Onlar artıq bizim gücümüzü görüblər...

“Kaspi” qəzetinin teatr əlavəsi A.Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrının direktoru Rəşad Əhmədzadə ilə müsahibəni təqdim edir.

-Əvvəla, festivallarda qazandığınız uğurlara görə təbrik edirik. İlk olaraq, sentyabrda baş tutmuş "Xəzərin sahili” festivalı ilə bağlı təəssüratlarınızı bölüşərdiniz.

-Kukla teatrı elə teatrlardandır ki, festivalla bağlı heç bir problemimiz olmur. Hazırda istənilən festivala müsabiqədən kənar dəvət olunuruq. Kollektivimizin zəhməti, əməyi ilə teatrımız o səviyyəyə çatıb ki, bizi dəvət edən insanlar tamaşalarımızı ya görüb, ya da haqqımızda eşidiblər. Qatılırıqsa, birinci, ikinci yerlərdən birini tuturuq, yaxud da varsa, "ən yaxşı rejissor”, "ən yaxşı aktyor” mükafatlarını qazanırıq. Müsabiqə olmasa belə, qatıldığımız festivallarda hörmətlə qarşılanırıq. Bunun üçün Mədəniyyət Nazirliyinə təşəkkür edirəm. Sentyabr festivalına gəldikdə isə, bizim iki dəvətimiz var idi. Biri Tunisdən, digəri Həştərxandan. Biz Həştərxan festivalında iştirak etməyi seçdik. Həştərxanda hər hansı xalq nağılımızı rus dilində oynamaq lazım idi, biz də "Üç cəsur” tamaşası ilə bu vəzifənin öhdəsindən layiqincə gəldik. Tamaşamız xoş qarşılanmaqdan başqa, həm də təəccüb doğurdu. Hətta, məşhur teatrşünas A.Bartoşeviç dedi ki, təsəvvür edə bilməzdik, Azərbaycan teatrı rus dilində bu qədər səlis tamaşa oynaya bilər. Bu festivaldan kollektivimiz laureat və "Sodrusjestvo” diplomları ilə qayıtdı.

Bir faktı da qeyd edim, Həştərxanda Heydər Əliyev adına məktəb var. Tamaşamıza məktəbin şagirdləri də gəlmişdi. Sonra rəhbərliklə belə danışığımız oldu ki, növbəti dəfə gələndə həmin məktəbin şagirdləri üçün təmənnasız tamaşa göstərək.

-Bu festivalda rəqimləriniz kimlər idi?

-Adından da məlum olduğu kimi, Xəzəryanı ölkələr dəvət olunmuşdu. Bundan başqa qonaq qismində Donbasdan və Donetskdən gəlmişdilər.

-Aldığınız mükafatları qazanacağınıza əmin idiniz?

-Əslində, bu festivala biz üçüncü dəfədir ki, qatılırıq, heç vaxt da mükafatsız qayıtmamışıq. Onlar artıq bizim gücümüzü görüblər. Birinci dəfə "Qırmızı papaq”, növbəti dəfə "Ağ və qara” tamaşası ilə festivalda iştirak etmişik. Bu dəfə festivalın təşkilat komitəsinin xahişi ilə Mirmehdi Seyidzadənin "Cırtdan” əsəri əsasında Qurban Məsimovun quruluşunda hazırlanan "Üç cəsur” nağıl-tamaşasını göstərdik. Düzünü desəm, hansısa festivala gedəndə mükafat haqqında düşünmürük. Ancaq sənətimizi göstərməyə gedirik və belə alınır ki, həmişə də mükafatla qayıdırıq.

-Növbəti festival oktyabr ayında baş tutan S.V.Obraztsov adına IX Beynəlxalq Kukla Teatrları festivalı oldu.

-Bu festivala qatılmağımızın maraqlı tarixçəsi var. Bir neçə il öncə biz İvanovo şəhərində festivalda idik. Sergey Obraztsovun nəvəsi də həmin festivala gəlmişdi. Yeri gəlmişkən, festivala bir neçə ölkə ilə yanaşı, Ermənistanın da teatrı qatılmışdı. Tamaşamızdan sonra təxminən on dəqiqəyə yaxın nə Obraztsovun nəvəsi, nə də Ermənistandan gələn teatr kollektivi zalda yerlərindən dura bilməmişdilər. Tamaşamıza heyran olmuşdular. Məhz həmin gün Obraztsovun nəvəsi ilə söhbətimiz zamanı qeyd etdi ki, bizim kollektivi S.Obraztsov adına kukla teatrında görmək istəyir. Bilirsiniz ki, digər festivallarda "Ağ və qara” tamaşasını Azərbaycan dilində oynamışıq. Lakin onun xahişi bundan ibarət oldu ki, tamaşa rus dilində oynanılsın. Çox qısa müddətdə biz tamaşanı rus dilində hazırlaya bildik. Bir nüansı da qeyd edim ki, bu teatrda iştirakımız üçün yol xərcləri də daxil olmaqla bütün xərcləri S.Obraztsov teatrı öz üzərinə götürmüşdü. Yeri gəlmişkən, Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri Polad Bülbüloğluna dərin təşəkkürümüzü bildiririk ki, bizi orada diqqətdən kənarda qoymadı.

-Bildiyim qədəri ilə burada 7 ölkədən 17-dən artıq teatr kollektivi qatılmışdı. Bu qədər iştirakçılarla rəqabət aparmaq çətin olmadı ki?

-Biz festivala qatılmağa qərar veririksə, festivalın proqramında neçə teatrın olmasının heç bir fərqi yoxdur. Biz ancaq seyrçilər üçün oynayırıq. Tamaşamızı da oynayanda kiminsə xoşuna gəlmək üçün yox, özümüzə görə də heç bir çatışmazlıq olmamalıdır. Çünki gözə dəyə biləcək hər hansı qüsur tamaşaya mənfi təsir edir.

-Bu səfərdən hansı mükafatla qayıtdınız?

-Bu festivalda müsabiqə yox idi. Amma mükafatsız da dönmədik. Tamaşamız festivalın ən yaxşı səhnə işlərindən biri kimi yüksək qiymətləndirildi. Festivalın simvolunu aldıq, bundan başqa, özlərinin loqolarını hədiyyə verdilər. Onu da qeyd edim ki, bu teatrla bizim Kukla Teatrı eyni yaşdadır. Və orda videoçarxlara baxdıqda bizi bir qədər həyəcan bürümüşdü ki, yaşıdıq, bizə bu qədər dəyər verirlər, gərək hər şey mükəmməl ola.

-Hər iki festival müddətində, yəqin ki, digər ölkələrin tamaşalarını izləmək imkanınız oldu.

-Əslində, hər iki festivalda boş vaxtımız çox az idi. S.Obraztsov teatrına hər bir kollektiv üç günlük dəvət olunmuşdu. Yəni qonaqlara üç gün vaxt verilirdi – bir gün yerləşmək, o biri gün tamaşa göstərmək, cəmi bir günümüz də qalırdı ki, tamaşaya baxaq. Amma imkan tapıb, tamaşalara da baxdıq. Əslində, festival, ilk növbədə, yaradıcılıq mübadiləsidir.

-Qonaq ölkələrin tamaşalarından hansılar sizi təsirləndirdi?

-Çox gözəl tamaşalar var idi. Qazaxıstanın, Türkmənistanın, Mahaçqalanın teatr kollektivlərinin tamaşalarını xüsusi vurğulamaq istərdim. Obraztsovun özünün tamaşaları da çox güclü tamaşalar idi. Hər festivalda göstərilən on tamaşadan ikisi beyinə həkk olunursa, yadda qalırsa, insanın özü üçün, kollektiv üçün çox böyük bir şeydir.

-Xarici seyrçilər tamaşalarımızı necə qarşıladılar?

-Mənim üçün ən ağır məsələ, teatrımızı hardasa tərifləməkdir. Lakin olanı deyəcəm. Onların öz sözləri ilə desəm, "şokda idilər”. Aktyorların ustalıqları, kuklaların idarə olunması çox bəyənilmişdi.

-Mətbuatdan öyrəndik ki, festival çərçivəsində dəyirmi masa və ustad dərsləri keçirilib. Hər hansı yeniliklər deyildimi həmin ustad dərslərində?

-İstənilən aktyorun, rejissorun yaradıcılıq söhbətləri yaradıcı insan üçün lazımdır. Fikrimcə, yaradıcılıqda "nəyə lazımdır?” sualı olmamalıdır. Hər teatr gücünü festivallarda göstərir. Xırda bir məsləhət belə, yararlı sayılırsa, tapıntı deməkdir. Əslində, burada kukla teatrlarında kuklaların hazırlanma prosesi, onlarla bağlı məsələlər müzakirə olunurdu.

-Bu festivallardan hansı təcrübəni qazandınız?

-Təkcə bu festival deyil, qatıldığımız bütün festivallardan nələrsə öyrənmişik. On il bundan qabaq kukla teatrında iki-üç mexanizm var idisə, artıq bu illər ərzində bizim teatrda bütün mexanizmlərdə kuklalarımız var. Hazırda teatrımızda 2 sm-dən 7 metrədək ölçüdə kuklalarımız möcuddur. Bütün bunlar festivallarda yığdığımız təcrübənin nəticəsidir.

-Qarşıda kuklasevərləri hansı yeni maraqlı tamaşalar, festivallar gözləyir?

-Dəvətlər var, ancaq öz repertuarımızla bağlı festivallarda iştirakı gələn ilə saxlamışıq. İlin sonuna qədər təhvil veriliməli bir neçə tamaşamız var.

Nigar Pirimova

Teatrşünas

Kaspi 2018.- 18 oktyabr.- S.12.