“Dünya kitabxanalarının qabaqcıl təcrübəsini tətbiq etməyə çalışırıq”

Yaşadığımız sürətli informasiya əsrində kitaba, çap vasitələrinə diqqətin azalması fikrini tez-tez eşidirik. Bu baxımdan elmi-texniki yenilikləri, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarını daha tez qavrayıb mənimsəyən gənclərin oxuya, mütaliəyə münasibəti xüsusilə önəmlidir. Yeni nəslin kitaba marağı necədir, gəncləri mütaliəyə həvəsləndirmək üçün hansı tədbirlər, layihələr həyata keçirilir. Bu suallara cavab almaq üçün C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasına üz tutduq.

Kitabxananın direktoru Tahir Sadıqov öncə “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq görülən işlərdən söz açdı: “Müasir dövrdə elektron informasiyanın aparıcı olduğunu nəzərə alaraq kitabxanamızda 5 min nüsxəyə qədər yeni ədəbiyyatla yanaşı, elektron kitablar da oxucuların istifadəsinə verilib. Fondumuzda ümumilikdə 125 min nüsxədən çox ədəbiyyat var, ildə təxminən 12-13 min oxucu kitabxanamıza müraciət edir”.

Direktor bildirdi ki, kitabxanada rus dili şöbəsinin fəaliyyət göstərdiyi nəzərə alınaraq Azərbaycanda nəşr edilməyən lüğətlər, ensiklopediyalar və digər ədəbiyyatlara olan tələbatı ödəmək üçün Rusiyanın “Premyera” nəşriyyatı ilə müqavilə bağlanıb. Beş illik müqaviləyə əsasən hər il Rusiyadan 1200-1300 nüsxə ədəbiyyat alınır.

Elektron kitabxana sisteminə keçid oxucuların işini asanlaşdırıb

2009-cu ildən Gənclər Kitabxanasına da elektron informasiya sistemi tətbiq edilir. Yaradılmış elektron kataloqda “Ümummilli lider”, “İdman”, “Ekologiya”, “Neft strategiyası” adlı məlumat bazaları yer alır. Elektron kataloqda 27 min kitab, 14 minə yaxın dövri mətbuat var.

Gənclər Kitabxanasının veb saytı (www.ryl.az) da 2009-cu ildə yenilənib. Saytda “Aktual mövzular”, “Azərbaycan və dünya kitabxanaları internetdə”, “Azərbaycanın turizm gözəllikləri”, “Dağlıq Qarabağ problemi”, “Gənclər hərəkatı”, “İnsan hüquqları” və digər mövzularda linklər yaradılıb, həmçinin bu saytdan müxtəlif şəhər və rayon kitabxanalarının saytlarına birbaşa keçid imkanı var: “Dünya kitabxanaları internetdə” linki vasitəsilə istifadəçilər xarici ölkə kitabxanalarının saytlarına daxil olaraq onların məlumat bazalarından istifadə edə bilərlər. Məqsədimiz dünya kitabxanalarının qabaqcıl təcrübəsindən bəhrələnmək, o təcrübəni kitabxanamızda tətbiq etməkdir”.

Kitabxanaçıların dilindən eşitdiklərimiz

Biblioqraf Sədaqət Kazımova 1976-cı ildən burada çalışır. Əvvəllər kitabxanaya daha çox oxucunun gəldiyini deyən həmsöhbətimin fikrincə, indi internet, elektron informasiya vasitələri oxucu sayına təsir edir: “Kitabxanaya daxil olan qəzet materialı elektron formada yığılıb, saxlanılır. Bu, oxucuların dövri mətbuatla tanış olmasını da asanlaşdırır: “Hər hansı elektron material lazım olanda biblioqrafa müraciət edilir, biz də açar sözü daxil edərək materialı rahat tapıb oxucuya təqdim edirik. İşimiz məsuliyyətlidir. Bu sahəyə gələndə düşünməzdim ki, kitabxanaçılığa bağlanacağam. Ali məktəbi rus dili və ədəbiyyatı üzrə bitirmişəm. Kitabxanada da rus bölməsində işləmişəm. İndi isə hər iki şöbə üçün çalışıram. Kitabxanamıza ingilis dilində də kitablar gəlir. Oxucuya hər vasitə ilə kömək etməyə çalışırıq. Mən tələbə olduğum vaxtlarda Azərbaycan dilində kitab tapmaq çətin idi. Bu gün bu problem aradan qalxır. Yalnız internet imkanlarının geniş yayılması oxucu sayına öz təsirini göstərir. Amma bir biblioqraf kimi demək istərdim ki, kitab oxuma mədəniyyəti bir başqa dünyadır”.

Kitabxananın rus şöbəsinin müdiri Natalya Makeyeva 1980-ci ildən kitabxanada çalışır: “Bu gün kitabxanaçının yükü çoxdur. İnformasiya axını çox olduğundan gərək geniş məlumatlı olasan, yeni nəşrləri izləyəsən. Bizim kitabxanaya daha çox gənclər gəlir. Ali məktəb tələbələrinə, diplom, kurs işləri yazanlara istiqamət vermək, bir kitab olmadıqda başqasını məsləhət görmək - kitabxanaçı bütün bunları bacarmalıdır. Təəssüf ki, bugünkü oxucular klassik əsərləri az oxuyur. Daha çox müasir ədəbiyyata üstünlük verirlər. Amma mən gənclərə daha çox klassik ədəbiyyatı məsləhət görürəm. Çalışırıq gənclərə bədii ədəbiyyatın maraqlı nümunələrindən təqdim edək”.

Kitabxananın elektron imkanları barədə baş kitabxanaçı Səadət Şəfiyeva danışdı: “Kitabxanaya daxil olan kitabların qeydiyyatını aparırıq. Həmin kitablar haqqında məlumat saytımıza da əlavə olunur ki, oxucu məlumat əldə edə bilsin. Saytımıza həm yeni, həm də köhnə kitablar haqqında məlumatlar yerləşdirilir. Elektron kitabxana bölməsində seçilmiş bədii ədəbiyyat nümunələri də var. Həmçinin Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə Azərbaycan və xarici ədəbiyyat nümunələrinin elektron disklərini alırıq. Oxucu həmin disklərdən də istifadə edə bilir”.

Gənclər Kitabxanasında mütəmadi olaraq kütləvi tədbirlər, şair və yazıçılarla görüşlər, təqdimatlar keçirilir. Kitabxana sisteminin inkişaf etdirilməsi üçün müxtəlif mövzularda (“Kitabxanaların-informasiyalaşdırılması. Elektron kitabxana”, “Kitabxanaların elektron resurslarının idarə olunması”) treninqlər təşkil edilir. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin icrası ilə əlaqədar kitabxana beynəlxalq əlaqələrin qurulması, dünya informasiya məkanına çıxmaq istiqamətində də işlər həyata keçirməkdədir.

Reyhan İsayeva

Mədəniyyət.- 2012.- 19 dekabr.- S. 11.