Teatrlarımızdan yeni mövsümdə yeniliklər gözləyirik
Bunu tamaşaçılar da istəyir,
teatr xadimləri də
Artıq yeni mövsüm başladı. Bu mövsüm teatrlarımızda hansı yeniliklərin olacağı ilə bağlı araşdırma elədik. Öyrəndik ki, teatrlarımız cari mövsümə yeni repertuar planı hazırlayır. Amma tamaşalar yeni olsa da, eyni əsərlər və fərqli teatrların siyahısı ilə qarşı-qarşıya qaldıq. "Yenə klassik əsər və müasir baxış” – deyib, məsələyə başqa tərəfdən yanaşmağa çalışdıq. Ekspertlərimizə "teatrlarımızdan bu mövsüm nələr gözləyirsiniz” sualı ilə müraciət etdik. Fərqli cavablar almağı gözlədiyimiz halda, onlardan maraqlı istəklər eşitdik.
Sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor, teatrşünas Məryəm Əlizadətamaşaçını öyrənməyin, onun arzu və istəklərini teatr səhnələrində realizə etməyin əsas qayə olduğunu vurğuladı: "Bu mövsüm teatrlarımızdan gözləntilərim böyükdür. Elə ana teatrımızı götürsək, orada xalq artisti Azərpaşa Nemətov kimi tanınmış sənətkarımız çalışır. O öz sənətini mükəmməl bilən bir rejissor, yaradıcı komandasının potensialına bələd olan bədii rəhbərdir. Bundan başqa, bizim Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Akademik Musiqili Teatrı, Opera və Balet Teatrı, Kukla Teatrı və digər teatrlarımızın rəhbərləri işinin peşəkarı olan sənətkarlarımızdır. Yeni mövsümdə onlara zamanın nəbzini daha möhkəm tutmağı arzulayıram. Zaman keçir, həyatda hər şey dəyişir və belə zamanda müasir həyatı yeni texnologiyalarsız təsəvvür etmək çox çətindir. Texnologiyalar dəyişdikcə, insanların istək və estetik tələbləri də dəyişir. Bu tələbatı, ehtiyacı insanlara yalnız teatr verməlidir. Düzdür, bu gün teatrlarımız bir qədər standartdan çıxaraq axtarış edir və yeniliklərə meyllidirlər. Bu çox gözəl haldır. Ancaq mən istərdim ki, teatrlarımız ruh yüksəkliyi ilə inkişafa doğru getsin”.
M.Əlizadə qeyd etdi ki, bölgə
teatrları da öz inkişaf dövrünü
yaşayır və bu mövsüm
də onlardan gözləntiləri böyükdür: "Yeni
teatr mövsümü
başlayır. Bu mövsüm
bölgə teatrlarına baş çəkəcəyəm.
Çünki bölgə teatrlarında
maraqlı yaradıcı proses baş verir”.
Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı yeni mövsümdə teatrlarımızın
səhnəsində yaxşı tamaşalar,
maraqlı obrazlar, qastrol
səfərləri görmək istədiyini vurğuladı.
O, əsas məsələnin özümüzü
tanımaq və tanıtmaq olduğunu deyir: "Əsas odur ki, tamaşalarımız dünyada
nümayiş olunsun, öz
qazanımızda qaynamayaq, dünya
teatr cameəsi bizi
tanısın. Arzu edirəm ki, bu dəfə irihəcmli,
ciddi materiallarla mövsümü başa vuraq. Ana teatrın səhnəsinə fərqli
rejissorların dəvətini görmək istərdim. Çünki yeni
yaradıcılıq istiqamətləri bizə hər zaman maraqlı olub. Çox istərdim ki,
teatrlarımızda ömrünü, həyatını
bu sənətə həsr etmiş yaşlı sənətkarlarımızı
incitməsinlər, onların hiss və
duyğularına toxunmasınlar. Hər mövsümün
əvvəli və sonrası onları yaşları ilə
bağlı müqavilə rejiminə keçirməsinlər.
Və "siz getməlisiniz” kimi sözlərlə onların qəlbinə
dəyməsinlər. Bu insanlar
ömürlərini, həyatlarını teatra
bağlayıblar, məhz teatrda yaşa dolub, burada qocalıblar. Əgər o
aktyorların sağlamlığı, yaddaşı və təfəkkürü
yerindədirsə, heç bir şey onlara
mane ola bilməz. Bu gün Azərbaycan
dövləti sənət adamlarına, teatrlara
böyük diqqət və qayğı
göstərir. Bu o insanlara olan dəyərin
göstəricisidir. Onların yaşamaq
imkanlarını, yaradıcılıq fəaliyyətlərini
genişləndirmək deməkdir. Çox
istərdim ki, hər kəs prezidentimizdən
nümunə götürsün və sənətə,
sənətkara bu şəkildə
yanaşsın. Azərbaycan teatrı 150 yaşa
doğru yol alır. Dünya mədəniyyətinin unikal parçasıdır. Ulu
öndərimiz Heydər Əliyev deyirdi ki, "Azərbaycanın teatrı onun milli sərvətidir”.
Gəlin, bu sərvəti qoruyaq”.
Xalq artisti,
rejissor Mərahim Fərzəlibəyov deyir ki,
çalışdığı Bakı Bələdiyyə
Teatrında yeni mövsüm
üçün Nəsiminin 650 illiyi ilə əlaqədar tamaşa
hazırlayır: "Mənə elə gəlir ki, bu, dahi
şairin yubileyinə həm də
tamaşaçılar üçün böyük hədiyyə olacaq.
Nəsiminin həyatından bəhs edən film
çəkilməsinə baxmayaraq,
çalışmışam tamaşada
elə səhnələr qurum ki, bu, filmi
təkrarlamasın”.
M.Fərzəlibəyov Azərbaycan
teatrının milli ənənələrlə
inkişaf etdiyini və
bu mövsümdə o
inkişaf xətti ilə paralel
olaraq yeniliklər etmək iqtidarında olduğunu bildirdi: "Hər
il Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universiteti aktyor və rejissorlar yetişdirir. Çox istərdim
ki, teatrlara gələn
gənc rejissorlarımız xarici
rejissorların kurslarına getsin, onlardan yeni nələrsə
öyrənsin. Teatrda hər şey dramaturgiyadan
başlayırsa, sonra onun
həlli rejissora həvalə olunur. Rejissorluq böyük sənətdir, bu
sənətə yiyələnmək üçünsə böyük təcrübə və təhsil
lazımdır”.
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universitetinin
teatrşünaslıq kafedrasının müəllimi, "Yuğ” Dövlət Teatrının ədəbi
hissə müdiri, teatrşünas
Elçin Cəfərov deyir
ki, tək bu
mövsümdə yox, bütün
mövsümlərdə teatrlarımızdan əsas
gözləntisi peşəkarlıqdır: "O səbəbdən
ki, Azərbaycan teatrı 146 ildir peşəkar teatr
adlanır və bizim də onlardan peşəkar səviyyə gözləməyə
tam haqqımız çatır. Daha bir təmənnam ondan ibarətdir ki, nəhayət,
hər bir teatrımız öz
simasını arasın, tapsın və qoruyub
saxlaya bilsin. Mən müxtəlif teatrlarımızın səhnəsində
müxtəlif estetikalar, fərqli sənət
konsepsiyaları görmək istərdim. İstərdim ki, hər bir teatrın özünün bədii konsepsiyası, fərdi
sənət yolu, özünəməxsus
repertuarı olsun. Repertuar
demişkən, teatrların afişalarında yeni
adlara rast gəlməyi
də çox arzulayıram. Axı dünya, o
cümlədən Azərbaycan dramaturgiyası
teatrlarımızın repertuarına "daimi
qeydiyyata düşmüş”
10-15 pyesdən ibarət deyil. Çox arzu edirəm ki, teatrlarımız "məbəd-məbəd”
oyununun stixiyasından uzaqlaşaraq,
olimpdən çox yox,
bir-iki addım aşağı düşsün, insanları, onların
hisslərini, arzularını, istəklərini öyrənsin
və cəmiyyətə toxunan tamaşalar hazırlasın. Arzu
edirəm ki, teatr
xadimlərimiz dünya teatrlarındakı
yaradıcılıq prosesləri ilə maraqlansınlar,
öyrənsinlər, yenilənsinlər. Məsələn,
M.A.P. festivalı çərçivəsində nümayiş olunan tamaşalarda Azərbaycan teatr
ictimaiyyətinin əksəriyyətini görməyi istərdim”.
E.Cəfərov qeyd edir ki, hamımıza işləməyə, özümüzü realizə etməyə və öyrənməyə şərait yaradan sağlam teatr mühiti, teatr prosesinə isə boz rəngin əlli çalarından qurtulub, rəngarəng dünyaya yelkən açmağı arzulayır: "Optimist nəslin nümayəndəsi kimi, elə hesab edirəm ki, hər yeni mövsümün başlanması bayramdır. İnanıram ki, hər şey yaxşı olacaq, hər halda əvvəlkindən daha yaxşı olacaq. Bayramınız mübarək və uğurlu oyunlar”.
Bəli, hər mövsümdə eyni istək, eyni arzuları eşidirik. Ancaq fərqli nəticəni görə bilirikmi?.. Ümid edək ki, bu mövsümdə teatrlarımızdan yeni nəfəs, yeni ideyalar, dünyada baş verən yeniliklərə adekvat reaksiya görəcəyik.
Xəyalə Rəis
Kaspi 2019.- 3 sentyabr.- S.12.