Turizm xidmətində bələdçi faktoru

 

   Azərbaycan turizm sektoru sürətlə inkişaf etməkdədir. Ölkəmiz artıq dünya turistləri üçün cəlbedici məkana çevrilir. Ölkəyə gələn turistlərə yüksək standartlara uyğun xidmətin göstərilməsi isə bir çox faktorlardan asılıdır.

   Bu baxımdan turizm-ekskursiya işinin təşkilində bələdçilərin, bələdçi-tərcüməçilərin rolunu ayrıca qeyd etmək lazımdır.

  

   Ekskursiya xidmətinin keyfiyyəti bələdçilərin peşə hazırlığından asılıdır

  

   Respublika Turizm Ekskursiyalar Şurasının sədr müavini Sabir Rəhimov deyir ki, ekskursiya xidməti turistlərə təqdim edilən kompleks xidmətin ayrılmaz hissəsidir. Bu, həm yerli turistlər, həm ölkəmizə gələn xarici turistlər üçün eyni dərəcədə gərəklidir: «Turizm sektorunda ekskursiya xidməti mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu xidmət informasiya-məlumatlandırıcı, təbliğat vasitəsi olmaqla yanaşı, həmçinin təşkilati, vasitəçi, ticarət, idman-əyləncə, bəzi hallarda operativ-nəzarət fəaliyyətini əhatə edir. Yaxın məsafəli qısa müddətli səyahətlər zamanı ekskursiya fəaliyyəti məhdudlaşır turistlər yalnız gəldiyi yerin tarixi mədəni obyektləri ilə tanış ola bilirlər. Belə halda informasiya-məlumatlandırıcı reklam-təbliğat işi üstünlük təşkil edir. Uzun müddətli səyahətlər zamanı isə ekskursiya xidməti kompleks fəaliyyətdən ibarət olur. Təşkil olunmuş tədbirlərin proqram tərkibindən asılı olaraq bələdçilər bu işdə mühüm rol oynayırlar. Ekskursiya bələdçisi tədbirin əsas təşkilatçısı icraçısı olur, turistlər hər hansı bir obyektə, muzeyə baş çəkdiyi zaman o, tərcüməçi kimi çıxış edir».

   Ekskursiya xidmətinin keyfiyyəti bu gün ilk növbədə bu sahədə çalışan mütəxəssislərin ixtisas səviyyəsi, peşə bilikləri, təcrübəsi, təşkilatçılıq bacarığı ilə müəyyən edilir. Böyük bədii qalereyalar, ixtisaslaşmış muzeylər, sərgi salonları, yarmarkalar digər turizm müəssisələri öz işini mükəmməl bilən ixtisaslı ekskursiya bələdçilərinin xidmətlərindən istifadə edirlər.

   Həmsöhbətimiz deyir ki, turist qrupunda ekskursiyaçıların sayı, onun tərkibi, turistlərin milli mənsubiyyəti ekskursiya xidmətinin keyfiyyətinə təsir göstərir: «Kiçik qrupu idarə etmək daha asandır belə qrupa yaxşı nəzarət etmək olur. Əksinə, böyük qruplara rəhbərlik etmək çətinləşir. Belə halda turistlərin bir qismi üçün bədii qalereya, digərləri üçün tarixi abidələr, üçüncülər üçün isə ticarət obyektləri maraqlı ola bilər. Hamının istəyini yerinə yetirmək üçün ekskursiya bələdçisi bir növ dirijor rolunu ifa etməli vaxtı elə bölüşdürməlidir ki, hər bir turist öz xüsusi istehlakçı zövqünü təmin etsin, yəni istədiyi yerə gedə bilsin, istədiyini görə bilsin. Belə hallarda yüksək xidmət səviyyəsini saxlamaq üçün ekskursiya bələdçisindən səbr, yüksək ünsiyyət mədəniyyəti nəzakət tələb olunur».

  

   Qarşılanma - turistlər üçün ilk təəssürat

  

   Mütəxəssisin fikrincə, ekskursiya xidmətinin keyfiyyəti turist qruplarının qəbulu yola salınması, turistlərin yerləşdirilməsi, qidalanması, onların ekskursiyalarda digər tədbirlərdə iştirakı ilə müəyyən olunur: «Ekskursiya bələdçiləri turistlərə göstərilən əsas əlavə xidmətlər haqqında məlumatlarla, qrup rəhbərinin hüquq vəzifələri, turistlərin turizm kompleksində qalma proqramı digər sənədlərlə yaxından tanış olmalıdırlar. Bundan əlavə, bələdçilər turistlərin gəlmə gününü, vaxtı yerini, turistləri ölkəyə, əraziyə gətirən nəqliyyatın növünü, qrupu qarşılayan nəqliyyatı, yerləşdiyi mehmanxananın adını, ünvanını təşkil olunmuş turist qruplarının xidmətinə aid olan hər bir şeyi bilməlidir».

   Turistlərdə gəldiyi ölkənin qonaqpərvərliyi haqqında ilk təəssürat onların qarşılanması zamanı yaranır. Bu mərhələdə turistlər onlara tanış olmayan mühitə düşür ölkənin dilini bilmədikləri üçün sərhəd gömrük işçiləri ilə münasibətlərdə çətinlik çəkirlər. S.Rəhimovun dediyinə görə, bu halda da onların köməyinə bələdçi gəlməli, bütün məsələlərin həllində turistlərə yardımçı olmalıdır: «Turizm iqtisadi proseslərin üstünlük təşkil etdiyi sahədir. Bu, ekskursiya bələdçisindən nəinki zəngin ümumi mədəniyyətə, həm əsaslı iqtisadi hazırlığa malik olmağı tələb edir. Çünki o, müəyyən marşrut üzrə səyahət proqramını, ekskursiya qiymət cədvəlini, maliyyə hesabatlarını tərtib etməyi bacarmalıdır.

   Bələdçinin xarici dil hazırlığı da əsas şərtdir, əks halda, o, xarici turistlərlə birbaşa əlaqə yarada bilməz. Bələdçi qədər çox dil bilirsə, turizm mütəxəssisi kimi öz ölkəsinin nüfuzunu daha da yüksəltmiş olur.

   Bələdçi üçün xarici turistlərin milli istehlakını, mədəni məişətini, adət ənənələrini bilmək çox önəmlidir. Ekskursiya xidməti prosesində o, qrupun sosial-psixoloji durumu ilə yaxından tanış olmalıdır. Çünki vaxtında turistlərin zövqlərinə, istəklərinə əhval-ruhiyyəsinə öz münasibətini bildirməlidir. Bir sözlə, turistlərə göstərilən xidmətlərin səviyyəsi bələdçinin bilik təcrübəsindən çox asılıdır».

  

 

   Fəxriyyə Abdullayeva

 

   Mədəniyyət.- 2010.- 14 iyul.- S. 8.