Mənə yad bir ölkədə yaşamaq çətin gəldi"

Teleoperator Eldar Məmmədov son illər kamera ilə az işləsə də, həvəsdən düşməyib

50-dən çox tamaşada quruluşçu operatorluq edən Eldar Məmmədov televiziya tarixinin yaddaşını "Evləri köndələn yar", "topal Teymur", "Günahsız Abdulla", "Göz həkimi", "Şərqin səhəri", "Qatarda", "Ordan-burdan", "Kamança", "Ac həriflər", "Cəza", "Sən həmişə mənimləsən", "Yaşıl eynəkli adam", "Fatehlərin divanı", "Gecən xeyirə qalsın, ana", "Kökdən düşmüş piano" və s. tamaşalarla zənginləşdirib.

1998-ci ildə isə Hollivud çəkiliş qrupunun mərhum Heydər Əliyevin iştirakı ilə çəkdiyi "Ömür, tale, dövran" sənədli filminin operatoru məhz E.Məmmədov olub. 45 ildir özünü televiziyaya sərf edən Əməkdar incəsənət işçisi hazırda Azərbaycan Televiziyasında operatorların bədii rəhbəri vəzifəsində çalışır E.Məmmədov deyir ki, uşaqlıqda çox gözəl rəsmlər çəkib. Sonradan ən böyük arzusu fırça ilə yox, kinokamera ilə çəkmək olub. Verilişin sonluğunda titrlərdə operatorların adını oxuyanda onlara qibtə edirmiş. Günlərin bir günündə bəstəkar Adil Bəbirov arzusunu çin edir və onu Dövlət Televiziyasına işıqçı vəzifəsinə işə düzəldir: "Ümumiyyətlə, o zamanlar operator qrupuna daxil olub işləmək çox çətin idi. Cəmi bir televiziyamız və barmaqla sayılası qədər operatorumuz var idi. İndi maşallah, yeddi televiziya və neçə-neçə operator var. İşıqçı işləyə-işləyə tədricən kameranın arxasında dayanmağa başladım. O vaxt hər adamı kameraya toxunmağa da qoymurdular. O dəqiqə hansısa nöqsan tapıb, "bu sənin işin deyil, get öz işinlə məşğul ol" deyirdilər. Məncə, düz edirdilər. Mən yavaş-yavaş özümü göstərməyi bacarır və hansısa operator ya xəstələnəndə, ya da fövqəladə bir hadisə ilə rastlaşanda, həmin operatoru əvəz edə bilirdim. Yadımdadır, məzuniyyətdə idim, mənə zəng vurub işə çağırdılar ki, "sən çoxdan operator olmaq arzusunda idin, ərizəni yaz, biz səni operatorlar qrupuna daxil edirik". İşıqçı vəzifəsindən operatorluğa yalnız öz əməyimin sayəsində keçdim. Mənim operator kimi ekranlaşdırdığım ilk işim İsmət Səfərəlibəyovun reyissorluğu ilə Turgenevin "Mənzum şeirlər"i olub".

Həmsöhbətim hesab edir ki, filmin, tamaşanın, verilişin uğuru öncə quruluşçu rejissordan asılıdır, daha sonra quruluşçu operatordan, quruluşçu rəssamdan və b. Ən çox Ramiz Həsənoğlu ilə çalışan E.Məmmədov bunun səbəbini açıqladı. Dedi ki, ən uğurlu, özünə baxanda utanmadığı tamaşaları Ramiz müəllimlə işləyib: "Onu da bildirim ki, mən fasilələrlə də olsa, iki il ORT kanalında, o vaxt Mərkəzi Televiziya adlanan bir məkanda çalışmışam, amma oranın daimi işçisi olmaq təklifini qəbul etməmişəm. Bir çoxları bu təklifi arzulayır, buna can atırdılar. Amma mənə yad bir ölkədə yaşamaq çətin gəldi. Bir neçə il əvvəl fransızlarla birgə üç videofilm çəkmişik. Həmin fransızlar çox ağır bir dövrdə Azərbaycana gəlmişdilər. 20 Yanvar hadisələrindən sonra. Ölkəmizin çətin dövründə, insanların çörək almaq üçün böyük növbəyə düzüldüyü zamanda gəlmişdilər. Onlar bizim milli dəyərlərimizlə, tarixi abidələrimizlə tanış olmaq üçün gəlsələr də, fürsətdən istifadə edib siyasi hadisələrlə bağlı rayonlarımıza da gedirdilər. Məqsədləri Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətləri dünyaya çatdırmaq idi. Çünki biz SSRİ-nin daxilində olanda Azərbaycanı dünyada bir o qədər də tanımırdılar. Amma bu filmlər mənim yaradıcılığımın çox cüzi hissəsini təşkil edir".

Əsasən bədii filmlərin, tamaşaların, konsertlərin rejissoru olan Eldar müəllim deyir ki, müharibə illərində, Qarabağ hadisələri cərəyan edəndə o da öz vətəndaş borcunu yerinə yetirmək üçün Şuşada, Ağdamda, Füzulidə, bir neçə dəfə Xankəndində, Zəngilanda olub və çəkiliş aparıb: "Mən onda getməyə də bilərdim, çünki xəbər operatoru deyildim. Adi bir xəbər rejissoru bu materialı mənim əvəzimə çəkib gətirə bilərdi, həmin çəkilişdə bədiiliyə heç bir ehtiyac yox idi. Sadəcə, mən öz vətəndaş borcumu yerinə yetirmək istəyirdim. Özü də bunu qəhrəmanlıq hesab etmirəm. Hər kəs bacardığını edirdi, operatorun da silahı kameradır, efirimizdir, verilişlərimizdir. Lentə köçürdüyüm ən acı gerçəklik də məhz müharibə ilə bağlıdır".

Həmsöhbətimin fəaliyyəti həm də xarici qastrollarla bağlıdır. Zeynəb Xanlarovanı Danimarkaya, ABŞ-a, Kanadaya, başqa ölkələrə qastrol səfərlərində o müşayiət edib: "80-ci illərin axırı idi. Hələ Sovet İttifaqının tərkibində idik. Sıradan bir insanın xaricə səfər etmək şansı az idi. Bizsə Zeynəb xanımla Danimarkaya getdik, üstündən 5-6 ay keçəndən sonra ABŞ-a səfər etdik. İndi maşallah, elə həmvətənlərimiz var ki, dünyanın hər yerində olurlar, gəzirlər. O vaxtsa çətin idi. Ən yaddaqalan görüşümüz isə bizim Zeynəb xanımla Çikaqo qastrolumuzda baş verdi. Həmin qastrolda konsertdən qabaq və sonra biz orada çoxdan yaşayan soydaşlarımızla görüşmüşdük. Əksəriyyətini yaşlı nəsil təşkil edirdi. Əməlli-başlı ağlaşma baş verdi. Hətta Zeynəb xanım sonrakı konsertlərində həmin görüşdən çəkdiyim kadrları dəfələrlə nümayiş etdirdi. Bir yaşlı kişi Zeynəb xanımdan mikrofonu alıb bu sözləri söyləmişdi: "Sənə qurban olum, Azərbaycanım! Qayıdacağam, quru çörəyimi bulaq suyuna batırıb yesəm də, qayıdacağam!" Məncə, bu, ən yaddaqalan kadrlarımdan idi. Həmin konsertlərdə mən çox vaxt həm də reyissorluq edirdim. Ümumiyyətlə, xaricdə yaşayan həmvətənlərimizlə hər görüşümüz bir hadisəyə çevrilirdi. Amma son illər kamera ilə az işləyirəm. Bir müddət əvvəl Ramiz Həsənoğlu ilə "Anarın anları" adlı sənədli telefilm çəkmişik. Film Xalq yazıçımız Anara həsr olunub. Amma həvəsdən düşməmişəm. Yaş ötsə də, televiziyaya meyilim günü-gündən artır. Bir sıra əsərlərin lentə köçürülməsi ilə bağlı hazırda danışıqlar aparırıq".

S.İBRAHİMOVA

Kaspi.-2009.-14 may.-S.16-15.