"Televiziyalarımızın kadr problemi geniş müzakirə olunmalıdır"

Nizami Cəfərov: "Bu müzakirələr bəzi təhsil müəssisələrimizə də siqnal olmalıdır"

Son vaxtlar Azərbaycanda əsas müzakirə mövzusu olan problemlərdən biri də telekanallardakı verilişlərin keyfiyyəti ilə bağlıdır. Bu məsələ cəmiyyətin bütün təbəqələrini narahat etməkdədir. Xüsusilə də özəl telekanallarda milli mənəvi dəyərlərin qorunması, peşəkarlıq baxımından problemlərin olduğu vurğulanır. Problemin həlli ilə bağlı müxtəlif təşəbbüslər irəli sürülüb, tənqidi yanaşmalar olub, amma bu sahədə hər hansı irəliləyiş gözə dəymir. Milli Məclisin Mədəniyyət məsələləri komitəsi də problemi diqqətdə saxlayır. Bu yaxınlarda komitənin təşkilatçılığı ilə problemlə bağlı geniş tərkibdə müzakirələrin keçirilməsi təşəbbüsü irəli sürülüb. Komitənin sədri, millət vəkili Nizami Cəfərov deyir ki, tədbir ya gələn ayı sonu, ya da iyunun əvvəlində keçiriləcək.

- Nizami müəllim, komitənizin ötən iclaslarından birində Azərbaycanda fəaliyyət göstərən telekanallarda yaranmış vəziyyətlə bağlı həmin telekanalların, Milli Televiziya və Radio Şurasının (MTRŞ) rəhbərliyinin, komitə üzvlərinin iştirakı ilə geniş ictimai müzakirələrin keçirilməsi təklifi səsləndi və həmin təklif məqbul sayıldı. Bu baxımdan bilmək istərdik ki, bu təklifin reallaşdırılması ilə bağlı məsələlər nə yerdədir?

- Sözün düzü, biz gözləyirdik ki, İctimai Televiziyaya (İTV) yeni baş direktor seçilsin, bundan sonra sözügedən təklifi reallaşdıraq. Biz İTV-siz bu müzakirəni aparmaq istəmirdik və məqsədəuyğun saymırdıq. Çünki İTV belə demək mümkünsə, bizim ən ictimai kanalımızdır. Yəni artıq İTV-yə baş direktor seçildikdən sonra bu geniş ictimai müzakirəni reallaşdırmağı və gerçəkləşdirməyi planlaşdırırdıq. Bu baxımdan çox güman mayın axırları, iyunun əvvəllərində bu tədbir gerçəkləşdiriləcək. Amma konkret tarix də demək olmur. Çünki konkret vaxt desək, yalançı çıxa bilərik. Biz bu tədbirə teleradio məkanımıza rəhbərlik edən şəxsləri, bu sahəylə məşğul olan teleradio jurnalistlərimizi, Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin müəllimlərini və digər şəxsləri dəvət etmək fikrindəyik və edəcəyik. Bu tədbirin hamımız üçün faydası olacaq. Teleradio sahəsindəki problemlərimizi qabardacaq və onların həlli yollarını topmağa çalışacağıq.

- Yeri gəlmişkən, bu yaxınlarda Azərbaycanda Teleradio Akademiyasının yaradılması təklifi də irəli sürülb.

- Bəli, biz həqiqətən də belə bir maraqlı təklif almışıq. Düzdür, respublikanın əksər universitetlərində jurnalistika fakültələri var. O cümlədən Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti mövcuddur ki, burada da televiziyalar üçün mütəxəssislər hazırlanır. Amma elə sahələr var ki, görürsən, bəziləri yurnalistikanı və yaxud Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirməyib. Televiziyalarda işləyənlərin bir çoxu Prezident yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasını - politologiyanı qurtarıblar, amma gəlib teleradio jurnalistikası ilə məşğul olurlar. Bu mənim son vaxtlardakı müşahidələrimdir. Bu isə o deməkdir ki, çoxları jurnalistikanı, telejurnalistliyi gəlib daha çox televiziyalarda öyrənirlər. Bu günlərdə bizim bütün televiziyalarımıza işləmək üçün yox, hələlik öyrənmək üçün gələnlər var. Çox təəssüf ki, onları da işə məmnuniyyətlə qəbul edirlər. Teleradio sahəsində təcrübəsi olmayan bu gənclər bəzən verilişlər çəkir, çəkilişlərdə iştirak edirlər və sair. Televiziya rəhbərləri də peşəkar kadr çatışmazlığından şikayətlənir, onları işə götürmək məcburiyyətində olduqlarını bildirirlər. Bütün bunları aradan qaldırmaq üçün ortalığa bir Teleradio Akademiyası yaratmaq ideyası gəlib. Hələlik həmin ideyanın müəllifinin adını deməyəcəyəm. Ancaq məncə, gələcəkdə bu məsələyə baxıla bilər.

- Şəxsən siz özünüz bu ideyanın reallaşmasına ehtiyac görürsünüzmü?

- Hər halda mənə elə gəlir ki, bu ideya ən azından müzakirə olunmalıdır. Eyni zamanda, bu müzakirələr bizim hazırda mütəxəssis hazırlayan bəzi təhsil müəssisələrimizə də siqnal olmalı, onların işinə təsir göstərməlidir. Keçirilməsi nəzərdə tutulan ictimai müzakirələr zamanı televiziyalarımızın kadr problemi geniş müzakirə olunmalıdır. Bundan başqa, həmin müzakirələr zamanı telekanallarımızdakı mədəniyyət və incəsənətlə bağlı yayımlanan verilişlər ətrafında geniş fikir mübadiləsi aparılmalıdır. Çünki bu verilişlərlə bağlı cəmiyyətin mövqeyi heç də birmənalı deyil. Bu cür problemlər isə heç də qanunla tənzimlənə bilməz. Yəni bu, bir ixtisas, məslək işidir. Biz bu cür problemləri müzakirələrlə, birgə işləməklə, əməkdaşlıq etməklə həll edə bilərik. Son olaraq onu bildirmək istərdim ki, bu müzakirələr "Mədəniyyət haqqında" qanuna edilməsini nəzərdə tutduğumuz köklü dəyişikliklər üçün bir məlumat bazası rolunu oynaya bilər. Yəni biz müzakirələr zamanı səsləndirilən faydalı təklifləri bu qanunda da nəzərə ala bilərik.

- İTV-dən söz düşmüşkən, siz İsmayıl Ömərovun yenidən həmin qurumun baş direktoru seçilməsini və ümumiyyətlə, onun dörd illik fəaliyyətini necə qiymətləndirirsiniz?

- Çox yüksək qiymətləndirirəm. Şəxsən mən zəruri bildim ki, İsmayıl Ömərov yenidən İTV-nin baş direktoru seçilsin. Çünki o, dörd il ərzində həqiqətən də gözəl bir televiziya yaratdı. Yəni İTV ən azından başqa televiziyalarımıza oxşamır. İndi bəzən bizim müxalifətçilər deyirlər ki, onlar İTV-yə daha çox ümid bəsləyirdilər, amma ümidləri müəyyən mənada doğrulmadı. Amma belə deyil. Məsələn, müxalifətçi millət vəkili Pənah Hüseyn də bunu deyir, amma İTV-nin üstün cəhətlərini də qeyd edir. Yəni İTV-nin üstün cəhətlərini müxalifətçilər də etiraf edirlər. Demək istəyirəm ki, İTV sözün hər əsl mənasında televiziya oldu, işlədi. Onun ən mühüm xüsusiyyəti də bu oldu ki, beynəlxalq teleradio qurumları ilə əlaqə saxlaya bildi. Məsələn, Macarıstanın İctimai televiziyası ilə yaradılan əlaqələri çox yüksək qiymətləndirirəm. Eyni zamanda, İTV-nin Türkiyənin TRT və TRT-AVAZ telekanalları ilə əlaqələrinin intensivləşdirilməsi istiqamətində işlər mütəmadi şəkildə aparılır. Məncə, bunlar da çox təqdirəlayiqdir. Güman edirəm ki, bu istiqamətdə işlər bundan sonra da davam etdiriləcək.

- Bütün hallarda İTV-nin əsl ictimai televiziya olduğunu, öz adını doğultduğunu tam qətiyyətlə söyləmək olarmı?

- Şübhəsiz, belə söyləmək olar. İndi bizim ictimaiyyətimiz, ictimai istedadımız nədirsə, sosial, ideoloyi və digər sahələrdə nəyiksə, İctimai televiziyamız da odur. Bəzən biz İctimai televiziyanın ictimai səviyyəmizdən yuxarı olmasını da istəyirik. Amma bu, düzgün yanaşma deyil.

- Məqamı düşmüşkən, deputat həmkarlarınızdan olan Elmira Axundova bir sıra ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da İTV-nin ikinci kanalının yaradılmasına ehtiyac olduğunu bildirib. O, hətta buna nümunə kimi qonşu Gürcüstanı göstərib.

- Vallah, ikincisi də yaradıla bilər, üçüncüsü də. Bilirsiniz, Elmira xanım bir az romantik adamdır, bir də görürsən ki, elə məsələləri qaldırır ki, onların heç də hamısını birdən-birə reallaşdırmaq mümkün olmur. Yəni Elmira xanım çox zaman vaxtından əvvəl nəyisə gündəmə gətirir, on il bundan sonra olacaq məsələləri indidən deyir. Bu da görünür, onun uzaqgörənliyi ilə bağlıdır.

- Nizami müəllim, parlamentdə tez-tez gündəmə gətirilən məsələlərdən biri də əksər qanunların dilindəki qüsurların aradan qaldırılması ilə bağlı Milli Məclisin Dil Komitəsinin yaradılmasıdır. Bir komitə sədri olmaqla siz bu təklifə necə yanaşırsınız?

- Bu təklif mənim çox ürəyimcədir. Şəxsən mən çox istərdim ki, Milli Məclisdə belə bir komitə olsun. Ən azı dilçi olduğuma görə belə düşünürəm. İndi mən də desəm ki, belə bir komitəyə ehtiyac yoxdur, bunu heç kim ciddə qəbul etməz. Bu cür yanaşma ən azından mənim məsləkimə, əqidəmə uyğun gəlməz. Hazırda parlamentdə dil məsələləri bağlı problemlər Mədəniyyət komitəsinin səlahiyyətindədir. Eyni zamanda istərdim ki, dil universal bir məsələ olduğu üçün tək Mədəniyyət komitəsində yox, o biri komitələrdə də diqqət mərkəzində olsun. Hazırlanın qanun layihələrinin dövlət dilinin tələblərinə tam uyğunlaşdırılması məsələsinə daha ciddi yanaşılsın. Hazırda bizim bununla bağlı müəyyən problemlərimiz var. Müxtəlif qanun layihələrinin dilçilik baxımından mükəmməl hazırlanmadığı parlamentdəki müxtəlif müzakirələrin gedişində zaman-zaman dilə gətirilir. Məncə, biz bu problemi birdəfəlik həll etməliyik. Bundan əlavə, qanunların icrası, bütün dövlət orqanlarında Azərbaycan dilinin qorunması məsələsinə də ciddi fikir verilməlidir.

İlham QULİYEV

Kaspi.-2009.-21 aprel.-S.5.