Sənətdə
keçən ömür:
İbrahim Hüseynov
Azərbaycan
Dövlət Musiqili Komediya Teatrının tarixi
teatrşünaslığımızda az öyrənilmiş
sahələrdəndir. Ayrı-ayrı sənətkarların
yaradıcılığına həsr olunmuş bir neçə
monoqrafiya istisna olunmaqla indiyədək bu teatrın
yaradıcılıq yolundan bəhs edən fundamental əsər
nəşr olunmayıb.
Uzun illər Musiqili Komediya
Teatrında çalışmış, teatrın yüksəlişinə
xidmət etmiş, bu yolda can qoymuş, fəqət teatr
tarixində təkcə adları çəkilən,
yaradıcılığı tədqiq olunmamış Əhməd
Anatollu, Aliyə Terequlova, Münəvvər Kələntərli,
İbrahim Hüseynov, Əhməd Səfai, Cahan
Talışinskaya, Əlihüseyn Qafarlı, Məleykə
Şahmərdanova, Kamal Kərimov və başqa sənətkarların
hər birinin yaradıcılığı ayrıca tədqiqat
mövzusudur.
Ötən əsrin 40-50-ci illərində
Musiqili Komediya Teatrında çalışmış
istedadlı sənətkar, Əməkdar artist İbrahim
Hüseynovun (İbrahim Şünasi) həyat və
yaradıcılığı bugünkü nəsil
üçün maraqlıdır. Duzlu,
yapışıqlı, təbiətdən fitri istedad sahibi
olan aktyorlardan biri kimi teatr tarixinə düşən, zəngin
sənət bioqrafiyasına malik olan aktyor çox tez
unudulmuş, yaddaşlardan vaxtsız silinmişdir. Onunla
bağlı xatirələri olan insanların da çoxu
artıq həyatda deyillər. Xalq artisti Yaşar Nuri həmişə
minnətdarlıqla xatırlayır ki, 10 yaşı olanda
İbrahim Şünasi onun əlindən tutub ilk dəfə
A.Məşədibəyovun «Toy kimindir?» tamaşasında səhnəyə
çıxarıb.
İbrahim Hüseynov 1906-cı ildə
Bakıda varlı tacir Kərbəlayi Ağahüseynin ailəsində
dünyaya gəlib. Uşaq yaşlarından teatr sənətinə
böyük maraq göstərib. Ata-anası onun aktyor
olmasına razı deyilmiş. Teatra gələnədək
müxtəlif peşələrdə çalışan gənc
oğlan özfəaliyyət dərnəklərində öz
istedad və bacarığını sınamışdır.
İ.Hüseynovun fitri istedadını görən teatr rəhbərliyi
1927-ci ildə onu Bakı İşçi Teatrına dəvət
edir. O illərdə teatrın repertuarında möhkəm yer
tutan «Küləklər şəhəri», «Hind qızı»,
«Qızıl trenlər» kimi tamaşalarda ilk
uğurlarını qazanan aktyor 1932-ci ildə İrəvan
şəhərində fəaliyyət göstərən səyyar
Azərbaycan teatr truppasına dəvət olunur və bu
truppanın tərkibində çox sayda obrazlar yaradır,
öz peşəkarlığını daha da cilalayır.
1935-ci ildə gənc İbrahim
çoxdan ürəyində gəzdirdiyi arzusuna
çatır və Bakı Teatr texnikumuna daxil olur. Texnikumda Azərbaycanın
böyük sənət müəllimlərindən dərs
alan və təhsilini uğurla başa vuran aktyor bir müddət
estradada çalışır, sonra isə öz həyatını
əbədilik olaraq Musiqili Komediya Teatrına bağlayır.
Realist aktyor məktəbinin yetirməsi
olan aktyor Ü.Hacıbəylinin «O olmasın bu olsun»unda Həsən
bəy, Z.Hacıbəylinin «Əlli yaşında cavan»
komediyasında Şulu, F.Əmirovun «Gözün
aydın»ında Tellon, S.Ələsgərovun «Ulduz» əsərində
Möhsün, S.Rüstəmovun «Durna» operettasında Dursun, A.Məşədibəyovun
«Toy kimindir?» musiqili komediyasında Qoşun kimi parlaq boyalarla
işlənmiş yaraşıqlı, tamaşaçı qəlbinə
yol tapan komik obrazlar yaradır.
İ.Hüseynov obraz yaradarkən
onun həm zahiri rəsminə, həm də daxili aləminin
açılmasına, eləcə də ən xırda
detallara da xüsusi diqqət yetirirdi. Özünəməxsus
oyun tərzi və şux yumoru ilə zalı bir anda ələ
ala bilirdi. Obrazın psixoloji ovqatının
açılmasına böyük önəm verirdi. O
dövrün tamaşalarından çəkilmiş şəkillərə
baxarkən onun necə kamil, bitkin obrazlar ustası olması barədə
aydın təsəvvür yaranır.
Teatr sənətində
uğurlarına görə İ.Hüseynov 1943-cü ildə
«Əməkdar artist» fəxri adına layiq görülüb,
1959-cu ildə «Şərəf nişanı» ordeni və bir
sıra medallarla təltif olunub.
Aktyor 1961-ci ildə,
yaradıcılığının yetkin çağında qəflətən
vəfat etmişdir. Tamaşadan sonra evə qayıdan aktyorun vəziyyəti
bir anda pisləşir və onun həyatını xilas etmək
mümkün olmur. İ.Hüseynovun yurdunda bir oğlu və
azyaşlı qızı qalır. Hərbi həkim olan həyat
yoldaşı övladlarını böyüdüb, onlara
yaxşı təhsil və tərbiyə vermişsə də,
İ.Hüseynovun yaradıcılıq irsini əbədiləşdirmək
üçün bir iş görə bilməmişdir.
Musiqili Komediya Teatrının
tarixində silinməz iz qoymuş aktyorun həyat və
yaradıcılığı dərindən öyrənilməyə
və təbliğ olunmağa layiqdir. Ümid edirəm ki, gənc
tədqiqatçılar öz diqqətlərini İbrahim
Hüseynovun zəngin həyat və yaradıcılıq
yolunun tədqiqinə yönəldəcəklər. Biz öz
sələflərimizi - teatrlarımızın
yaradıcılarını unutmamalı, onları gələcək
nəsillərə tanıtmalıyıq.
Kəmalə
Cəfərzadə,
Azərbaycan
Teatr Xadimləri
İttifaqının
məsul katibi
Mədəniyyət.-
2012.- 11 yanvar.- S. 15.