Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin 5 illik fəaliyyəti: görülən işlər və nəticələr

Kitabxana, muzey işi və qeyri-maddi mədəni irs sahəsində uğurlu nəticələr əldə edilib

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin fəaliyyət göstərdiyi beş il ərzində digər sahələrdə olduğu kimi, mədəniyyət siyasətinin həyata keçirilməsi, kitabxana, muzey işi, qeyri-maddi mədəni irsin qorunması sahəsində də xeyli işlər görülüb, uğurlu nəticələr əldə edilib.

Nazirliyin Mədəniyyət siyasəti şöbəsinin müdiri Fikrət Babayev qeyd olunan sahələrdə həyata keçirilmiş işlər barədə fikirlərini bizimlə bölüşdü.

164 kitabxana və 4200-dən çox kitabxana filialı əhaliyə xidmət göstərir

Ölkəmizin qlobal informasiya mühitinə daxil olması informasiya cəmiyyətinin formalaşması, informasiya resurslarının qorunması sahəsində, o cümlədən cəmiyyətin informasiya təminatını həyata keçirən təsisatlar kimi kitabxanaların fəaliyyətində əsaslı islahatların aparılmasını da zəruri edib. Hazırda Bakı şəhərində M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli, C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər, F.Köçərli adına Respublika Uşaq, Respublika Gözdən Əlillər kitabxanaları, 74 kütləvi kitabxana və 2 Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi, regionlarda 8 şəhər və 64 rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi, Naxçıvan Muxtar Respublikasında isə 2 respublika əhəmiyyətli kitabxana və 7 MKS fəaliyyət göstərir. Ümumiyyətlə, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin kütləvi kitabxanalar şəbəkəsinə 164 müstəqil kitabxana və 4200-dən artıq kitabxana filialı daxildir. Respublikanın kitabxana fondlarında 35 milyon nüsxədən çox kitab, jurnal, qəzet və digər informasiya daşıyıcıları mühafizə olunur.

Ölkə prezidenti tərəfindən 2007-ci il aprelin 20-də imzalanmış “Azərbaycanda kitabxanaların fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması barədə” sərəncama, 2008-ci il oktyabrın 6-da təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”na əsasən ötən müddətdə bu sahədə genişmiqyaslı işlər görülüb.

Yenidən nəşr olunmuş latın qrafikalı ədəbiyyat kitabxana fondlarının günün tələbləri səviyyəsində komplektləşdirilməsinə geniş imkan yaradıb. 220 addan artıq olan bu ədəbiyyat kolleksiyasına Azərbaycan xalq ədəbiyyatı, klassik və müasir Azərbaycan ədəbiyyatı, ədəbiyyat antologiyaları, dünya ədəbiyyatı, dünya uşaq ədəbiyyatı, lüğət və ensiklopediyalar daxildir.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin 85 illik yubileyi ilə əlaqədar 2008-ci ildə F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının təşəbbüsü ilə respublikada ilk dəfə “I Uşaq kitab bayramı” keçirilib. Analoji tədbirlər respublikanın şəhər və rayon kitabxanalarında təşkil edilib.

Moskvadakı «Manej» Mərkəzi Sərgi Zalında keçirilən «BibliObraz 2007» Beynəlxalq Festivalında ölkəmiz də təmsil olunub, tədbirdə Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili, UNESCO və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyeva çıxış edib.

Nazirlik tərəfindən “2008 - 2010-cu illər kitabxanaların avtomatlaşdırılması ili” elan olunub. «Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008 - 2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı»nın icrası ilə əlaqədar respublikanın 40-a yaxın mərkəzi kitabxanasının veb saytı yaradılıb. Bundan əlavə, Bakının 5 qəsəbəsində fəaliyyət göstərən 15 kitabxana əsaslı təmir edilib, modernləşdirilib və yeni avadanlıqlarla təchiz olunub.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə M.F.Axundov adına Milli Kitabxana ilə birlikdə “Bakı-İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı - 2009” tədbirləri çərçivəsində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ölkələrin milli kitabxanalarının direktorları Şurasının II Konfransı keçirilib. Bu tədbirlər çərçivəsində M.Seyidzadə adına Mərkəzi Uşaq Kitabxanasının nəzdində respublikada ilk “Uşaq İnformasiya Mərkəzi - Kitab mağazası” açılıb. Bir sıra ölkələrin milli kitabxanalarının rəhbərlərinin iştirakı ilə Azərbaycan Milli Kitabxanasının 85 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edilib. 2010-cu ildə F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası yeni binaya köçüb.

Nazirliyin layihəsi əsasında “Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət (2003-2008)” iki cildlik kitabın elektron versiyası hazırlanıb. Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO və İSESCO-nun Xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban xanım Əliyevanın mədəniyyət sahəsində gördüyü işləri əks etdirən «Kultura i kulturnıe şedevrı Azerbaydjana - unikalnoe poslanie buduşim pokoleniem» kitabı nəşr edilib, Milli Kitabxanada onun geniş təqdimat mərasimi keçirilib.

Respublikanın kitabxana tarixində ilk dəfə olaraq qədim və unikal nəşrlərin reyestri hazırlanıb. Dövlət reyestrinə 3483 adda müxtəlif formada olan kitab abidəsi daxil edilib.

Muzey quruculuğu yeni mərhələyə qədəm qoyub

2006-2010-cu illərdə muzey işi sahəsində görülən işlər də yeni mərhələyə qədəm qoyub. 2006-cı il martın 18-də prezidenti İlham Əliyev Muzey Mərkəzi binasında olub, muzey işinin inkişafına dair dəyərli məsləhətlər verib. Prezidentin “Azərbaycan Respublikasının paytaxtı Bakı şəhərində İstiqlal Muzeyinin yaradılması və İstiqlal abidəsinin ucaldılması haqqında” 2006-cı il 18 dekabr tarixli, “Müasir İncəsənət Muzeyinin yaradılması haqqında” 2006-cı il 19 dekabr tarixli, “Azərbaycanda muzey işinin yaxşılaşdırılması haqqında” 2007-ci il 6 mart tarixli, \"Azərbaycanda Olimpiya Hərəkatı və İdman Muzeyinin yaradılması haqqında\" 2008-ci il 22 yanvar tarixli, \"Bakı şəhərində Neft Muzeyinin yaradılması haqqında\" 2008-ci il 4 fevral tarixli, «Azərbaycan Etnoqrafiya Muzeyinin yaradılması haqqında» 2008-ci il 11 iyul tarixli sərəncamları ölkəmizdə muzey işinin dünya standartları səviyyəsinə çatdırılmasına, yeni muzey binalarının tikintisinə təkan verib. 2009-cu ildə Müasir İncəsənət Muzeyi fəaliyyətə başlayıb.

Hazırda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi sistemində 204 muzey fəaliyyət göstərir. Bu sıraya 13 incəsənət, 7 ədəbiyyat, 81 tarix və tarix-diyarşünaslıq, 6 döyüş şöhrəti, 43 ev-muzeyi, ümummilli lider Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətini əks etdirən 54 muzey daxildir. Son 5 il ərzində respublikamızda 49 muzey açılıb. Yevlax, Balakən, Beyləqan, Yardımlı, Xızı, Cəlilabad, İsmayıllı, Bərdə tarix-diyarşünaslıq muzeyləri üçün yeni müasir tipli binalar inşa edilib, bədii tərtibat işləri aparılıb. Beyləqan, Yardımlı, Şabran və Goranboy tarix-diyarşünaslıq muzeylərinin nəzdində açıq səma altında muzeylər yaradılıb.

Bakı şəhərində və respublikanın regionlarında fəaliyyət göstərən muzeylərin fondlarında qorunub saxlanılan eksponatların uçotu, mühafizəsi, konservasiyası və bərpası üzrə konkret işlər görülüb, 587 eksponat nazirliyin Muzey Sərvətləri və Xatirə Əşyalarının Elmi Bərpa Mərkəzi tərəfindən bərpa edilib.

Qeyri-maddi mədəni irs sahəsində önəmli layihələr reallaşdırılıb

Azərbaycan xalqının qədim və rəngarəng qeyri-maddi mədəni irsi minilliklər boyu milli şüurumuzu formalaşdıran əsas amillərdən biri olmaqla, xalq yaradıcılığının nailiyyətlərini özündə ehtiva edən unikal bəşəri fenomendir. Dünyanın qabaqcıl ölkələrinin mədəniyyət siyasəti sahəsindəki təcrübələri nəzərə alınmaqla, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən Azərbaycan qeyri-maddi mədəni irsinin (diyarşünaslıq, folklor, sənətkarlıq) qorunması, dəstəklənməsi, təbliği və təşviqi istiqamətində ötən beş il ərzində bir sıra uğurlu tədbirlər həyata keçirilib.

Xalq yaradıcılığının inkişafı, özfəaliyyət teatr kollektivlərinə gənc nəslin cəlb edilməsi, bölgələrdə əhalinin teatr sənətinə olan marağının artırılması məqsədilə 2008-ci ilin mart-aprel aylarında Xalq teatrlarının I Ümumrespublika Baxış-Müsabiqəsi keçirilib. 2009-cu ilin oktyabrında Bakıda İslam ölkələrinin “İslam Mətbəxi Beynəlxalq Kulinariya Festivalı” keçirilib.

Ötən müddətdə Azərbaycan qeyri-maddi mədəni irsinin dəstəklənməsinin mərkəzi və yerli təminat mexanizmlərinin monitorinqi keçirilib. Monitorinqin nəticələri nəzərə alınmaqla müvafiq konsepsiya, proqram və layihələr hazırlanıb və onların həyata keçirilməsinə başlanılıb.

Azərbaycanın qeyri-maddi mədəni irsinin qorunması istiqamətində həyata keçirilən islahatların davamı olaraq, nazirlik tərəfindən “2010-2014-cü illər üçün Xalq Yaradıcılığı Paytaxtları” Proqramı təsdiq edilib. Proqramın icrası ilə əlaqədar diyarşünaslıq, folklor və sənətkarlıq nominasiyaları üzrə daxil olmuş təkliflər müvafiq namizəd şəhərlərin ümumi hazırlığı, tarixi ənənələri və digər amillər nəzərə alınaraq təhlil edilib və 2010-cu il üçün Gəncə - Azərbaycanın Əfsanələr Paytaxtı, Şəki - Azərbaycanın Sənətkarlıq Paytaxtı və Qazax - Azərbaycanın Folklor Paytaxtı elan olunub. Bu şəhərlərdə il ərzində nominasiyaya uyğun mərasimlər, respublika və beynəlxalq səviyyəli elmi-praktiki konfranslar, dəyirmi masalar, konsertlər, müsabiqələr, festivallar, sərgilər təşkil edilib.

2010-cu ilin aprelində Bakı və Şəki şəhərlərində TÜRKSOY beynəlxalq təşkilatının “Türkdilli xalqların qeyri-maddi mədəni irsinin konvensiyalaşdırılması, inventarlaşdırılması və proqramlaşdırılması” mövzusunda III Beynəlxalq seminar gerçəkləşib. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi iki ildən bir milli azlıqların incəsənəti festivalını keçirir. “2011 - 2020-ci illərdə Azərbaycan qeyri-maddi mədəni irsinin qorunmasına dair Dövlət Proqramı”, “Azərbaycanın qeyri-maddi mədəni irs konsepsiyası”, sahəyə həsr olunmuş veb-portalın yaradılması, digər konseptual proqram və layihələr üzərində işlər davam etdirilir.

Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü və yaxından köməyi ilə 2009-cu ildə UNESCO-nun “Bəşəriyyətin Qeyri-maddi Mədəni İrsinin Reprezentativ Siyahısı”na daxil edilən Azərbaycan aşıq sənətinin beynəlxalq aləmdə tanıdılması və təbliği, Azərbaycan aşıqlarının və aşıq-ozan sənətinin yayıldığı ölkələrin sənətkarlarının bir araya gətirilməsi məqsədilə 2010-cu il oktyabrın 20-27-də Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin təşkilatçılığı I Beynəlxalq Aşıq Festivalı keçirilib. Festivalda Azərbaycan aşıqları ilə birlikdə Türkiyə, İran, Gürcüstan, Dağıstan (Rusiya Federasiyası), Qazaxıstan, Özbəkistan və Qırğızıstan aşıq və ozanları iştirak ediblər.

Mədəniyyət.- 2011.- 26 yanvar.- S. 9.