"Biz təhsil sahəsində irəliləməyə can atırıq"

İlqar Hacıyev: "Əsas məqsədlərdən biri Rusiyadakı Azərbaycan diasporunun intellektual səviyyəsini yüksəltməkdir"

"Rusiyada yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarının bu ölkənin ali təhsil müəssisələrinə qəbulu ilə bağlı keçirilən imtahan artıq geridə qalıb. İmtahanlar Ümumrusiya Azərbaycan Konqresinin (ÜAK) xətti ilə keçirilib. Bu il soydaşlarımız üçün Rusiyanın müxtəlif universitetlərində 128 yer ayrılıb. ÜAK-da keçirilmiş test nəticəsində 100-dək azərbaycanlı gənc Rusiyanın tanınmış ali məktəblərində təhsil almaq üçün RF Təhsil Nazirliyi yanındakı komissiyaya müraciət edib. Qeyd edək ki, həmin ali məktəblərin 40 faizi ölkənin ayrı-ayrl regionlarında yerləşir. İmtahanın təşkili, nəticələri, eləcə də qurumun təhsil sahəsində gələcək layihələri ilə bağlı Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi icraçı direktorunun I müavini İlqar Hacıyevin fikirlərini oxuculara təqdim edirik:

- Təhsilə diqqət Ümumrusiya Azərbaycan Konqresinin fəaliyyət istiqamətləri arasında ən prioritet yerlerdən birini tutur. Məhz bu məsələ miqrantların üz tutduları ölkənin yeni şərtlərinə uğurlu adaptasiyasında, onların düşdükləri məkanın sosial və mədəni mühitinə tezliklə uyğunlaşmasında açar rolunu oynayır. 2003-cü ildə Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi belə bir təşəbbüslə çıxış etdi ki, hər il bu ölkədə yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarının Rusiya ali məktəblərinə müsabiqədənkənar qəbulu məqsədilə RF Təhsil Nazirliyi ÜAK-a konkret kvota ayırsın. Bu təşəbbüsü Azərbaycan dövlətinin rəhbərliyi də dəstəklədi. Qeyd etmək istəyirəm ki, burada söhbət Rusiya üçün mövcud ümumi kvotadan bir hissə ayrılmasından gedirdi, Azərbaycan Respublikası üçün nəzərdə tutulan yerlərdən yox. Tezliklə təşəbbüsümüz gerçəyə çevrildi və cəmi 1 il sonra, 2004-cü ildə biz Moskvada Azərbaycan Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası ilə razılaşdırılmış qaydada qəbul imtahanı təşkil etdik. Artıq bu gün əminliklə demək olar ki, təşəbbüsümüz özünü tam doğruldub. Əgər ilk mərhələdə Rusiya ali məktəblərinə 10-20 nəfər azərbaycanlı qəbul olunmuşdusa, 2007-ci ildə abituriyentlərin sayı 46 nəfərə çatdı. Bu il isə bildiyiniz kimi, 100-dək gənc imtahan verib. RF universitetlərinə daxil olan soydaşlarımız əsasən sosiologiya, tarix, riyaziyyat, jurnalistika, hüquq sahəsi üzrə təhsil alacaqlar. Biz hesab edirik ki, təhsilli adam üçün yeni çevrə içində, fərqli mühitdə "özü" olmaq, özünü tapmaq və təsdiqləmək asandır. Düzdür, statistikaya görə, ümumi təhsil potensialına görə Rusiyadakı digər xalqların nümayəndələri, xüsusilə də Cənubi Qafqaz xalqlarının təmsilçiləri ilə müqayisədə azərbaycanlılar geri qalırlar. Lakin başqa bir statistikaya görə, gənclərin ali təhsil alması və sonradan ali təhsili davam etdirməsinə olan marağa görə həmyerlilərimiz adını çəkdiyim xalqların nümayəndələrindən xeyli irəlidədir.

ÜAK-ın əsas məqsədlərindən biri düzgün təhsil proqramı hesabına Rusiyadakı Azərbaycan diasporunun intellektual səviyyəsini yüksəltməkdir. Qarşımızda duran mühüm vəzifə buradakı azərbaycanlı gənclərin Rusiyanın ictimai-siyasi, sosial, mədəni həyatına inteqrasiya etmələri və bu prosesdə onların azərbaycanlıya məxsus milli-mənəvi dəyərlərini itirməməsinə çalışmaqdır. Bu məqsəslə Moskvada 157 saylı və 1331 saylı etnomədəni Azərbaycan məktəbləri fəaliyyət göstərir. Lakin həm Moskvada, həm də Rusiyanın digər regionlarında belə məktəblərin sayını artırmağa real tələbat var.

- ÜAK-ın haqında bəhs etdiyiniz layihələri həyata keçirilərkən hansı tendensiyalar müşahidə olunur? Məsələn, abituriyentlərin sosial mənşəyi ilə bağlı statistika varmı?

- Mütləq qeyd etmək lazımdır ki, haqqında danışdığımız abituriyentlərin, gənclərin demək olar ki, hamısı aztəminatlı ailələrdəndir. Ümumrusiya Azərbaycan Konqresinə ayrılmış kvota üzrə Rusiya ali məktələrinə qəbul olunmaq onlar üçün bu ölkədə pulsuz təhsil almağın yeganə yoludur. Nəticədə Azərbaycan dövləti bir neçə ildən sonra müxtəlif sahələrdə yüksək ixtisaslı mütəxəssislərə sahib olacaq. Əgər hətta onlardan kimlərsə fəaliyyətini Rusiyada davam etdirmək istəyərsə, bizim fikrimizcə, bunun özü də Azərbaycana xeyirdir. Çünki onların dövlətimizin adını yüksəldən, başını ucaldan mütəxəssislər olacaqlar.

- Abituriyentlər yekun test imtahanına düşmək üçün hansı mərhələləri keçməlidirlər?

- Tam orta təhsili və imtahan verəcəyi ixtisasa aid fənlərdən yaxşı qiymətləri olan Rusiyadakı hər bir Azərbaycan vətəndaşı bu testlərdə iştirak etmək üçün ÜAK-a müraciət edə bilər. Lakin bu işlərlə məşgul olmaq üçün tədris ilinin sonunu gözləmək olmaz, il ərzində imtahanlar barədə düşünmək lazımdır. Çünki ali məktəblərə imtahan vermək arzusunda olanların siyahısı il ərzində tutulur. İmtahanları Azərbaycanın müvafiq dövlət orqanı Heydər Əliyev Fondunun RF-dəki nümayəndəliyinin iştirakı ilə keçirir. Testlərin nəticələrini isə Azərbaycan Respublikasının Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası dəyərləndirir. Əgər abituriyent sınaqdan uğurla keçirsə, biz onun pulsuz təhsil alması ilə yanaşı, yataqxanada məskunlaşmaq və təqaüd almasına da kömək edirik. Yaxşı oxuyan tələbələr isə əlavə olaraq Ümumrusiya Azərbaycan Konqresindən də təqaüd alırlar. Onlara tibbi xidmət göstərilməsinə və ümumiyyətlə, gələcəkdə karyera qurmaları, uğurla irəliləmələrinə xüsusi diqqət ayırırıq.

- Ümumrusiya Azərbaycan Konqresinin bu sahədə gələcək planları nədən ibarətdir?

- Biz təhsil sahəsində irəliləməyə, daha böyük müvəffəqiyyətlər qazanmağa can atırıq. Bu il Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi Moskvada Azərbaycan etnomədəni komponentlərindən ibarət 940 saylı ümumtəhsil linqvistik məktəb açacaq. Azərbaycan dili, ədəbiyyatı, tarixi və mədiniyyətinin də tədris olunacağı bu məktəbdə baza təhsilindən əlavə, şagirdlərə ingilis, fransız, alman, ərəb, çin, yapon və türk dilləri də öyrədiləcək. Məqsəd tolerantlığı təbliğ etmək, uşaqlarda başqa xalqların dilinə, adətlərinə və mədəniyyətinə hörmət aşılamaq, onlara Azərbaycan və Rusiyanın zəngin dil mədəniyyətini təlqin etməkdir. Bu məktəbin bazasında mədəni-maarif mərkəzinin açılması da planlaşdırılır. Burada həmçinin günü uzadılmış qruplar, müxtəlif sahələrə aid dərnəklər fəaliyyət göstərəcək. 1000 şagirdin təhsil alacağı bu məktəbi gələcəyin parlaq mütəxəssislərinin ehtiyat mənbəyi də adlandırmaq olar.

- Bütün bu işlərdə sizə digər qurumlar da kömək göstərirmi?

- Əlbəttə! Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi adından Azərbaycan Prezidenti yanında Təhsil Komissiyasına, Rusiya Təhsil Nazirliyinə, Azərbaycan Təhsil Nazirliyinə və Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasına, ayrıca olaraq Azərbaycan Respublikası Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinə bizə göstərdikləri əvəzsiz dəstəyə və köməyə görə dərin minnətdarlığımızı bildirirəm. Bu dəstəyi Rusiyadakı Azərbaycan diasporu çox yüksək dəyərləndirir və bunu Azərbaycan dövlətinin, prezident İlham Əliyevin xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılara fövqəladə diqqət və qayğısı kimi qəbul edirlər.

Nigar

Kaspi.- 2009.- 9 iyul.- S. 5.