Kukla teatrında bir tamaşa
Kukla teatrı
kənardan nə qədər sadə görünsə də,
onun mürəkkəbliyi, çətinliyi
yalnız kuklalarla işləmək,
onları canlandırmaq kimi sənətkarlıqda
deyil. Bu, üzərinə
ən məsuliyyətli yük götürmüş bir
mədəniyyət ocağıdır.
Biz uşaqlara dünyanı necə təqdim edirik? Axı çox şey bu ilklərdən asılıdır? Uşaqlara dünyanı təqdim etmək birinci məsələdir. Onu tərbiyələndirmək, zövqünü inkişaf etdirmək, təxəyyülünü oyatmaq, sosiallaşdırmaq, əyləndirmək... Bunlar vacib məqamlardır. Belə çətin və məsuliyyətli işin peşəkarları ilə tanış olmaq üçün üz tutduq A.Şaiq adına Dövlət Kukla Teatrına. Seans 14.00. «Ələddin» tamaşası. Quruluşçu rejissor Elşad Rəhimzadə, quruluşçu rəssam Lətifə Quluzadə, bəstəkar Cahangir Zülfüqarov.
Sehr
Dünyanın sehrini duyurmaq, uşaqlara dünyanın yaxşı olduğunu, yaxşılığın qalib gəldiyini göstərib inandırmaq bu tamaşanın ali məqsədidir. Ələddin kasıb, azadlığa, sevgiyə dəyər verən sadə bir oğlandır. Qara cadugərin qara əməllərisə onun yalnız yanından keçir. Aktyor Elnur Abbasquliyevin Qara cadugəri dünyanın pis üzüdür, məkri, bədəməlliyi, hiyləsi və məğlubiyyəti ilə hər şeyi tamamlayır. Aktyorun oynadığı obraz səsindən hərəkətlərindən tutmuş görüntüsünədək dolğundur, tamamdır. Səsli, hərəkətli, mükəmməl rəsm kimidir.
Cin (Aslan Fətullayev) mülayim, sevimlidir. Qorxu yaratmır.
Balaca tamaşaçılar ona xüsusi rəğbətlə,
maraqla yanaşırlar.
Ələddinə gəlincə isə,
uşaqların reaksiyalarından
məlum olur ki, onu yalnız
tamaşa müəllifləri
yox, balaca uşaqlar da özlərinə qəhrəman
seçiblər.
Mərkəzə qoyulmuş küp
yalnız içindən
cin çıxmaq üçün yox, həm də uşaqları sehrləmək
üçündür. İnsafən, uşaqlar maraqla
baxırlar. Foyedəki iri
kuklalardan onsuz da təsirləniblər, küpəmi şübhə
edəcəklər?
Ələddin cini azadlığa
buraxır, cin də ona kömək
edir. Azadlıq və sevgi qalib gəlir. Uşaqlar əl çalır.
Səhnəarxası əhval-ruhiyyəni qaçırmamaq üçün
təzimə çıxan
aktyorların ardınca
gedirik.
Pərdə arxası
Qara cadugəri oynayan Elnur Abbasquliyev tamaşadan razıdır:
- Həmişəki
kimi oynamışıq.
Zala necə enerji ilə çıxırsansa,
o enerjini də geri alırsan. Yəni tamaşa bizdən çox asılıdır.
Mən mənfi qəhrəmanı
oynayıram. Uşaqlar mənə
nifrət edirlər.
Mən səhnəyə
çıxanda ucadan deyirlər: «Bu yenə də gəldi». Bu o deməkdir ki,
rolu düzgün oynayıram.
Cin rolunun ifaçısı Aslan Fətullayev:
- Mənim cinim xeyirxahdır. Qoy bir dəfə də cin yaxşı
cin olsun. Balaca tamaşaçılar məni
obrazla xatırlayırlar,
küçədə, yolda
görəndə məni
obrazımın adı
ilə çağırırlar.
- İndi
kompyuter zəmanəsidir.
Virtual oyunlar, əyləncə
imkanları, informasiya
bolluğu... İndiki uşaqların qarşısına
hansı güclə çıxırsınız?
Elnur Abbasquliyev:
- Nağıl həmişə aktualdır.
Bu, uşaqlığın sehridir. Neçənci
əsr olursa-olsun, nağılı uşaqlar
sevəcək...
Aslan Fətullayev:
- İstər
«Ələddin» olsun, istər «Zınqırovlu pişik», tamaşa uşaqları təsirləndirə
bilir. Nə qədər virtual imkanlar olsa da,
uşaqlar tamaşanı
sevirlər. Canlı ünsiyyətin
yerini heç nə vermir. Bu ünsiyyət tamam
başqadır.
“Uşağı aldatmaq olmur”
Teatrın qayğıları, görülən
və görüləcək
işlər barədə
direktor Rəşad Əhmədzadə ilə
söhbət edirik:
- Bu il
Mirzə Fətəli
Axundzadənin yubileyi çərçivəsində «Müsyö Jordan və dərviş Məstəli
şah»ı, Karlo Kollodinin «Pinnokionun sərgüzəştləri», Ekzüperinin «Balaca şahzadə» tamaşaları
Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanıb və tamaşaçılara təqdim
olunub. «Pinnokionun
sərgüzəştləri»nin quruluşçu rejissoru, rəssamı və bəstəkarı Gürcüstandan,
«Müsyö Jordan və
dərviş Məstəli
şah»ın rejissoru,
rəssamı və bəstəkarı Sankt-Peterburqdan
dəvət olunmuşdu.
«Balaca şahzadə»yə
isə Finlandiyada yaşayan həmyerlimiz Kamran Şahmərdan quruluş verib. Bundan əlavə, teatr öz hesabına “Sindbadın xoşbəxtlik
adasına səyahəti»
tamaşasını hazırlayıb.
Artıq
dörd tamaşanı
təhvil vermişik.
İlin sonunadək daha dörd tamaşa təhvil vermək fikrimiz var. Bunlardan biri Şarl Perronun «Sehrbaz qadın» əsəridir, tamaşaya Anar Məmmədov quruluş verir. Daha sonra Rəhman
Əlizadənin «Dəli
Domrul» tamaşasıdır
ki, böyüklər
üçün hazırlanan
bu tamaşaya elə müəllif özü quruluş verir. Bir tamaşa isə
Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanacaq. Bu «Karlson» tamaşası olacaq, quruluşçu rəssamı və bəstəkarı başqa
ölkədən dəvət
olunacaq. Həmçinin dekabrın sonunadək «Cırtdanın qış
nağılı» adlı
tamaşanı təhvil
verməyi düşünürük.
Bunu balaca tamaşaçıların
qış tətili günlərinədək hazırlamalıyıq.
- Tamaşalarda
yaş qrupları nəzərə alınırmı?
- Əlbəttə,
nəzərə alınır.
Amma uşaqdan uşağa fərq var. Eləsi var daha qəliz
tamaşaya daha erkən yaşlarda baxıb anlaya bilir, elələri də var ki,
əksinə. Ümumiyyətlə, tamaşalarımız 3 yaşından
yuxarı uşaqlar üçün nəzərdə
tutulub. Amma təsnifat var
- azyaşlılar üçün,
bir qədər böyük uşaqlar üçün, ibtidai sinif şagirdləri üçün və daha yuxarı yaş qrupunda olan tamaşaçılar
üçün.
- Tətil günləri üçün
məxsusi tamaşalar
seçilirmi?
- Repertuarımızda
24 tamaşa var. Çalışırıq
ki, klassikaya çevrilmiş tamaşaları
daha çox göstərək. Tamaşaçı sarıdan da şikayətimiz yoxdur.
- Kukla teatrı çoxcəhətlidir.
Tərbiyəvilik, maarifləndirmə, estetik zövq aşılama və s. Uşaqların tamaşaları
necə qavraması sizin üçün maraqlı olmalıdır.
Psixoloji treninqlər, monitorinqlər
kimi layihələr həyata keçirirsinizmi?
- Biz həmişə çalışırıq ki, belə layihələrdə iştirak edək. Bundan əlavə, uşaq evləri ilə sıx əlaqəmiz var. Uşaq evlərinin sakinlərini hər həftə tamaşalarımıza dəvət edirik. O ki qaldı uşaqların qavramasına, nəinki kukla teatrının, ümumiyyətlə, teatrın mühüm tərbiyəvi rolu var. Bizim teatrın vəzifəsi isə ikiqat çətindir. O, böyüklərin də, uşaqların da xoşuna gəlməlidir. Çünki böyüklərin xoşuna gəlməyəndə uşaqları da tamaşaya gətirmirlər və əksinə. Uşağı aldatmaq olmur.
Aliyə
Mədəniyyət.- 2012.- 14 noyabr.-
S. 7.