Bir kitab var...

...səhifələrində çox arzu, çox sevgi, çox xitab var

Bu kitabın “ön söz”ündə deyilir ki: “Hər kitabın ən ön sözü onun üz qabığındakı adıdır. “Təvəkkül Qurban” müəllifliyilə başlanıb, “Kövrələn vaxtımdı” adlığıyla bitən bu doğal ön söz Sənə nə deyəcək, nələr söyləyəcək, oxucu dostum?”

Baxaq, görək nə deyir - 168 səhifəlik “son söz”lü bu “ön söz”?

“Şirvannəşr”də işıq üzü görən bu kitabın birinci səhifəsi ulu Tanrıya açılır, ikinci vərəqi ulu öndərə.

Bəndə-şair birinci səhifədə Qarabağ illətimizlə bağlı deyir:

Biz nə dəmir, nə də daşıq,

Nuhdan haqqa tərəfdaşıq,

Ətəyindən yapışmışıq -

Pənah Allaha, Allaha...

Vətəndaş-şair ikinci vərəqdə də həmin yurdumuza dair - Qarabağ ...zillətimizlə əlaqədar deyir, amma bu dəfə öndər - əsgər tandeminə böyük inam hissi ilə:

Rahat uyu - gələcək haqq,

Torpağımız alınacaq.

Ruhun gəzib şad olacaq,

Hər əsgərin nərdi, baba,

Ulu öndər - Heydər baba!

Mövzu-mətləbcə bu “çoxfənn”li kitabda “Ana dili”ndən də bəhs edilir. Dünyanın hər anlamda əzəli, valideynliyin hər mənada gözəli ANA haqda. Kitabın “ön söz”ünün məlumatına istinadən desək, tək Təvəkkülünü üç yaşından tək-tənha böyütmüş, oğlunun sinif yoldaşları içərisindəki kimsəsizlərə, kasıb-kusub uşaqlara da əlavə təlim-tərbiyə, mehribanlıq, pasibanlıq, qanacaq-mərifət qidaları üyütmüş Sürəyya müəllimə barədə. İndi görək, cürəbəcürə əzablar xanası, sular sonası, ellər anası olmuş o Ana (bizcə, bütün namuslu analar!) - bütün bəndlər boyu “dayağım, çırağım, mayağım” deyə xatırlanan o aləm-ələm varlıq bu qələm-varlıq üçün daha kim imiş:

Məni ürəyinin parası bilən,

Ömrünü-gününü bütöv pay verən,

El-oba çiynində dünyadan gedən

Ən doğma, ən əziz “qonağım” imiş...

Dağlar... Nənə bayatılarımızın “Çeşməli, sulu...”, Dədə Ələsgərimizin “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar”ı...

Bəs, Təvəkkül Qurbanın işğaldakı dağları?

Təvəkkül Qurbanam - fikrə dalmışam,

Dərd çəkib, özümdən qisas almışam,

Dağlara o qədər həsrət qalmışam -

Heç kimə demərəm “ahın dağlara”!..

Dünya... “Biz gəldi-gedərik, sən yaşa”dan başlamış, “...sən nə qəribəsən”ə qədər vəfasız, sehrli, mürəkkəb bir aləm. Bəs bu klassik “sənədli” mənzərə Təvəkkülün çağdaş poetik tablosunda necə canlanır?

Kimi bu dünyada iz qoyub gedir,

Qızıldan qiymətli söz qoyub gedir,

Kimi neçə sifət, üz qoyub gedir,

Birüzlüdə üz ağ, ürək çat olur...

Təvəkkül Qurban övladlarına, nəvələrinə də şeirlər qoşub. Amma əgər bir şeirdə onların hərəsinin başına bir kərə dolanıbsa, Vətən övladlarına, ölkə nəvələrinə beş dəfə qurban olub:

“Hərbi and”a sadiq qalan,

“Əsgər, düzlən!” əmri alan,

Boysırası sıralanan

Boyunuza qurban olum!

Ömrünüzün may vaxtıdır,

Yar seçməyin tay vaxtıdır,

Nişan vaxtı, toy vaxtıdır -

Toyunuza qurban olum!

Vətən ana, siz - övladlar,

Ona haqq-sayınız var,

Qeyrət, namus payınız var -

Payınıza qurban olum!

Kitabı vərəqlədikcə, görürsən ki, bu şeirin başqa bir “dərdi”, özgə bir “azarı” da varmış. Dərdi bu ki, müəllif Füzuli rayonundan qaçqın düşüb və iki həmkarı ilə - tanınmış şairlər Oruc Səda və Mahmud Qacarla “qürbət”də özlərinə yer tapa bilmirmişlər:

Yurdu alıb, görmək üçün ölürük,

Bu sevinci bölmək üçün ölürük,

Füzulidə ölmək üçün ölürük -

Oruc Səda, Mahmud Qacar, bir də mən...

Yox, oxucu, Təvəkkül Qurban “bədbinliklə bağlaşma” bağlayıb, “elə hey ağlaşma” quran şair deyil. Onun sayca dördüncü olan bu kitabında da nər-nər nərildəyib, gur-gur guruldadığı məqamları, əzəli sevgi-məhəbbətdən yuxaca-yuxaca bəhs edən nazikcə-nazikcə şeirləri kifayət qədərdir. İstəsəniz, bu kitabı əldə edib, özünüz tanış ola bilərsiniz. Mənsə, bu yazımı şairin sənət, musiqi alətləri haqda yazdığı bir şeirdən iki bəndlə davam etmək və məhəbbət nüvəli bir qəzəli ilə bitirmək fikrindəyəm.

Öncə sənət:

Muğam aləmində üçlüyümüz var -

Könül sərvətini yaşadır onlar.

Xanəndə, tar, kaman - canbir olublar,

Qardaş belə olar, dost belə olar.

Üçlüklər dolanıb gəzir hər yanı,

Yayılır ellərə şöhrəti, şanı,

Dünyaya tanıdır Azərbaycanı,

Yurddaş belə olar, “tost” belə olar!

Sonca məhəbbət:

Yandım, Allah, bu qızın nə can alan baxışı var!

Gözümə gözlərindən şimşəkmisal çaxışı var.

Yeriş incə, duruş qönçə, saçları zülmət gecə,

Baxanı matı-məəttəl eyləyən göz-qaşı var.

“Günah” işlədib gözüm - o qız mənə yar olmasa,

Qəlbimin gözlərimə ömrü boyu qarğışı var.

Eşqin ayna bulağında indi-indi daranır o -

Qınamayın naz-qəmzəsin - naşının nə yaşı var?

Deyin, Təvəkkül deyir ki, nə badə, “yox” söyləməsin,

Yoxsa, vallah, onu da qərq edəsi göz yaşı var!..

Və nə bilmək olar, bəlkə şairin vəsf etdiyi bu “üçlük” üzvlərindən, sənət ustalarımızdan kimlərinsə könül quşu bu lirik-aşiqanə şeirlərin də çiyninə qondu? O zaman müraciəti-xitab sizdən, kitab bizdən...

Həmidə Nizamiqızı

Mədəniyyət.- 2012.- 23 may.- S. 12.