Vida sözü yazmaq asan deyil

Tanınmış teatrşünas, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin professoru, AMEA-nın müxbir üzvü İnqilab Kərimov Azərbaycan teatr salnaməsini yazanlardan biri kimi tarixə düşdü. Tarix yazanları isə tarix unutmur.

“Təbii, yaş özünü göstərir, ancaq axıra kimi yazıb-yaratmaq eşqim var”. Ömrünün 80-ci zirvəsini yola salan tanınmış teatrşünas İnqilab Kərimov son müsahibələrinin birində belə demişdi. 22 iyulda - dünyasını dəyişən gün İnqilab Kərimovun “Mədəniyyət” qəzetində Xalq artisti Yusif Muxtarovun xatirəsinə həsr etdiyi son yazısı dərc olundu. Bu yazını qəzetdə oxumağa macal tapıb-tapmadığını deyə bilməsək də, əminliklə deyə bilərik ki, İnqilab Kərimov son anacan yazıb-yaratdı. Düşündüklərini ürəyinin süzgəcindən keçirib yazdı. Tədqiqatçı alim kimi zamanın dolaylarında it-bata düşmüş nadir faktları illər boyu səbrlə, zəhmətlə araşdırıb üzə çıxardı.

İnqilab Saleh oğlu Kərimov 1931-ci il aprelin 4-də Göyçay rayonunda anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun teatrşünaslıq fakültəsində təhsil alıb (1948 - 1953). 1957-ci ildən taleyini Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Memarlıq və İncəsənət İnstitutu ilə bağlayıb. Uzun illər institutda teatr, kino və televiziya şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyib.

1968-ci ildən Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində teatr tarixi, teatr tənqidi və dram nəzəriyyəsi fənlərini tədris edib.

Görkəmli alim, yorulmaz tədqiqatçı, sənətşünaslıq doktoru, professor İnqilab Kərimov Azərbaycan teatrının tarixinə və tənqidinə həsr edilmiş 20 monoqrafiya və kitabın, o cümlədən bu sahənin nəzəri məsələləri ilə bağlı 120-yə yaxın əsərin müəllifidir.

2001-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü olan İnqilab Kərimov respublikamızdan kənarda da incəsənət tarixinin və nəzəriyyəsinin tədqiqatçısı kimi tanınıb. İnqilab Kərimovun türk, türkmən, özbək, tacik, latış, rus və gürcü dramaturgiyasından etdiyi tərcümələr də Azərbaycan incəsənətinə verdiyi misilsiz töhfələrdəndir.

Teatrşünas Könül Əliyeva “İnqilab Kərimov fenomeni”ni açıqlama cəhdi” məqaləsində yazır: “Görkəmli tədqiqatçı-alim İnqilab Kərimov milli teatr tarixinə, teatr sənətinin müxtəlif problemlərinə, görkəmli teatr xadimlərinin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş onlarla sanballı əsərin müəllifidir: “Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev və teatr” (1975); “Nəriman Nərimanov və teatr” (1989); “Azərbaycan teatrının yaranması, təşəkkülü və inkişafı. XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəli” (1991); “Azərbaycan-Türkiyə teatr əlaqələri” (2000); “Azərbaycan peşəkar teatrının tarixi və inkişaf mərhələləri” (2002), “Heydər Əliyev. Sənət, sənətkarlar haqqında” (2005); “Bakı Bələdiyyə Teatrı” (2006), “Teatr: taleyin ömrümə yazdığı qismət” (2009), “Azərbaycan teatr tarixi” (2008) və s. Milli teatrşünaslıq elmimizdə mühüm yer tutan bu tədqiqat əsərləri Azərbaycan teatr tarixinin arxeoqrafik proyeksiyasıdır”.

İnqilab Kərimov 80 il ömür sürdü. Ömrünün ən çətin anlarında belə həyat eşqi onu tərk etmədi. İnsanlara, sənətə, sənətinə olan sonsuz sevgisi heç vaxt azalmadı.

Dünyasını dəyişsə də, uzun illər insanların yaddaşında yaşayacaq, teatr aləmində bu ad, bu imza zaman-zaman görünəcək, xatırlanacaq.

Allah rəhmət eləsin.

Təranə Vahid

Mədəniyyət.- 2011.- 27 iyul.- S. 7.