Bir ömrün izi ilə
Səhər açılır. Hər
səhərin açılışında bir fərq var.
Gözümüzü açdıq, səhər
açılır və gün çıxır. Başqa bir
gün yağış yağır. Bir başqa gün
baxırıq ki, səhər açılmağına
baxmayaraq göz-gözü görmür, havadan çən-duman
çəkilib getmir. Bir səhər də yuxudan
ayılırsan ki, əsən külək ağacların
budaqlarını şaqqıldadıb pəncərəni
döyəcləyərək səni yuxudan oyadır. Ancaq bu səhərlərin
hər biri bizə sevinc gətirir. Çünki necə
görünməsindən asılı olmayaraq səhər
açılır - yeni gün başlayır.
Səhərin açılmağından təsadüfən söhbət salmadım. Dünyaya göz açan, yeni doğulan insanı həmişə açılan yeni səhərə bənzədirəm. Övlad ailəyə sevinc gətirir. Çox vaxt bir ailəyə sevinc bəxş edən körpə illər keçdikcə ətrafındakılara, daha sonra xalqına sevinc gətirir, xeyirxahlıq mücəssəməsi kimi tanınır və onu sevənlərin sayını öz əməlləri ilə artırır. Bir az uzaqlara - ötən əsrin ortalarına qayıdaraq bir ömrə ayna tutmaq istəyirəm.
Güllü-çiçəkli bir yaz səhəri
Qasımovlar ailəsində toppuş bir qız
uşağı dünyaya göz açdı. O vaxt ölkəmizin
hər yerində hamı səliqəli geyimdə, əllərdə
gül-çiçək sanki bu körpənin gəlişini
bayram edirdi. Bu 1941-ci ilin
1 may günü idi. Qıza Fizurə adını verdilər.
Tarixi bir gündə dünyaya göz açan körpə
öz hərəkətləri və oyunları ilə
başqa uşaqlardan fərqlənirdi. Baxmayaraq ki, onun
uşaqlıq illəri ağır müharibə illərinə
təsadüf etdi, o bu çətinlikləri də valideynlərinə
əziyyət vermədən ötüşdürdü.
Adətən qız uşaqları
gəlinciklərlə oynamağı çox sevərlər.
Ancaq haqqında söhbət açdığım bu körpə
gəlincikləri ilə oynayanda belə, başqa uşaqlardan
fərqli oyunlar seçirdi. O kitab-dəftərin qıt
olduğu illərdə lazımsız kağızları,
işlənmiş dəftərləri səliqə ilə
üst-üstə yığır və şagirdlərlə
danışırmış kimi gəlinciklərinə təlim-tərbiyə
verərək deyirdi: “Kitabları səliqəli saxlamaq
lazımdır. Kitablar bizə bilmədiklərimizi öyrədir.
Bizə çoxlu nağıllar danışır...”.
Təbii ki,
qızcığazın belə düşünməsinə
ailəsinin mütaliəyə sıx meyilli olmasının da
böyük təsiri olub. Ancaq baxmayaraq ki, ailə üzvləri
hamısı kitabsevər idi, balaca qızcığazın gəlincikləri
ilə oyunu onlara da qəribə gəlirdi.
Artıq ağır illər arxada
qalmışdı. Müharibə qələbə ilə
başa çatmışdı. Müharibə illərinin
uşaqları böyüyüb orta məktəbin birinci
sinfinə gedirdi. Onların arasında haqqında söhbət
açdığım qarabuğdayı, şirin, hələ
körpəlikdən kitablara həvəs göstərən
qızımız da var idi. O, indi gəlincikləri ilə
deyil, sinif yoldaşları ilə “Kimin daha çox kitabı
var?” yarışmasına qoşulurdu. Hələ kiçik
yaşlarından otaqlarının bir küncündə
özünə guşə ayırıb kitab rəfi düzəltmişdi.
Əlinə keçən bütün kitabları səliqə
ilə öz kitab rəfində yerləşdirirdi. Beləliklə,
illər ötür, balaca kitabxanaçının
kitabxanası getdikcə zənginləşərək öz
otağının hüdudlarından çıxır və
demək olar ki, bütün otaqları öz şəxsi
kitabxanasına çevirirdi. O, kitabların əksəriyyətini
dəfələrlə oxuyur və hər dəfə əlinə
götürdüyü əsəri ilk dəfə oxuyurmuş
kimi həvəslə mütaliə edirdi.
Nəhayət, orta məktəbin
sonuncu sinfini də bitirdi. Hər bir şagird öz yolunu
müəyyənləşdirmək üçün baş
çatladır, hansı ixtisası seçəcəklərini
götür-qoy edir, hətta bəziləri ixtisas seçməkdə
çətinlik çəkirdilər. Bu məzunlar
arasında kitablara vurğunluğu ilə tanınan bir qız
da var. O, həyat yolunu hələ doğulan gündən
seçdiyi üçün ixtisas seçmək haqqında
düşünmür. Oturub rahatca qəbul imtahanlarına
hazırlaşır. Onun seçdiyi ixtisas
kitabxanaçılıqdır. Təbii ki, “niyyətin hara, mənzilin
ora” deyiblər. Əgər bir məqsədə çatmaq
üçün ürəkdən çalışsan, ona
nail olarsan.
1961-ci ildə ali məktəbə
qəbul imtahanı verən abituriyentlər arasında Fizurə
də vardı. Lakin o, kitablara bu qədər həvəsli
olsa da, valideynlərinin arzusu başqa idi. Qızlarını həkim
görmək istəyirdilər. Elə buna görə də
Fizurənin sənədlərini Azərbaycan Tibb İnstitutuna
verdilər. Gənc qız imtahanlara hazırlaşsa da, fikri
öz sevdiyi ixtisasın yanında idi. Bütün fənləri
sevə-sevə oxuyaraq tam mənimsəyən Fizurə
valideynlərinin arzusunu yerinə yetirmək istəsə də,
bacarmadı. O, imtahanlara həvəssiz gedir, öz sevdiyi
ixtisası heç cürə ağ xalatla əvəz etmək
istəmirdi. Bəlkə də bunun üçün
uğursuz qiymət alan abituriyentlər göz yaşlarına
boğulanda o, əksinə, aldığı uğursuz qiymətin
ədalətsiz olmasına daxilən üsyan etsə də
öz məqsədinə çatmaq üçün bunu bir
şans kimi dəyərləndirdi. Doğrudan da bu belə idi.
Belə ki elə həmin il Fizurənin
bəxtindən Naxçıvanda böyük bir
kitabxananın açılışı oldu. Bütün
kitabsevərlər üçün bu böyük bir hadisə
idi. Fizurə üçün isə kitabxananın
açılışı sözün əsl mənasında
bayram idi. Orta məktəbi yenicə bitirmiş Fizurənin bəxti
gətirmişdi. Kitabxana işçiləri onu bir kitabsevər
kimi yaxşı tanıyırdılar. Odur ki, onu yeni
açılmış kitabxanada işləməyə dəvət
etdilər. Kitab dünyasının içinə düşməkdən
gözəl nə ola bilər ki? Elə həmin vaxtdan Fizurə
xanım kitabxanada işə başladı. Gənc qız
işləməklə yanaşı növbəti il qəbul
imtahanı vermək üçün ciddi
hazırlaşırdı. Onun çəkdiyi əziyyət əbəs
olmadı. 1962-ci ildə imtahan verib universitetə qəbul
olundu, tələbə adını qazandı. Universitetdə
oxumaqla yanaşı öz işinin də öhdəsindən
bacarıqla gəlirdi. Əvvəlcə kitabxanaçı,
sonra şöbə müdiri vəzifəsində işlədi.
Fizurə xanımı artıq rəhbərlik də şəriştəli
kitabxana işçisi kimi tanıyırdı. Çox
keçmədi ki, Fizurə xanım Naxçıvanda
açılmış Mərkəzi Kitabxanaya direktor vəzifəsinə
təyin edildi.
Təcrübəli kitabxana
işçisi Fizurə xanım həm də ləyaqətli
həyat yoldaşı, qayğıkeş ana idi. O, ev işlərinin
öhdəsindən də gəlirdi. Sonra həyat
yoldaşının işi ilə əlaqədar
yaşayış yerini dəyişmək məcburiyyətində
qalaraq Bakıya köçür. 1984-cü ildə Fizurə
xanım Bakıdakı F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanasına direktor vəzifəsinə təyin
edilir.
Baxımsız kitabxana səriştəli
kitabxana işçisinin heç də gözünü
qorxutmadı. O ilk gündən böyük həvəslə
işə başladı. Orta və musiqi məktəbləri
ilə sıx əlaqə saxlayaraq az bir zamanda kitabxanaya xeyli
oxucu cəlb etdi. Kiçikyaşlı oxucular
üçün guşələr yaratdı. Nağıllar
aləminə səyahət edən uşaqlara bu mənzərələr,
nağıl qəhrəmanlarının geyimləri nəinki
xoş təsir bağışlayır, hətta özlərini
o qəhrəmanların yerində hiss edərək həm də
həyəcanlanır, qürur hissi keçirir və özlərini
nağıl qəhrəmanlarına bənzətmək istəyirlər.
Bütün bunlar uşaqların vətənpərvər
böyüməsinə səbəb olan amillərdir.
Kitabxananı maraqlı və
oxunaqlı kitablarla zənginləşdirmək
üçün Fizurə xanım əlindən gələni
əsirgəmir. Bunun üçün o, vaxtaşırı
kitabxanada respublikanın tanınmış şəxsiyyətləri
ilə görüşlər keçirir, Azərbaycan
yazıçı və şairlərinin yeni nəşr
olunmuş kitablarının təqdimatını təşkil
edir. Direktor kimi işinə böyük məsuliyyətlə
yanaşaraq gəncliyində olduğu kimi yeni nəşr
olunmuş kitabları əvvəlcə özü mütaliə
edir, sonra oxucuların ixtiyarına verir. Bu isə ona çox
vaxt yuxusuz gecələrin bahasına başa gəlir.
Fizurə xanımın iş
xüsusiyyətinin başlıcası budur ki, kitabxana
işçiləri yeni əsərlərin ilk oxucusu
olmalıdır ki, oxuculara mütaliə üçün
verdiyi kitablar haqqında məlumat verə bilsinlər. Fizurə
xanım abonement şöbəsində çalışan
işçilərə dönə-dönə
tapşırır ki, oxucuları incitmədən istədikləri
ədəbiyyatla təmin etsinlər. O, öz gənclik illərinə
qayıdaraq həyatından xatirələr danışaraq bir
kitabxana işçisinin onu necə incitdiyini xatırlayır
və deyir: “Orta məktəbdə oxuduğum illər gecə-gündüz
müxtəlif ədəbiyyatlar oxuyurdum. Qalın-qalın əsərləri
iki və yaxud da uzağı üç günə mütaliə
edib kitabxanaya təhvil verirdim ki, yenisini götürüm. Bu
kitablar Azərbaycan ədəbiyyatı ilə yanaşı, həm
də rus, ingilis, alman müəlliflərinin məşhur əsərləri
idi. Kitabxana işçilərindən biri hər dəfə
mən kitabı təhvil verməyə gedəndə əsəbi
halda “nə tez oxudun, get sonra gələrsən...” deyərək
məni həvəsdən salmağa
çalışırdı. Sözsüz ki, mən heç
də həvəsdən düşmürdüm, ancaq
çalışırdım ki, o xanım işdə
olmadığı vaxtlarda oxuduğum kitabları təhvil
verib yenisini götürüm. İndi isə mənim rəhbərlik
etdiyim kitabxanada istəmərəm ki, belə hallara yol
verilsin”.
Əlbəttə ki, Fizurə
xanımın belə narahat olmağına heç bir səbəb
yoxdur. Çünki F.Köçərli adın Respublika
Uşaq Kitabxanasının kollektivi sanki bir mehriban ailədir.
Hər bir kitabxana işçisi buraya gələn oxucuları
və qonaqları mehribanlıqla qarşılayır, sevə-sevə
onlara mədəni xidmət göstərirlər. Fizurə
xanımın əməyi, çalışqanlığı
diqqətdən kənar qalmayıb. Dövlət tərəfindən
dəyərləndirilərək “Əməkdar mədəniyyət
işçisi” adına layiq görülüb. Fizurə
xanımın təşkilatçılığı ilə
keçirilən kitab bayramları, müxtəlif
görüşlər Azərbaycan yazıçı və
şairlərinin təbliğ olunmasına böyük
töhfədir.
Fizurə xanım Quliyevanın kitabxana direktoru kimi gördüyü işlərə, səriştəli rəhbərliyinə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində də hörmətlə yanaşırlar. Ötən il F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası müasir standartlara cavab verən texniki avadanlıqlarla təmin edilərək yeni binaya köçdü. Təbii ki, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, hörmətli nazir Əbülfəs Qarayevin bu diqqət və qayğısı kitabxana işçilərini daha da həvəsləndirdi. Qısa bir zamanda kitabxana üçün əlavə uşaq kitabları alındı, kitabxananın fondu zənginləşdirildi.
Fizurə Quliyeva bu gün də öz əmək fəaliyyətinə gənclik illərində olduğu kimi həvəslə davam edir. Azərbaycan yazıçı və şairlərindən elə biri tapılmaz ki, F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasını və şəxsən Fizurə xanımı tanımasın. Onun mehriban, gülərüz siması oxuculara və yazarlara çox tanışdır. İnternet, televiziya və müxtəlif informasiya vasitələrinin inkişaf etdiyi bir dövrdə F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının belə fəal işləməsinə sevinməyə bilmərik. Çünki texnika nə qədər inkişaf etsə belə kitab bilik mənbəyi, beynimizin inkişafı, dilimizin zənginləşməsi deməkdir.
Bu günlərdə gözəl bir yaz səhəri üzümüzə açılanda Fizurə xanımın 70 yaşı tamam olacaq. Bu 1 may gününə təsadüf edir. Gəlin, humanist insan, gözəl xanım, qayğıkeş ana və zəhmətkeş mədəniyyət işçisi Fizurə xanım Quliyevanı ürəkdən yubileyi münasibəti ilə təbrik edək. Ona gördüyü xeyirxah və nəcib işlərdə uğurlar arzulayaq!
Nüşabə Məmmədli,
Azərbaycan
Yazıçı Qadınlar
Birliyinin
sədri,
Rəsul
Rza mükafatı laureatı
Mədəniyyət.-
2011.- 29 aprel.- S. 10