“Azərbaycan
rəngkarlığının kraliçası”
Nicat Feyzullayev: “Filmdə Vəcihə Səmədovanın
necə azad sənətkar olduğu göstərilib”
Sentyabrın 29-da Muğam Mərkəzində görkəmli
fırça ustası, Əməkdar incəsənət
xadimi Vəcihə Səmədovanın
yaradıcılığına həsr olunmuş “Azərbaycan
rəngkarlığının kraliçası” sənədli
filminin təqdimat mərasimi keçiriləcək. Film Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə “Yaddaş” sənədli
filmlər studiyasında istehsal olunub. Filmin rejissoru Nicat
Feyzullayevin ekran əsəri haqqında fikirləri maraqlı
idi. Ona görə ki, rejissor təkcə rəssam bir xanım
haqqında deyil, həm də doğma anasından bəhs edən
film çəkib. Rejissor əvvəlcə filmin yaranma
tarixçəsi barədə danışdı:
- 2004-cü ildə Səttar Bəhlulzadə
adına sərgi salonunda Vəcihə Səmədova ilə Lətif
Feyzullayevin əsərlərindən ibarət böyük sərgi
keçirilirdi. “Azərsell” şirkətinin dəstəyi ilə
baş tutan bu sərgiyə böyük maraq vardı. Amma istənilən
halda üç gün - beş gün baxılır və
bitir. Film isə uzun illər yaşayır. Həmin sərgi Vəcihə
Səmədova haqqında sənədli film çəkmək
üçün bir təkan oldu. Məqsədim filmdə Vəcihə
Səmədovanın müstəqil, azad bir rəssam
olduğunu göstərmək idi.
- Vəcihə Səmədovanın
maraqlı həyatı olub. Filmdə bu öz əksini
tapıb?
- Vəcihə Səmədova ilə
Lətif Feyzullayev təkcə həyatda yox, sənətdə
də sirdaş olublar. Atam Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq
məktəbində dərs deyib. Anam Vəcihə xanım da
onun tələbələrindən biri olub. Onlar burada
tanış olduqdan sonra 1944-cü ildə evlənirlər.
Sonra Moskvaya gedirlər. Anam V.İ.Surikov adına Moskva Dövlət
Rəssamlıq İnstitutunun rəngkarlıq fakültəsinə
- tanınmış rus rəssamı Pavel Korinin
emalatxanasına daxil olur. Vəcihə xanım 1951-ci ildə
“Üzeyir Hacıbəyov tələbələri arasında”
adlı diplom işini müvəffəqiyyətlə
müdafiə edir. Müəllimlərinin təkidi ilə təhsilini
daha üç il aspiranturada davam etdirir. Sonradan oxuduğu
institutda dərs demək təklifi alan Vəcihə Səmədova
vətənə qayıtmağı üstün tutaraq,
müstəqil yaradıcılığa başlayır.
Filmdə rəssamın müasirləri
- Tahir Salahov, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, Həyat
Abdullayeva, həmçinin bəstəkar Xəyyam Mirzəzadə
danışır. Həyat Abdullayeva uzun illər Vəcihə
xanımın rəfiqəsi olub. Filmə maraqlı ad tapa
bilmirdim. Sonuncu müsahibədə rəssam Sakit Məmmədov
belə cümlə işlədir: “Vəcihə xanım Azərbaycan
rəngkarlığının kraliçasıdır”. Bu
cümlədən filmin adı yarandı.
- Sənədli filmi hansı
üslubda təqdim etmisiz? Məlumdur ki, filmdə müasirləri
onun haqqında danışır və rəssamın əsərləri
göstərilir.
- 42 dəqiqəlik film klassik
üslubda çəkilib. Çünki burada klassik sənətdən
söz açılır. Operator Nizami Abbasın da əməyi
böyükdür. Film səliqəli çəkilib. Montaj
rejissoru Mübariz Nağıyev filmi yaxşı
“qayçılayıb”. Bəstəkar Rauf Əliyev də
gözəl musiqi tərtibatı verib. Yəni hər şey
filmə baxdıqdan sonra məlum olacaq. Amma mən həmişə
anamla atama həsəd aparmışam. Onlar heç vaxt Lenin,
Stalin haqqında əsər çəkməyiblər. Vəcihə
xanım azad sənətkar olub. Heç bir fəxri ad, təltif
iddiasında da olmayıb. Filmdə də bu məqamlar əksini
tapıb. Onun əsərlərində klassik rus realizmi ilə
yanaşı impressionizm elementləri də var idi.
- Uşaqlıqan ananızın
yanında - emalatxanada böyümüsünüz, ancaq
rejissorluğu seçdiniz...
- Hə, belə oldu. Amma rəssamlıq
sənəti ilə uşaqlıqdan tanış
olmağımın filmlərimdə mənə böyük
köməyi olub. Film həm də rəssamın işidir.
“Küçələrə su səpmişəm” bədii
filminin rəssam işində mənim də əməyim var.
Aqşin Feyzullayevin “Azərbaycan dünyası” jurnalında
anası haqqında məqaləsi çıxdıqdan sonra
“Palmali” Şirkətlər Qrupu Vəcihə xanımın
möhtəşəm bir kitabını nəşr etdirdi.
Türkiyədə nəşr olunan kitabda anamın
bütün əsərləri yer alıb. Kitab Azərbaycan,
ingilis və rus dillərindədir.
- Vəcihə Səmədova sizin
portretinizi “Gənc skripkaçı” adlı əsərində
çəkib. Vaxt gəldi, siz onun haqqında “Azərbaycan rəngkarlığının
kraliçası” sənədli filmini çəkdiniz.
Maraqlıdır, hə?
- Hə, bu xoşbəxtlikdir. Digər
tərəfdən isə, həm də Azərbaycanın ilk
peşəkar qadın rəngkarı haqqında film çəkmişəm.
Bu isə daha böyük xoşbəxtlikdir. Elə əsl həyat
da budur...
İntiqam
Hacılı
Mədəniyyət.- 2010.- 24
sentyabr.- S. 10.