“Azərbaycan
turizminin gələcəyini parlaq görürəm”
“Milli kadrların hazırlanması
bu gün ölkənizin turizm sənayesinin
qarşısında duran bir nömrəli məsələdir”
Ölkəmizdə fəaliyyət
göstərən brend hotellərin baş menecerləri ilə
müsahibələr silsiləsindən daha bir həmsöhbətimizi
təqdim edirik. Suallarımızı
“Sheraton Baku Airport Hoteli”nin baş meneceri
Cavaid Aktar cavablandırır. Müsahibimizdən əvvəlcə
özü haqqında məlumat verməsini xahiş etdik:
- Adım Cavaid Aktardır,
pakistanlıyam. Bir ilə yaxındır ki, “Sheraton Baku Airport
Hoteli”nin baş meneceri işləyirəm.
Həyat yoldaşımla birlikdə hoteldə
bizim üçün ayrılmış mənzildə
yaşayırıq. Bu sizə bir qədər
qəribə gəlməsin. Brend hotellərin
əksəriyyətində baş menecerlər hoteldə onlar
üçün xüsusi ayrılmış mənzillərdə
yaşayırlar. Bu, sutka ərzində
işə nəzarət imkanı yaradır. Bundan əlavə,
özünü həqiqətən ev
sahibi, müştəriləri isə qonaq kimi hiss edə
bilirsən. İki övladım var, hər ikisi Amerikada ali təhsil alır. Oğlum mənim
sənətimi seçib. Ümid edirəm
ki, bu sənəti layiqincə davam etdirəcək.
- Ölkəmizlə bağlı təəssüratlarınız
necədir?
- Təəssüratlarım olduqca
müsbətdir. Azərbaycanın tarixi irsi, mədəniyyəti,
Bakının siması buraya gəldiyim ilk günlərdən
məni valeh etdi. Paytaxtda bütün Azərbaycanın
əksini görmək olur. Müasirlik,
tarix, ənənə bir arada cəmləşib. Mən, demək olar ki, dünyanın bütün
qitələrində fəaliyyət göstərmişəm,
uzun müddət Daşkənddəki “Sheraton” hotelində
çalışmışam. Bu
baxımdan əminliklə deyə bilərəm ki, Azərbaycan
MDB məkanında ən sürətlə inkişaf edən,
modernləşən ölkədir. Eyni
zamanda tarixilik, mədəniyyət, ənənə
baxımından da Azərbaycan Misir kimi ölkələrlə
müqayisə edilə biləcək məmləkətdir.
Mən Misirdə bir müddət işləmişəm.
Dünya turizm mərkəzlərindən birinə
çevrilən Misir bu uğuru sadəcə qədim tarixi ilə
qazanıb. İnsanlar buraya
keçmişi, fironluq dövrünü, sfinks və
ehramları görməyə gəlirlər. Azərbaycan isə həm mədəniyyət, həm
də tarix baxımından daha zəngindir.
Çünki burada islam, xristianlıq,
Avropa mədəniyyəti, qədim İpək Yolu kəsişir.
Bütün bu sadaladığım müxtəlifliklər
turistlər üçün maraqlıdır. Bundan əlavə, Azərbaycan dünya turizmində
yeni marşrutdur ki, bu da həmişə maraqla
qarşılanır. Onu da qeyd edim ki, mən bu sənəti
sevirəm, çünki turizm dünyaya açılmaq, mədəniyyətlərlə
tanış olmaq və onlarla birgə
yaşamaq baxımdan əvəzsiz vasitədir.
- Bir qədər hotelinizdən bəhs
edərdiniz...
- Biz 5 ulduzlu hava limanı hoteli kimi
fəaliyyət göstəririk. Bu isə o deməkdir
ki, əsas müştərilərimiz Azərbaycana gələn
və ya buradan tranzit kimi istifadə edən turistlərdir.
Düzdür, bu gün Bakı beynəlxalq hava
yollarının kəsişdiyi əsas məkanlardan olmasa da,
yeni hava limanı terminalının açılması ilə
bu məsələ müsbət həllini tapacaq və bizdə
“Sheraton Baku Airport Hotel” olaraq bu işdən
qazanclı çıxacağıq. Bundan əlavə,
Azərbaycanın hava nəqliyyatı sistemi böyük dəyişikliklər
ərəfəsindədir. Artıq
regionlarda da aeroportlar istifadəyə verilir, dünyanın bir
çox məkanlarına reyslər açılır,
qonşu ölkələrə səfər edən turistlər
Azərbaycana da üz tuturlar. Bu isə o
deməkdir ki, bizim hotelin tranzit müştərilərdən əldə
edəcəyi mənfəət artan xətt üzrə davam
edəcək. Bu gün üçün
hotelimiz 45-50 faiz arasında dolu olur. Bizim
hotelin digərlərindən bir üstün cəhəti də
ondan ibarətdir ki, hava şərtlərindən asılı olaraq
müştəri sayımızda gözləmədiyimiz
artımlar olur, reyslər yubandıqda, təxirə
düşdükdə turistlər bizim hotelə üz tuturlar.
Beynəlxalq brend olmağımız da onlarda hər
hansı tərəddüd yaratmır. Hazırda 205 hotel
otağı ilə müştərilərimizə xidmət
göstəririk ki, onlar da “Sheraton”un
özünə məxsus kateqoriyalara malikdir. Prezident nömrəsindən
tutmuş, klub, klassik, deluxe, suit və digər kateqoriyadan olan
otaqlarımız mövcuddur. Altı aydan sonra
möhtəşəm italyan restoranını müştərilərimizin
ixtiyarına verəcəyik. Gözləyirik
ki, bu restoran nəinki turistlər, eyni zamanda şəhər
sakinlərinin də baş çəkdiyi əvəzolunmaz məkana
çevriləcək.
- Azərbaycan turizmini əvvəl
çalışdığınız ölkələrlə
müqayisə etdikdə hansı mənzərə yaranır?
- Qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan
çox böyük sürətlə inkişaf edir. Əminliklə deyə bilərəm əvvəl
çalışdığım heç bir ölkədə
bu cür sürətli inkişafın şahidi
olmamışam və ya həmin dövr mənim fəaliyyət
illərimə təsadüf etməyib. Bu
baxımdan haqlı olaraq Azərbaycanı Dubay və digər
Körfəz ölkələri ilə müqayisə edirlər.
Ancaq Azərbaycan mədəniyyət, tarix, təbiət
etibarı ilə bu ölkələrdən
üstündür. Qurulan infrastruktur
ölkənin düzgün istiqamətdə getdiyini göstərir,
Azərbaycan özünü gələcəyə - neftdən
sonrakı dövrə hazırlayır. Görülən
işlərin əsas bəhrəsini isə, heç
şübhəsiz, Azərbaycan xalqı, yerli sakinlər
görəcəklər. Çünki
turist qonaqdır və o öz vətəninə
qayıtmalıdır. Burada əsas məsələlərdən
biri insan resurslarının da inkişaf etdirilməsidir ki, bu
sahədə də böyük işlər
görülür. Mən öz fəaliyyət
sahəmizdən deyə bilərəm ki, artıq turizm
sektoruna yüksək təhsilli yerli kadrlar gəlməkdədir
ki, onlar gələcəkdə bizi əvəzləyəcəklər.
Düzdür, hələ ki, onların sayı yetərincə
deyil, amma gələcəkdə say etibarilə
üstünlük təşkil edəcəklər. Yalnız bizim hoteldə dünyada ən məşhur
turizm təhsili verən “Glion” universitetinin məzunu
çalışır və biz də belə kadrlara
böyük ümidlə baxırıq. Digər
əməkdaşlarımız da hotelimizin xətti ilə
Avropa ölkələrinə treninq keçməyə
göndərilir. Bilirsiniz, turizm əmək
tutumlu sahədir. Bu həm ölkədə
işsizliyin aradan qaldırılmasına, həm də
iqtisadiyyatın canlanmasına səbəb olur. Odur ki, milli kadrların hazırlanması bu gün Azərbaycan
hotelçilyinin, turizm sənayesinin qarşısında duran
bir nömrəli məsələdir. Bu
gün boşluğu əsasən bizim kimi əcnəbi
mütəxəssislər doldurur, ancaq bu, çox məsrəf
tələb edir. Gələcəkdə
onları yerli kadrlar əvəzləyəcək. Regionlarda görülən işlər də gələcəkdə
öz bəhrəsini verəcək. Bu
baxımdan əminliklə deyə bilərəm ki, Azərbaycan
turizminin gələcəyini parlaq görürəm. Bilirsiniz, turizmdə böyük pullar qazanmaq olar, sadəcə
gözəl infrastruktur və yüksək səviyyəli xidmət
yaratmaq lazımdır. Məsələn,
Amerikada günü 10 min dollara olan hotellər var və
bütün otaqları da doludur. Turist
ödədiyi məbləği deyil, əvəzində nə
aldığını düşünür. Siz elə bir xidmət səviyyəsi yarada bilərsiniz
ki, o bir günə 20 min dollar belə xərcləyə bilər,
eyni zamanda çox məmnun qalar.
- Lüks hotellərin çoxluq təşkil
etdiyi indiki məqamda sizin üçün rəqabət
aparmaq çətin deyil ki?
- Bilirsiniz, ilk baxışda Azərbaycan kimi ölkələrdə lüks hotellərin çoxluğu bu sahədə işə başlayanları çəkindirə bilər. Ancaq məsələyə daha dərindən yanaşdıqda görürsən ki, bütün brend hotellərin öz seqmenti var və biri-birinin müştəri bazarına demək olar ki, o qədər də təsir etmirlər. Məsələn, biz əsasən ölkədən tranzit kimi istifadə edən müştərilər üçün fəaliyyət göstəririk. Onların Azərbaycanda bir və ya iki gün qalmaq imkanları olur. Onlar da bu vaxtı şəhərdə hotel axtarmağa sərf etmək istəmədiklərindən, şübhəsiz ki, bizi seçirlər və bu cür hava limanı hotellərinin inşasına ehtiyac da məhz bu səbəbdən yaranır. Şəhərin mərkəzi hissələrindəki hotellər üçün də biz rəqabət yaratmırıq. Çünki bu hotelləri biznes və ya istirahət məqsədilə ölkəyə gələn əcnəbilər seçirlər. Səbəb isə iş yerinə, istirahət məkanlarına, alış-veriş mərkəzlərinə yaxınlıqdır. Bundan əlavə, dediyiniz kimi, bu hotellərin hamısı beynəlxalq brenddir. Onlar bir ölkədə təmsil olunmazdan əvvəl bazar öyrənilir, imkanlar araşdırılır, müştəri qrupları, seqmenti müəyyənləşdirilir. Əksəriyyəti isə sırf bu günün şərtlərini deyil, beş ildən sonrakı vəziyyəti proqnozlaşdırıb bazara daxil olurlar. Bu baxımdan Azərbaycan hotelçilik bazarını o qədər də rəqabətli hesab etmək doğru deyil.
- Ölkəyə daha çox turist cəlb etmək üçün hansı sahələrə daha çox diqqət yetirilməlidir?
- Çox mühüm bir məqama toxunursunuz. Həqiqətən turizm çoxşaxəli sahədir və siz bazara ən güclü tərəflərinizlə qatılmalısınız. Mən Banqkokda (Tailand - red.) ilk dəfə gənc yaşlarımda olmuşam. O zaman Banqkokda demək olar ki, turizm sənayesi formalaşmamışdı, ancaq bu gün turistlərin üstünlük verdikləri məkanlar arasında dünya üzrə üçüncüdür. Onlar beynəlxalq turizm bazarına dəniz və çimərlik turizmi ilə daxil oldular və bunun üzərində böyük bir sənaye yaratdılar. Turizm sektoruna yatırılan investisiya digər sahələrin də inkişafına gətirib çıxardı. Ancaq onu da deyim ki, turizmdə ana istiqamətin müəyyənləşdirilməsi o qədər də asan məsələ deyil. Gərək yerli resurslarla bərabər qonşu ölkələrin potensialını da nəzərə alasan. Məsələn, bu gün Türkiyə regionda yay və çimərlik turizmi üzrə liderdir və onlarla bu sahədə rəqabət aparmaq asan məsələ deyil. İran müalicə turizmi sahəsində son illər xeyli uğur əldə edib. Gürcüstan da turizm infrastrukturunu yenidən canlandırır. Hələ ki, hər hansı bir istiqamət üzrə fərqlənməsələr də, istirahət turizmini təşkil edə bilirlər. Digər səbəb isə qiymətlərin ucuzluğudur. Azərbaycanda iqlim baxımdan dörd fəsil istirahət imkanı, qədim tarix, böyük mədəniyyət, zəngin musiqi, şəfalı neft var. Bütün bunları nəzərə aldıqda ölkəniz daha çox tarix, mədəniyyət, musiqi və təbiət resurslarının əsas götürüldüyü turizm sahələrini inkişaf etdirməlidir. Biznes turizmi isə xüsusi səy olmadan da hələ bir müddət öz inkişaf dövrünü yaşayacaq. Bu, neft və qaz sektoru ilə paralel mövcud olan, inkişaf edən sahədir. Bundan əlavə, regional turizmin də inkişaf etdirilməli olduğu qənaətindəyəm. Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyənin turizm imkanları birləşdirilə və vahid paket şəklində beynəlxalq bazara çıxarıla, vahid viza sistemi tətbiq edilə bilər. Bu layihənin uğurlu olacağına inanıram və bu istiqamətdə dünyada müsbət nümunələr də var.
Sadiq Musa
Mədəniyyət.- 2013.- 26 iyul.-
S. 7.