“Sığmazam” dünyaya səs saldı

Böyük Nəsiminin poeziyası məşhur Sami Yusufun ifasında alqışlarla qarşılandı

Dünən dünyaca tanınmış məşhur ifaçı Sami Yusufun böyük Azərbaycan mütəfəkkiri və şairi İmadəddin Nəsiminin "Sığmazam” qəzəli əsasında yeddi dəqiqəlik kompozisiyası gündəmi zəbt etdi. Sami Yusuf bu kompozisiyanı Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyasının açılış mərasimindəki konsert proqramında səsləndirilib. Müğənnini 57 nəfərlik böyük bir komanda müşayiət edib.

Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanan ekran işinin yaradıcı prodüseri və rejissoru Andrey Boltenko, kompozisiyanın bəstəkarı isə Sami Yusuf özüdür.

Kompozisiya böyük maraqla qarşılanıb və Youtube.com portalında yerləşdirilən videoya 15 saat ərzində 100 mindən çox baxış olub. Gündəmi zəbt edən kompozisiya ilə bağlı layihədə iştirak edən sənətkarlarla danışdıq. Onlar öz təəssüratlarını bizimlə bölüşdülər.

Mədəniyyərt Nazirliyinin Aparat rəhbərinin müavini, Beynəlxalq əməkdaşlıq və innovativ inkişaf şöbəsinin müdiri Vasif Eyvazzadəbildirdi ki, Sami Yusuf bir neçə dəfə Azərbaycanda konsert proqramı ilə çıxış edib, bu dəfəki konserti isə YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyasının açılış mərasiminə təsadüf edib: "Konsert proqramının rəhbəri və musiqi müəllifi Sami Yusufun özü idi. Konsertdə nümayiş olunan kompozisiyalardan biri də Nəsimiyə həsr olunmuşdu. Çünki bu il Nəsiminin 650 illik yubileyi qeyd olunur. "Sığmazam” qəzəlinin həmin konsertdə bu formada təqdim olunması əsas ideyalardan biri idi. Konsertdə dünyaya öz mədəniyyətimizi nümayiş etdirməli idik. Proqram çərçivəsində Qobustan, Şəki Xan Sarayı və onun tarixi, Azərbaycanın gələcəyə baxışı və onun bu günü, Şirvanşahlarla bağlı maraqlı bir kompozisiya baş tutdu. Hazırda onlardan "Youtube” üzərindən üç kompozisiyanın paylaşımı edilib. Onlardan biri də "Nəsimi”dir. Bu kompozisiya geniş auditoriya tərəfindən bəyənilib və yüksək qiymətləndirilib. Bu layihə Azərbaycan mədəniyyətinə, tarixinə verilən bir dəyərdir. Sami Yusufun ifasında, ruhunda Nəsimi poeziyasının yenidən canlandırılmasıdır. Bu da Nəsimi auditoriyası üçün böyük bir hədiyyədir”.

Layihədə iştirak edən Xalq artisti Təyyar Bayramov deyir ki, bu konsert ölkəmizin təbliği və tanıtımı üçün önəmli layihə olduğundan, burada yer almağın sevincini yaşayır: "Bizim üçün çox önəmli bir tədbir idi, oradan böyük təəssüratla ayrıldıq. Konsertdə Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva və ziyalı təbəqənin nümayəndələri, nüfuzlu mövqeyə sahib iş adamları, eləcə də əcnəbilər iştirak edirdi. Kompozisiya iyunun 30-da səsləndirilib. Konsertdən iki ay öncə Sami Yusuf oğlumla birlikdə oxumaq üçün ona müraciət etmişdi. Daha sonra mənə bildirdilər ki, siz də bu layihədə iştirak edəcəksiniz və Sami Yusufla birlikdə bu kompozisiyanın gözü olacaqsınız. Oğlumla birlikdə bu layihədə iştirak etdik. Konsertə 9 gün qalmış ağır məşq prosesi keçdi. Hamı həyəcanlı idi, əsərdən heç kəsin xəbəri yox idi. Çünki Sami Yusuf "Sığmazam”ı yeni aranjemanda bəstələmişdi. Sevindirici haldır ki, bütün komanda heyəti azərbaycanlılardan ibarət idi. Daha çox üstünlük tar, kaman, balaban ifaçılarına verilmişdi”.

T.Bayramov qeyd edir ki, oğluyla birlikdə iştirak etdiyi bu layihədən böyük zövq alıb: "Bu layihə bizim üçün unudulmaz xatirəyə çevrildi. Konsertin ən maraqlı hissəsi isə onun məşq prosesi idi. Belə ki, məşq prosesində bizi nələrin gözlədiyindən xəbərsiz idik. Musiqi yönündə bilmədiyim istiqamət idi və çətin mərhələlər vardı. Yəni mahnının harada uzanıb-qısalacağına, harada rabitənin yaranacağına bələd deyildik. Uzun oxuyanda da problem yaranırdı, qısa oxuyanda da. Gərək tam oxuyaydın. Bu baxımdan bir az çətinlik çəkdik. Təsəvvür edin ki, səhər 9-dan axşam 1-ə kimi çalışırdıq. Gərgin məşqlər sayəsində uğurlu bir nəticə əldə etdik. Oğlumla bir layihədə işləmək gözəl hissdir, sözlə ifadə edə bilmirəm. Ümid edirəm ki, uzun müddət bu bizim xatirəmizdən silinməyəcək”.

Xalq artisti məşq prosesində yaşadığı maraqlı hadisələrdən də bəhs etdi: "Sami Yusufla birgə 9 saat gərgin məşq edirdik. Günün sonunda uşaqlar məşqi yekunlaşdırıb getmək istəyəndə, Sami Yusuf gəlib deyirdi ki, "möhtəşəm idiniz, əla oldu, hər şey yaxşıdır”. Sonra əlini yuxarı qaldırıb sözünə davam edirdi: "Amma gəlin hər şeyi yenidən başlayaq”. Təsəvvür edin, getmək üçün yığışırdıq, amma o sözdən sonra qayıdıb təzədən hər şeyi yenidən başlayırdıq. Hətta konsert bitəndən sonra ona yarızarafat dedik ki, "Sami bəy, hər şeyi çox əladır, bəlkə bir də yenidən başlayaq?” Təbii ki, bu yaşananlar konsertin dadı-duzudur. Sami Yusuf işinin peşəkarıdır və sənətini sevən insandır. Gecə 12-yə qədər bizimlə məşq edirdi və sonra da layihənin üzərində səhərə qədər çalışırdı. Baxmayaraq ki dünyaca məşhur ifaçıdır, çox səmimi biridir. O qədər sadə, mehriban, səmimi idi ki, bizə gözəl təəssürat bağışladı. Onunla işləmək bizim üçün xoş oldu”.

Əməkdar incəsənət xadimi, aşıq Samirə Əliyeva ifasının qısa olmasına baxmayaraq, onun üçün önəmli bir layihə olduğunu vurğuladı: "Bu layihə çərçivəsində möhtəşəm bir konsert proqramı ilə çıxış etdik. Əslində, layihəyə sadəcə olaraq saz ifa etmək üçün dəvət olunmuşdum. Əvvəl bu qrupun tərkibində saz ifaçısı kimi çıxış edəcəkdim. Çünki Sami Yusufu Azərbaycan musiqi alətlərindən ibarət orkestr müşayiət edirdi. Mənim öhdəmdə isə saz ifaçıları idi və biz Samini saz ifamızla müşayiət edəcəkdik. Məşq prosesində belə bir qərara gəlindi ki, burada muğamla birgə aşıq ifası da səslənsin. Orda sadəcə kiçik bir beyt oxudum. Sözün əsil mənasında möhtəşəm bir layihə idi. Orkestrdə 5 nəfər aşıq var idi. Onlar Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin tələbələri idi”.

Əməkdar artist, "Muğam" instrumental ansamblının bədii rəhbəri, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının dosenti Sahib Paşazadə deyir ki, 57 nəfərdən ibarət kollektivin 40 nəfəri işinin peşəkarı olan tanınmış musiqiçilər olub: "Musiqiçilərin rəhbərliyi və konsertmeysterliyi mənə həvalə olunmuşdu. Vaxtımız çox az idi, necə bir kompozisiya olacağından xəbərimiz yox idi. Konsert iyunun 30-u baş tutacaqdı, Yusuf ayın 24-nə qədər öz kompozisiyalarını yazdı. Vaxt az, iş isə çox idi. Mən də Sami Yusufla söhbətimdə ona söz vermişdim ki, əlimizdən gələni edəcəyik ki, hər şey yaxşı alınsın. 3 gün gecəni yatmadıq. Gündüzlər Beynəlxalq Muğam Mərkəzində məşqlər olurdu, daha sonra səsyazma studiyasına gedib o səsləri yazırdıq. Tarların səsyazması bitdikdən sonra kamançalar və digər musiqi alətlərinin səsyazmaları bir-birini əvəzləyirdi. Qrup halında ayrı-ayrı musiqi alətləri ilə çalışırdıq. İstəyirdik ki, hər şey möhtəşəm alınsın. Çox ağır bir proses oldu. 7 gün ərzində dayanmadan çalışdıq. Gərgin əməyin nəticəsində belə möhtəşəm bir konsert proqramı ərsəyə gəldi. Sonda Sami Yusufun özü mənə şəxsən təşəkkür etdi”.

S.Paşazadə Sami Yusufla ötən il Dubayda birgə konsert proqramında tanış olduqlarını dilə gətirdi: "Dubayda keçirilən konsertə müxtəlif ölkələrdən ifaçılar qatılmışdı, Azərbaycanı isə mən təmsil edirdim. O vaxt Sami Yusufla dostluğumuz yarandı. O, bu layihə üçün bizim Mədəniyyət Nazirliyinə məktub yazanda, qeyd etmişdi ki, Sahib Paşazadə və onun orkestri ilə işləmək istəyirəm. Gözləmirdim ki, bu kompozisiya belə çox paylaşılar və məşhurlaşar. İndi hamı paylaşır və bu da bizi sevindirir. Sami Yusuf dünyada sevilir və o öz səhifəsində paylaşdıqda, ona bütün dünya baxmış olur”.

Kamança ifaçısı, Əməkdar artist, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Toğrul Əsədullayevbildirir ki, mədəniyyət naziri və nazirliyin nümayəndələri hər gün məşq prosesini izləməyə gəlirmişlər: "Məşq prosesində bizə proqram verilmişdi. Məşqlərin vaxtları orada qeyd olunurdu. Bizə notlar verilmişdi və biz də ona əsasən ifa edirdik. Ona görə də hər kəs eyni nəfəs alıb, eyni nəfəs verirdi. Hər gün nazir bizim məşqlərimizə baxırdı. Nazirliyin işçiləri gəlib bizə nəzarət edirdi. Məşqlər bitdikdən sonra isə səhərə qədər səsyazma studiyasına gedir, işimizi orda davam etdirirdik. Bu layihədə iştirak edən sənətkarlar ölkənin ən nüfuzlu, tanınmış, sevilən sənətkarları idi. Bura bütün dünyadan qonaqlar gəlmişdi. Layihənin rejissoru sonda gəlib bizə dedi ki, təsəvvür etməzdim, konsertimiz bu qədər möhtəşəm alınar. O qeyd etdi ki, dünyanın bir çox ölkələrində konsert proqramı təşkil edib. Amma heç zaman görməyib ki, dünyanın hər yerindən gələn nüfuzlu şəxslər bu cür maraqla sona qədər konserti izləsin və konsert boyu bütün musiqiləri telefona qeyd etsinlər. Hətta dünyanın dörd bir yanından gələn əcnəbi vətəndaşlar bu konsertdən paylaşımlar etmişdilər. "Nəsimi” kompozisiyası Sami Yusufun konsertdən üçüncü paylaşımı idi. Birinci "Şirvanşah Palace”, sonra Sevda Ələkbərzadə ilə bir kompozisiya, üçüncü isə "Nəsimi” idi”.

T.Əsədullayev əlavə etdi ki, konsertdə daha çox milli alətlərə üstünlük verilib: "Bu konsert çox məsuliyyətli idi və orada yer almaq bizə böyük zövq verdi. Sonda isə hər kəs bu konsertdən məmnun qaldı. Sami Yusuf işini bilən, peşəkar insandır. Məşqlərə gələndə, insanlarla o qədər nəzakətli və səmimi danışırdı ki, hər kəsin sevgisini qazanmışdı. Məşq prosesində musiqiçilərlə bir-bir maraqlanır, onları tək-tək dinləyir və səsləri yazırdı. İki gün gecə saat 12-dən səhər saat 9-a qədər səsyazmada olduq. Mən onunla iki kompozisiyanı birlikdə çalışdım. O, mənə notu göstərir və deyirdi ki, onu olduğu kimi ifa edim. Sonra başqa cür ifa etməyimi xahiş edirdi. Bütün səsləri dinlədikdən sonra "ürəyin necə istəyir, elə ifa et” deyirdi. Səsləri özü üçün qeyd edirdi və daha sonra audio versiyasını dinləyirdi. Musiqiçinin fikirlərinə önəm verirdi. Elə şey var ki, notda yazılmayıb, mən özüm ifa edirdim və o bunu daha çox bəyənirdi. Yəni deməyim odur ki, işinin peşəkarı və vurğunu olan bir insandır. Onunla bir layihədə yer aldığıma görə məmnunluq hissi duyuram”.

Xəyalə Rəis

Kaspi 2019.- 11 sentyabr.- S.12.