“24-lər”dən iyirmi
ikincisi
BDU-100
O, müasir dövlətçilik tariximizdə
böyük xidmətlər
göstərmiş ictimai-siyasi
xadim idi
Murtuz Nəcəf
oğlu Ələsgərov
1928-ci ildə Gəncədə
anadan olub. Onda hələ
Azərbaycanın işğalına
qarşı haqq səsini qaldıran Gəncənin ağrı-acısı
sovuşmamışdı. "Gəncədə bir başı papaqlı qoymadım” deyərək
"qürur” hissi keçirən Gəncə
quberniyasının fövqəladə
komissarı Həmid Sultanov yanılırdı,
özü də çox... O, unudurdu ki, burada Cavad
xanın ruhu uyuyur... O, ruh ki, bu torpaqda
Azərbaycanın milli
istiqlalı uğrunda
onlarla, yüzlərlə
Xoyskiləri, Ziyadxanovları,
Rəfibəyliləri, Yusifbəyliləri
yetişdirmişdi... Atasını çox erkən itirən Murtuz, kiçik yaşlarından
zəhmətə bağlı
böyüdü. Nə qədər
çətin günlər
yaşasa da, təhsildən yayınmadı.
Ölkəsinin "qır qazanında”
qaynadığı vaxt
-1934-cü ildə məktəbə
getdi. İlk təhsilini Gəncədəki
28 saylı məktəbdə
alan Murtuz
məktəbi fərqlənmə
attestatı ilə bitirir. 1945-ci ildə
hüquqşünas olmaq
arzusu ilə Bakıya gələrək,
BDU-nun hüquq fakültəsinə
daxil olur.
1950-ci ildə universiteti
də fərqlənmə
diplomu ilə bitirən gənc, daha mükəmməl hüquq təhsilinə
sahib olmaq üçün
Moskvaya gedir. Həmin ilin
sonlarında SSRİ EA-nın
Dövlət və Hüquq İnstitutunda beynəlxalq hüquq ixtisası üzrə aspiranturaya qəbul olur. 1953-cü ildə
isə uğurla dissertasiya müdafiə edərək hüquq elmləri namizədi alimlik adına
layiq görülür
və vətənə
qayıdır. Bir zaman
tələbəsi olduğu
BDU-da dövlət hüququ kafedrasında işə başlayır.
1965-ci ildə həmin
kafedranın müdiri
seçilən Murtuz müəllim, 45 ildən çox bu kafedraya
rəhbərlik edib və BDU-da "Konstitusiya hüququ elmi məktəbi”nin yaradıcısı kimi tanınıb. Bu illər
ərzində dövlət
hüququ (hazırda konstitusiya hüququ adlanır) kafedrasında onun rəhbərliyi ilə dərsliklər, dərs vəsaitləri, proqramlar, monoqrafiyalar çap edilib. "Bərabərhüquqlu əməkdaşlıq”,
"Təbiət və
qanun”, "Asiya və Afrikanın gənc dövlətlərinin
beynəlxalq-hüquqi subyekti”,
"Konstitusiyanı gözləmək
bütün vətəndaşların
borcudur”, "Milli dövlət quruculuğu”,
"Dövlət orqanları”
və s. əsərlərdən
bu gün də tələbələr
bəhrələnir. Onun
"Azərbaycan: Milli
dövlət quruluşu”
monoqrafiyası yalnız
gənc hüquqşünasların
deyil, həm də idarəedici orqanlarda işləyənlərin
stolüstü kitabıdır.
Müəllifin 12 monoqrafiyası,
beş dərs
vəsaiti, onlarla elmi məqalələri bir daha sübut
edir ki, Murtuz müəllim çox məhsuldar tədqiqatçı olub.
Nəzəriyyə ilə təcrübəni
qoşa aparan hüquqşünas, uzun illər hüquq mühafizə orqanları
ilə əməkdaşlıq
edib. Respublika Ali Məhkəməsinin və Prokurorluğunun Elmi-Məsləhət Şurasının
üzvü olub.
Respublika
miqyaslı qanunvericilik
aktlarının hazırlanmasında
yaxından iştirak edən Murtuz müəllim, müstəqillik
dövründə daha
fəal çalışıb.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi
haqqında Konstitusiya qanununun müəlliflərindən
biri də Murtuz Ələsgərovdur.
1968-ci ildə doktorluq
dissertasiyası müdafiə
edən, 1969-cu ildə
professor elmi adına
layiq görülən
Murtuz müəllim, bacarıqlı hüquqşünas
və alim kimi dəfələrlə
xaricdə keçirilən
elmi konfransların, simpoziumların iştirakçısı
olub. 1961-ci ildə Fransada, 1976-cı ildə
ABŞ-da , 1978-ci ildə İngiltərədə, 1984-cü ildə Yaponiyada elmi mərkəzlərdəki
çıxışları, məruzələri maraqla
qarşılanıb. Beynəlxalq
Hüquq Assosiasiyasının,
Hüquqşünaslar İttifaqı
İdarə Heyətinin
üzvü olan M.Ələsgərov, mütəmadi
olaraq dövrü mətbuatda çıxış
edib. Azərbaycan televiziyasının beynəlxalq məsələlər
üzrə şərhçisi
olan görkəmli hüquqşünas, "Qitələr
və hadisələr”,
"Planetimizin mənzərəsi”
verilişlərinin aparıcısı
idi. M.Ələsgərov müxtəlif illərdə
"Bilik” cəmiyyəti
idarə heyətinin üzvü və Yasamal rayon "Bilik” cəmiyyətinin sədri
olub. İstər
sovet dövründə,
istərsə də yenidən müstəqilliyimizin
bərpasından sonra
ölkədə baş
verən bütün ictimai-siyasi hadisələrdə
yaxından iştirak edən Murtuz müəllim, hər an ziyalılıq borcunu layiqincə yerinə yetirib. 1993-cü ilin iyununda Azərbaycan
vətəndaş müharibəsinin
acılarını yaşayırdı.
Belə ağır bir dövrdə Azərbaycan xalqı, ölkənin qabaqcıl ziyalıları
müdriklik göstərərək
dahi şəxsiyyət,
ümummilli lider Heydər Əliyevi hakimiyyətə dəvət
etdilər. Əlbəttə, bu, həmin dövr üçün olduqca təhlükəli addım idi. Çünki Heydər Əliyev
və onun yaxın tərəfdarları
daim təzyiqlərlə
üzləşir, təqiblərə
məruz qalırdılar.
Azərbaycan xalqına düşmən
olan bəzi qüvvələr də Heydər Əliyev şəxsiyyətindən açıq-aşkar
çəkinir, hər
vəchlə Ulu Öndərin yenidən hakimiyyətə gəlməsinin
qarşısını almağa
çalışırdılar. Amma xalqın güclü iradəsi bütün təhdidlərin qarşısını
aldı və Heydər Əliyev Azərbaycanda hakimiyyətə
dəvət olundu.
Murtuz Ələsgərov həmin
dövrdə və ondan sonrakı illərdə ümummilli lider Heydər Əliyevin sadiq silahdaşlarından birinə
çevrildi. Hər zaman
öz işgüzarlığı
və prinsipiallığı
ilə seçilən
Murtuz Ələsgərov
elmi-pedaqoji fəaliyyəti
ilə yanaşı, ölkəmizdə baş
verən ictimai-siyasi proseslərdə də fəallıq nümayiş
etdirir, insanları narahat edən məsələlərin ədalətli
həllinə çalışırdı.
O, 1990-cı illərin əvvəllərində
Ulu Öndərin rəhbərliyi ilə yaradılan, bu gün regionun ən böyük siyasi təşkilatı olan Yeni Azərbaycan
Partiyasının formalaşdırılmasında
və təşkilatlanmasında
yaxından iştirak edirdi. Uzun müddət partiyanın
sədr müavini kimi fəaliyyət göstərən Murtuz müəllim Heydər Əliyev ideyalarının
reallığa çevrilməsi
üçün var qüvvəsi ilə çalışırdı. Odur ki, ümummilli lider Heydər Əliyev onu Yeni Azərbaycan Partiyasının ideya və əqidəsinə sadiq, dönməz əsgəri adlandırırdı.
7 dekabr
1993-cü il. Murtuz Nəcəf oğlu Ələsgərov BDU-ya rektor təyin edilir. Bundan sonra BDU-nun təhsil
həyatında sabitliyə
və inkişafa doğru yol başlayır. "Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycan xalqının, Azərbaycan
Respublikasının milli
sərvətidir, milli
iftixarıdır...” söyləyən
ölkə Prezidenti Heydər Əliyev 3 sentyabr 1994-cü ildə universitetinin 75 illik yubileyinin keçirilməsi
haqqında fərman imzaladı. Bu fərman BDU-nun inkişafında
böyük rol oynayaraq, dirçəliş
dövrünün başlanmasına
səbəb oldu.
Elə həmin ay BDU-nun nəzdində
Bakı Türk Liseyi təsis olundu. Universitetdə
yeni fakültələr,
kafedralar açıldı,
universitet nəşriyyatı
dövlət büdcəsindən
maliyyələşdirildi və
s. 1995-ci ildə xarici
tələbələrlə iş üzrə dekanlığın nəzdində
xarici vətəndaşlar
üçün humanitar
yönümlü hazırlıq
şöbəsi açıldı
və universitetdə proqram layihələri çərçivəsində informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının
təbliğinə başlandı.
Azərbaycanda elmi inkişaf
etdirən mərkəzə
çevrilən BDU-da
artıq tədris-təlim
də yavaş-yavaş
öz axarına düşürdü. Üç ilə
yaxın BDU-ya rəhbərlik edən, öz elmi, ictimai-siyasi
fəaliyyəti ilə
insanlar arasında nüfuz qazanmış, fəal ziyalı mövqeyinə malik
professor Murtuz Ələsgərov
1995-ci ildə I çağırış
Azərbaycan Respublikası
Milli Məclisinin deputatı seçilib.
Parlament fəaliyyəti dövründə
ölkənin qanunvericilik
bazasının yaradılmasında
və möhkəmləndirilməsində
yaxından iştirak edib. 1996-cı il oktyabrın 16-da Azərbaycan Respublikası
Milli Məclisinin sədri seçilib və on ilə yaxın müddətdə
bu vəzifəni layiqincə yerinə yetirib. O, respublikamızda qanunvericilik sisteminin konstitusion prinsiplər əsasında təkmilləşdirilməsinə
önəmli töhfələr
verib, həmçinin
hüquqi dövlət
quruculuğu sahəsində,
məhkəmə-hüquq islahatlarının
həyata keçirilməsində
mühüm xidmətlər
göstərib. Murtuz Ələsgərovun
xidmətləri layiqincə
qiymətləndirilib. O, "İstiqlal” ordeni, "Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin fəxri diplomu”, Müstəqil Dövlətlər Birliyinin
"Sodrujestvo” ordeni, Rusiya Federasiyasının
"Dostluq” ordeni ilə, digər fəxri adlar və mükafatlarla təltif edilib. M.Ələsgərov 2012-ci ilin avqust
ayında dünyasını
dəyişib.
Xalqına sədaqətlə xidmət
etmiş görkəmli
ictimai-siyasi xadim, Azərbaycan elminin və təhsilinin inkişafına böyük
töhfələr vermiş
alim-pedaqoq Murtuz Ələsgərovun əziz
xatirəsi onu tanıyanların xatirəsində
yaşayır və yaşayacaq.
Murtuz müəllimin taleyindəki
uğurların təməli
olan BDU bu gün ölkəmizdəki
ali məktəblərin
flaqmanına çevrilib.
Bu uğur onun
da ruhuna əyandır. Ruhun şad və nurlu olsun!
Qərənfil
Dünyamin qızı,
Əməkdar jurnalist
Kaspi.- 2018.- 4 oktyabr.- S. 15.