Qarabağ həqiqətləri və ədaləti axtaranlar

Dünyanın “haqq tərəzisi” Dağlıq Qarabağ münaqişəsini öz çəkisində göstərmir

Otuz ildir ki, Azərbaycan Ermənistanın təcavüzkar siyasətindən əziyyət çəkir. İşğala məruz qalan və ərazilərinin 20%-ni itirən Azərbaycan dünya ictimaiyyətinin diqqətini Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və onun həllinə yönəltmək, eləcə də region dövlətlərinin təhlükəsizliyi üçün böyük təhdidə çevrilən Ermənistanın separatçı fəaliyyəti barədə beynəlxalq birliyi məlumatlandırmaq üçün hüquqi və qanuni yollardan istifadə edir. Lakin təəssüf ki, bir çox hallarda dünya birliyi Dağlıq Qarabağ münaqişəsini ATƏT regionundakı "dondurulmuş münaqişələr” siyahısına daxil etməklə kifayətlənir. Beynəlxalq birliyin "dondurulmuş münaqişə” adlandırdığı məsələ Azərbaycan üçün ədalətsiz müharibə, onun acı nəticələri, insanlara dəyən psixoloji zərər, iqtisadi böhran, dağıdılmış abidələr və saymaqla bitməyən digər mənfi ifadələrdir. Münaqişənin həlli prosesində vasitəçilik edən ATƏT-in Minsk qrupu isə fiaskoya uğrayıb. Demək olar ki, vasitəçilərin fəaliyyətindən son dönəmlər heç bir irəliləyiş nəzərə çarpmır. Danışıqlar prosesində ciddi irəliləyiş əldə edilmir. Ermənistan isə öz təxribatçı fəaliyyətindən çəkinmir.

"Ermənistanın ATƏT-də dövlət olaraq irəli sürdüyü təkliflərin çoxu qəbul edilmir”

Azərbaycanın ədalətli mövqeyinin təbliğ edilməsi, erməni yalanlarının üzə çıxarılıb ifşa edilməsi istiqamətində aparılan işlər, bu sahədəki son yeniliklər barədə məlumat əldə etmək üçün ölkəmizi beynəlxalq təşkilatlarda təmsil edən deputatlarla əlaqə saxladıq. Azərbaycanın ATƏT Parlament Assambleyasındakı (PA) nümayəndə heyətinin üzvü, Milli Məclisin deputatı Tahir Mirkişili bizimlə söhbəti zamanı bildirdi ki, Azərbaycan diplomatiyası Dağlıq Qarabağ həqiqətlərini həm Xarici İşlər Nazirliyi xətti ilə, həm də Milli Məclisin beynəlxalq təşkilatlarda təmsil olunan deputatları vasitəsilə daim dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırır. O vurğuladı ki, bütün beynəlxalq təşkilatların plenar iclaslarında, həmçinin ayrı-ayrı ölkələrin mətbuatında Azərbaycanın ədalətli mövqeyi ilə bağlı çıxışlar yer alır: "Hesab edirəm ki, artıq hər kəs Ermənistanın işğalçı mövqeyini anlayır. Ermənistanın ATƏT-də dövlət olaraq irəli sürdüyü təkliflərin çoxu qəbul edilmir. Bu, həmin qurumda təmsil edilən dövlətlərin Ermənistanın mövqeyinə olan inamsızlığından irəli gəlir”.

T. Mirkişili qeyd etdi ki, Ermənistanın destruktiv fəaliyyəti, ATƏT regionunda terrorizmi və separatizmi dəstəkləməsi və bunun zərərini hər kəs anlayır. Deputat vurğuladı ki, beynəlxalq təşkilatların bəyanatlarında da bunu görmək mümkündür: "ATƏT-in dövlətlərinin ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi, Avropa Parlamentinin bir qrup üzvünün Xocalı faciəsi ilə bağlı verdiyi bəyanatlar onu göstərir ki, hüquqi müstəvidə Azərbaycanın haqlı mövqeyi dəstəklənir”.

"AŞPA-da ikili standartların mövcud olmasının şahidi olduq”

Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin üzvü Rövşən Rzayev isə öz açıqlamasında bildirdi ki, qurumda təmsil olunan deputatların fəaliyyəti uğurludur. Deputat qeyd etdi ki, azərbaycanlı deputatlar mütəmadi olaraq Dağlıq Qarabağ həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırmaq istiqamətində iş aparır. O xatırlatdı ki, 2005-ci ildə qurum, Ermənistanı işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarını azad etməyə çağıran 1416 saylı qətnamə qəbul edib: "Həmin qətnaməyə əsasən AŞPA-da Dağlıq Qarabağla bağlı Alt Komitə yaradılıb. Amma erməni lobbisinin fəaliyyəti nəticəsində həmin komitə öz işini davam etdirə bilmir. Hesab edirəm ki, Avropada bütün cavabdeh institutlar bu məsələ ilə bağlı öz mövqelərini səsləndirməyi bacarmalıdır. Təəssüf ki, erməni lobbisinin təsirinə görə, onlar bunu etmirlər, edə bilmirlər”.

Deputat dedi ki, bütün bunlara baxmayaraq, hər 3 aydan bir AŞPA-nın Strasburqda keçirilən sessiyalarında və komitə iclaslarında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvləri işğal edilmiş əraziləri barədə fikirlərini səsləndirirlər.

R. Rzayev xüsusilə 2016-cı ildə Azərbaycanın lehinə hazırlanmış məruzələrə diqqət çəkdi. O, Böyük Britaniyadan olan deputat Robert Volterin "Dağlıq Qarabağ və Azərbaycanın işğal olunmuş digər ərazilərində zorakılıq hallarının artması” və Bosniya və Herseqovinadan olan deputat Milisa Markoviçin "Azərbaycanın sərhədyanı ərazilərində yaşayan əhalinin qəsdən sudan məhrum edilməsi” adlı məruzələrin səsə qoyulması zamanı baş verənlərdən danışdı: "Qurum Milisa Markoviçin Sərsəng su anbarı ilə bağlı hazırladığı "Azərbaycanın sərhədyanı bölgələrinin sakinlərinin qəsdən sudan məhrum edilməsi” məruzəsini səsə qoyaraq qəbul etdi. Lakin digər məruzə ilə bağlı səsvermə zamanı çox müəmmalı hadisə verdi. Səsvermə nəticəsində bu məruzə qəbul olunsa da, bir neçə dəqiqə sonra dedilər ki, səslər düzgün hesablanmayıb. İkinci dəfə səsvermə keçirildi və məruzə qəbul edilmədi. Biz AŞPA-da ikili standartların mövcud olmasının şahidi olduq”.

"Dünya birliyi Xocalı soyqırımın unudulmasının necə bağışlanılmaz səhv olduğunu anlamalıdır”

Azərbaycan ədalətli mövqeyinin dünya birliyinin diqqətinə çatdırılması, Ermənistanın işğalçı siyasətinin dayandırılması istiqamətində iş aparsa da, bəzən haqsızlıqla üzləşir. BMT-nin işğal edilmiş ərazilərlə bağlı qəbul etdiyi qətnamələri yerinə yetirməyən Ermənistanın təcavüzkar siyasətinə göz yumulur. Bunu tək azərbaycanlı ekspertlər yox, xarici ekspertlər də ifadə etməkdən çəkinmir.

Beynəlxalq münasibətlər üzrə tanınmış amerikalı ekspert Peter Tase öz açıqlamasında bildirdi ki, dünya üçüncü dünya müharibəsinin astanasındadır, çünki Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən azərbaycanlılara qarşı törədilmiş Xocalı soyqırımı kimi cinayətlərə və onların səbəblərinə lazımi diqqət ayrılmayıb. Ekspert vurğuladı ki, beynəlxalq birlik geriyə baxmalı və azərbaycanlılara qarşı törədilmiş soyqırımın unudulmasının necə bağışlanılmaz səhv olduğunu anlamalıdır: "Hesab edirəm ki, Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan və onun köməkçiləri öncə ədalətə çağırılmalı, beynəlxalq birlik ikili standartlar tətbiq etməkdən çəkinməlidir. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü dərhal təmin edilməlidir”.

Ermənilərin fiaskoya uğrayan cəhdləri

İkili standartların tətbiq edildiyi, haqsızlığa, insanlığa qarşı törədilmiş cinayətlərə göz yumulduğu bir zamanda haqq səsinin dünyaya çatdırılması çətindir. Xüsusilə dünyadakı erməni lobbisinin fəaliyyəti əsas maneələrdən biridir. Xocalı faciəsinin ildönümünün qeyd edildiyi bir zamanda ermənilər özlərinin törətdiyi və öz soydaşlarını qətlə yetirdikləri Sumqayıt hadisələrini dünya ictimaiyyətinin gündəminə gətirir və həqiqətə kölgə salmağa çalışır. Belə ki, ermənilər ABŞ-da, Avropa Parlamentində Sumqayıt hadisələri ilə bağlı dinləmələr keçirib öz yalanları ilə dünya birliyini yenidən aldatmağa cəhd göstərdilər. Lakin azərbaycanlı gənclərin fəaliyyəti nəticəsində onların bu cəhdi uğursuzluqla nəticələndi. Hətta Kaliforniyadakı dinləmələr zamanı Amerika Erməni Assambleyasının ABŞ-ın Qərb region üzrə direktoru Mihran Tumacançıxışında həm özünü, həm də bütün erməniləri çətin vəziyyətə salaraq, Ermənistanın Xocalıda dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşı qırğın törətdiyini etiraf edib və dolaşıq fikirləri ilə əslində özlərini ifşa etdi. Lakin ümumilikdə bu cür təxribatlara qarşı davamlı mübarizənin aparılması vacibdir. Çünki ermənilər və ermənipərəst qüvvələr dayanmadan fəaliyyət göstərir. Bəs biz mübarizəni necə aparmalıyıq?

"Biz hədəflərimizi bilirik”

Bu məsələ ilə bağlı suallarımızı cavablandıran Milli Məclisin deputatı Elman Nəsirov bildirdi ki, Qarabağ həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılmasında diaspor təşkilatlarının üzərinə böyük məsuliyyət düşür: "Bu günlərdə Niderlandda keçirilən Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin qurultayında bu məsələlər gündəmə gəldi. Prezidentin ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi Əli Həsənov öz çıxışında vurğuladı ki, Azərbaycanın üzləşdiyi problemləri, Ermənistanın etnik təmizləmə siyasəti ilə bağlı həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə koordinasiya olunmuş şəkildə çatdırmaq lazımdır. Bu məsələdə diaspora ilə yanaşı, medianın da üzərinə məsuliyyət düşür”.

Deputat xatırlatdı ki, Dünya Azərbaycanlıların Dördüncü Qurultayında çıxış edərkən, prezident İlham Əliyev dedi ki, dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan azərbaycanlılar elə etməlidir ki, onlar siyasi amilə çevrilsinlər. Yəni müxtəlif dövlət qurumlarında, iqtisadi sferalarda güc faktoruna çevrilsinlər və Ermənistanın işğalçı siyasəti ilə bağlı yaşadıqları ölkələrin ictimaiyyətini məlumatlandırsınlar. E. Nəsirovun fikrincə, bu istiqamətdə fəaliyyət göstərmək üçün həmin ölkələrin KİV-ləri ilə sıx əlaqədə olmaq lazımdır.

Deputat həmçinin əlavə etdi ki, biz hədəflərimizi bilirik və həmin hədəflərə çatmaq üçün dövlətimizin strateji xətti məlumdur, bununla bağlı yol xəritəsi var: "Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə daha ciddi nailiyyətlərin əldə olunacağını indidən söyləmək mümkündür”.

Və sonda...

Bu gün bir çox dövlətlər ədalətsizliklə üz-üzədir. Təkcə ATƏT regionunda Azərbaycan, Gürcüstan, Moldova və eləcə də Ukrayna işğaldan əziyyət çəkir. Dünya birliyinin, ayrı-ayrı beynəlxalq institutların daşıdığı öhdəlik və məsuliyyət var. Dövlətlərin ərazi bütövlüyü və onların sərhədlərinin toxunulmazlığı kimi sərt, işğalçı qüvvələrə öz yerini göstərən prinsiplər var. Bu prinsiplər mövcuddur, lakin yazılı şəkildə. Dünya birliyi, münaqişələrin tənzimlənməsinə cəlb olunan dövlətlər, vasitəçilik edən diplomatlar iradə nümayiş etdirmir. Əvəzində çox zaman haqsızlığa göz yumur, yalnız danışıqlar aparmaqla kifayətlənir. Niyə işğalçı qüvvələr ədalət məhkəməsinə çağırılmır? Niyə onlar beynəlxalq hüquq prinsiplərinə əməl etmədikləri üçün məsuliyyətə cəlb olunmur? Bu kimi sualları davam etdirmək mümkündür. Lakin cavabı yoxdur. Daha doğrusu, cavabı var, lakin cavab verməkdə məsuliyyət daşıyan qüvvələr hər zaman bu suallardan yayınır, diqqəti başqa istiqamətə yönəldir. Dünya qloballaşır, dəyərlər isə itir. Dünyanın ədalət tərəzisi də artıq öz prinsiplərinə sadiq deyil. Belə olan halda isə bizə bir yol qalır. Nə qədər ədalətsizliklə üzləşsək də, mübarizəni davam etdirmək və bütün müstəvilərdə düşmən təxribatlarının qarşısını almaq.

Leyla Məhərrəmova

Kaspi.-2018.-6 mart.-S.13.