm Onunuydu!
Yol üstündə idi, Xanım Qafarova! Ev dediyi bu
evciyə, onunla vidalaşmağa gələnlərin
hamısı bilirdi ki, artıq gecdir! Ancaq heç kəs
bu məşum kəlməni dilə gətirmək, o son ümid
bağlarını qırmaq,
özünü bu dəhşətli gerçəkliyə
inandırmaq istəmirdi.
Hamı ümidlə bir "bəlkənin, bir möcüzənin ətəyindən
yapışacaq" dərəcədə
özünü təmkinli
aparırdı. Anasından, dünyaya
indi onun gözləri ilə baxan bimar bacısından
və bir də "tez ol, sağal, sentyabrda məni birinci sinfə özün apar, hamının bağçaya
gələn anası cavandır, mənsə qoca nənəmlə gedib gəlirəm. İstəyirəm ki, sən də mənim əlimdən tutub məktəbə aparasan.
Bax, sən gəlməsən,
mən getməyəcəm
məktəbə!" - deyən küsəyən,
inadkar qızcığazdan
başqa, hər kəs hiss edirdi ki, Əcəl zəngi çalınır,
son mənzilə gedən
Karvanın hüzn dolu qəfiləsinin addım səsləri eşidilir...
Dikəldi...Yumruğunda saxladığını
hər kəsə göstərmək istədi. Bu cəhdi də boşa çıxdı.
Birdən kimsə onun
buza dönmüş əl barmaqlarını sığalladı. Qəribə idi, o boyda zərfi
heç kəs görmürdümü?
Bütün gücünü toplayıb
iri gözlərini bir qədər də geniş açdı və həmişə qızının
oturub ona baxdığı səmtə
boylandı. Uşaq yerində yox
idi. Bütün bədəni gərildi,
üzünün əzələləri
titrədi, gözlərinə
qaranlıq çökdü.
Bayaqdan bəri məhrəm-məhrəm onun ovcunu sığallayıb, tezliklə şəfa tapacağını, yenidən sağlığına qovuşacağını söyləyən səs xəstənin sozalan gözlərinə, Əzraillə çəkişən canına, cismini tərk etməyə çətinlik çəkən nigaran ruhuna son təsəlli kimi ucadan dilləndi:
-Xanım bacı, sən heç narahat olma, rahat get, müalicəni al, sənin övladın bizə əmanətdir, bu qədər dostların var, səni sevənlər var, kollektivin var, əzizlərin var! Qorxma, sənin balanı tək qoymayacağıq. İndicə mənə xəbər verdilər ki, Heydər Əliyev Fondu sənin qızının gələcəyini də təminat altına alıb, onu oxudacaq, ona sahib çıxacaq, uşağının da, ailənin də bütün məsrəflərini qarşılayacaq.
Bayaqdan bəri çəkişən gözləri alçaq tavana zilləndi, aylardan bəri onu amana çəkən ağrıları yoxa çıxdı, ağappaq bir nur sifətini işıqlandırdı. Son dəfə dodaqları "Ya Allah!"-pıçıldadı...
Balaca daxmanın kiçik pəncərəsinə qonan mavi xallı bir kəpənək qanadlarını çırpıb uçdu...
...Onun bərk-bərk sıxılmış ovcunda dırnaqlarının açdığı qançırdan başqa heç nə yox idi ...
-Qaldırın!- kiminsə, gur səslə verdiyi bu əmr, bayaqdan bəri vay-şüvən qoparan qadınların səsini bircə anlıq batırdı. Cavanlar hər iki tərəfdən üzü-üzlər, qoltuğu əllər, kürəyi çiyinlər görmüş köhnə tabutu bir gözqırpımındaca yerdən götürdülər. Küçə boyu lap tamaşa salonundakı kimi bir-birinin ardınca sıralanmış adamlar əl çaldılar. Bu alqış səsləri ta insan karvanı qara maşına çatanacan səngimədi.
Amma o heç qımıldanmadı da... Onun indiyədək heç vaxt öz tamaşaçısına bu boyda sayğısızlıq və diqqətsizlik göstərdiyini duyan, görən olmamışdı. O ilk və son dəfə səhnə önünə çıxıb baş əymədi, bu alqışlara, bu sevgiyə görə təşəkkür eləmədi, eləyə bilmədi.
O son kərə narıncı xaraya bürünmüş sənhədən tamaşaçılarına-küçə boyu onu alqışlarla son mənzilinə yola salanlara təzim eləmədi! Eləcə cavan həmkarlarının izdehamın önündə apardıqları şəkilindəki sehirli təbəssümü ilə ğülümsündü, sonra da nigaran baxışları ilə cərgələr arasında körpəsini axtardı, ancaq qızcığaz orada da yox idi. O da nigaran-nigaran hər kəsin başı üstündən harasa uzaqlara, bayaq onun kiçik, dam-dar qəfəsi xatırladan daxmasının pəncərəsindən içəri boylanan və bir andaca havalanıb uçan qanadları xallı kəpənəyin-ruhunun gözdən itdiyi mas-mavi göylərə sarı boylandı....
Kaspi.-2014.-15 iyul.-S.10.