Məq­səd­yön­lü si­ya­sə­tin prak­tik nə­ti­cə­lə­ri

 

­Öl­kə­mi­zin di­na­mik in­ki­şa­fı mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­lə­rin­də də öz təs­di­qi­ni ta­pır

 

­Yan­va­rın 30-da Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin ya­ran­ma­sı­nın 8 ili ta­mam oldu. Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın Pre­zi­den­ti cə­nab İl­ham Əli­ye­vin 2006-cı il 30 yan­var ta­rix­li fər­ma­nı­na əsa­sən, mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­lə­ri­nin ida­rə edil­mə­si­nin tək­mil­ləş­di­ril­mə­si və müa­sir tə­ləb­lə­rə uy­ğun qu­rul­ma­sı məq­sə­di­lə ya­ra­dı­lan na­zir­lik ötən müd­dət­də mə­də­ni ir­si­mi­zin, in­cə­sə­nə­ti­mi­zin in­ki­şaf et­di­ril­mə­si və təb­li­ği­nə, öl­kə­mi­zin tu­rizm im­kan­la­rı­nın dün­ya­da ta­nı­dıl­ma­sı­na, bu sek­to­run da­ha ge­niş tə­şək­kül tap­ma­sı­na töh­fə ver­miş­dir.

   Ö­tən müd­dət­də öl­kə­miz­də mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­lə­rin­də ar­tım tem­pi­ni gös­tə­rən sta­tis­tik gös­tə­ri­ci­lər də bu­na ba­riz sü­but­dur. 2006-2013-cü il­lər­də res­pub­li­ka­mız­da mu­zey­lə­rin sa­yı 169-dan 217-yə, meh­man­xa­na­la­rın sa­yı 288-dən 516-ya, tu­rizm şir­kət­lə­ri­nin sa­yı 245-ə çat­mış­dır. Bu il­lər­də döv­lət büd­cə­sin­dən mə­də­niy­yət və tu­rizm ob­yekt­lə­ri­nin tə­mir-ti­kin­ti­si­nə ay­rı­lan və­sai­tin həc­mi 13 də­fə art­mış­dır. 2006-cı il­də öl­kə­mi­zə 1 mil­yon 194 min nə­fər əc­nə­bi və­tən­daş gəl­miş­di­sə, 2013-cü il­də bu gös­tə­ri­ci 2 mil­yon 300 min­dən çox ol­muş­dur. Hə­min müd­dət­də Azər­bay­can­dan xa­ri­ci öl­kə­lə­rə sə­fər edən­lə­rin sa­yı 1 mil­yon 835 min­dən 3 mil­yon 950 min nə­fə­rə çat­mış­dır.

A­zər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­ Pre­zi­den­ti­nin məq­səd­yön­lü si­ya­sə­ti, təş­ki­lat­çı­lı­ğı və tə­şəb­bü­sü sa­yə­sin­də 2013-cü il öl­kə hə­ya­tı­nın bü­tün sa­hə­lə­ri­nin ahəng­dar in­ki­şa­fı ilə mü­şa­yiət olun­muş­dur. 9 okt­yabr pre­zi­dent seç­ki­lə­ri Azər­bay­can cə­miy­yə­ti­nin bu in­ki­şaf kur­su­na, hə­ya­ta ke­çi­ri­lən si­ya­sə­tin da­vam et­di­ril­mə­si­nə dəs­tək ver­di­yi­ni bir da­ha təs­diq­lə­miş­dir.

Ö­tən il öl­kə­mi­zin mə­də­ni hə­ya­tın­da da mü­hüm ha­di­sə­lər­lə, təd­bir­lər­lə, la­yi­hə­lər­lə, yu­bi­ley­lər­lə yad­da qal­mış­dır. Azər­bay­can xal­qı­nın ümum­mil­li li­de­ri Hey­dər Əli­ye­vin ana­dan ol­ma­sı­nın 90 il­li­yi ilə bağ­lı döv­lət baş­çı­sı­nın 21 yan­var 2013-cü il ta­rix­li sə­rən­ca­mı ilə təs­diq edil­miş Təd­bir­lər Pla­nı­na əsa­sən, res­pub­li­ka­mı­zın mə­də­niy­yət müəs­si­sə­lə­rin­də, ey­ni za­man­da, bir çox xa­ri­ci öl­kə­lər­də yu­bi­ley təd­bir­lə­ri ən yük­sək sə­viy­yə­də ke­çi­ril­miş­dir. 2013-cü il­də üçün­cü də­fə ger­çək­lə­şən Ba­kı Bey­nəl­xalq Ki­tab Sər­gi-Yar­mar­ka­sı ulu ön­də­rin 90 il­li­yi­nə həsr olun­muş­dur. Təd­bir çər­çi­və­sin­də ümum­mil­li li­de­rin adı­nı da­şı­yan mə­də­niy­yət ob­yekt­lə­rin­dən bəhs edən nə­fis tər­ti­bat­lı fo­toal­bo­mun təq­di­ma­tı ke­çi­ril­miş­dir. Azər­bay­can Döv­lət Fi­lar­mo­ni­ya­sın­da ulu ön­də­rin 90 il­li­yi mü­na­si­bə­ti­lə "Dün­ya klas­sik mu­si­qi ir­si" mu­si­qi la­yi­hə­si ger­çək­ləş­miş, "Hey­dər Əli­yev və mə­də­niy­yə­ti­miz" ad­lı bö­yük fo­to­sər­gi nü­ma­yiş olun­muş­dur. Ümum­mil­li li­de­rin 90 il­lik yu­bi­le­yi­nə həsr olun­muş uşaq xor kol­lek­tiv­lə­ri­nin VIII res­pub­li­ka mü­sa­bi­qə­si, res­pub­li­ka in­cə­sə­nət və mu­si­qi mək­təb­lə­ri şa­gird­lə­ri­nin "Azər­bay­can mə­də­niy­yə­ti" bi­lik mü­sa­bi­qə­si ke­çi­ril­miş­dir.

Ö­tən il öl­kə­miz ev sa­hib­li­yi et­di­yi mö­tə­bər bey­nəl­xalq təd­bir­lər­lə ye­nə dün­ya­nın diq­qət mər­kə­zin­də ol­muş­dur. Bu sı­ra­da iki təd­bi­ri xü­su­si qeyd et­mək la­zım­dır. Pre­zi­dent İl­ham Əli­ye­vin tə­şəb­bü­sü ilə "Çox­mə­də­niy­yət­li dün­ya­da sülh şə­rai­tin­də bir­gə ya­şa­maq" de­vi­zi al­tın­da 29 may - 1 iyun ta­ri­xlərin­də Ba­kı­da ke­çi­ri­lən II Dün­ya Mə­də­niy­yət­lə­ra­ra­sı Dia­loq Fo­ru­mu öl­kə­mi­zin si­ya­si-mə­də­ni hə­ya­tın­da mü­hüm ha­di­sə ki­mi yad­da qal­mış­dır. Fo­ru­mun əsas tə­rəf­daş­la­rı qis­min­də UNES­CO, BMT-nin Si­vi­li­za­si­ya­lar Al­yan­sı, Av­ro­pa Şu­ra­sı, Av­ro­pa Şu­ra­sı­nın Şi­mal-Cə­nub Mər­kə­zi, İSES­CO, BMT-nin Dün­ya Tu­rizm Təş­ki­la­tı ki­mi bey­nəl­xalq qu­rum­lar çı­xış et­miş­dir. Hey­dər Əli­yev Mər­kə­zin­də ke­çi­ri­lən açı­lış mə­ra­si­min­də də­rin məz­mun­lu nitq­lə çı­xış edən Pre­zi­dent İl­ham Əli­yev Ba­kı Fo­ru­mu­nun əhə­miy­yə­ti­ni vur­ğu­la­ya­raq Azər­bay­ca­nın dün­ya­da si­vi­li­za­si­ya­la­ra­ra­sı dia­loq və mul­ti­kul­tu­ra­lizm mər­kə­zi­nə çev­ril­di­yi­ni diq­qə­tə çat­dır­mış­dır. Mö­tə­bər təd­bir­də UNES­CO, BMT Si­vi­li­za­si­ya­lar Al­yan­sı, Dün­ya Tu­rizm Təş­ki­la­tı, İSES­CO və di­gər nü­fuz­lu bey­nəl­xalq qu­rum­la­rın rəh­bər şəxs­lə­ri, 110-dan ar­tıq öl­kə­nin nü­ma­yən­də­lə­ri - 40-dan çox öl­kə­dən na­zir və na­zir müa­vin­lə­ri, mil­lət və­kil­lə­ri, Bol­qa­rıs­tan, Ser­bi­ya və Xor­va­ti­ya­nın sa­biq pre­zi­dent­lə­ri, İta­li­ya­nın sa­biq baş na­zi­ri, 70-dən çox QHT, "be­yin mər­kəz­lə­ri"­nin təm­sil­çi­lə­ri, məş­hur elm xa­dim­lə­ri, eks­pert­lər - ümu­mi­lik­də 600-dək xa­ri­ci qo­naq iş­ti­rak et­miş­dir.

Ö­tən ilin ən mü­hüm mə­də­ni ha­di­sə­lə­rin­dən bi­ri də 2-8 de­kabr ta­ri­xin­də Ba­kı­da Azər­bay­ca­nın sədr­li­yi ilə ke­çi­ri­lən UNES­CO-nun Qey­ri-Mad­di Mə­də­ni İrs üz­rə Hö­ku­mət­lə­ra­ra­sı Ko­mi­tə­si­nin 8-ci ses­si­ya­sı ol­muş­dur. Xü­su­si­lə vur­ğu­la­maq is­tər­dik ki, bu mö­tə­bər təd­bi­rin Azər­bay­can­da ke­çi­ril­mə­si ba­rə­də qə­ra­rın ve­ril­mə­sin­də Hey­dər Əli­yev Fon­du­nun pre­zi­den­ti, UNES­CO-nun xoş­mə­ram­lı sə­fi­ri Meh­ri­ban xa­nım Əli­ye­va­nın təş­ki­lat­da yük­sək nü­fu­zu­nun və çox­şa­xə­li sə­mə­rə­li fəa­liy­yə­ti­nin mü­hüm ro­lu ol­muş­dur.

116 öl­kə­dən 611 nə­fə­rin iş­ti­rak et­di­yi ses­si­ya Hö­ku­mət­lə­ra­ra­sı Ko­mi­tə­nin ta­ri­xin­də ən çox iş­ti­rak­çı sa­yı olan ic­las ki­mi yad­da qal­mış­dır. Ses­si­ya öl­kə­miz üçün də çox əla­mət­dar ol­muş, çöv­kən - Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın ənə­nə­vi Qa­ra­bağ atüs­tü oyu­nu UNES­CO-nun "Tə­ci­li qo­run­ma­ya eh­ti­ya­cı olan qey­ri-mad­di mə­də­ni irs si­ya­hı­sı"­na da­xil edil­miş­dir. Qey­ri-mad­di mə­də­ni ir­si­mi­zin da­ha bir nü­mu­nə­si­nin UNES­CO si­ya­hı­sın­da yer al­ma­sı bu is­ti­qa­mət­də hə­ya­ta ke­çi­ri­lən ar­dı­cıl, məq­səd­yön­lü fəa­liy­yə­tin, Azər­bay­ca­nın dün­ya­da ar­tan nü­fu­zu­nun gös­tə­ri­ci­si­dir. İş­ğal al­tın­da olan Qa­ra­bağ tor­pa­ğı­nın mə­də­ni irs nü­mu­nə­si­nin bey­nəl­xalq qo­ru­ma al­tı­na alın­ma­sı ey­ni za­man­da öl­kə­mi­zin mü­hüm dip­lo­ma­tik nai­liy­yə­ti­dir.

Ses­si­ya­da UNES­CO-nun tə­ci­li qo­run­ma si­ya­hı­sı­na 12 no­mi­na­si­ya irə­li sü­rül­müş və on­lar­dan 4-ü - Azər­bay­can, Qva­te­ma­la, Mon­qo­lus­tan və Uqan­da­nın no­mi­na­si­ya­la­rı qə­bul edil­miş­dir. "Bə­şə­riy­yə­tin qey­ri-mad­di mə­də­ni irs üz­rə Rep­re­zen­ta­tiv Si­ya­hı­sı"­na sa­lın­maq üçün təq­dim edi­lən 31 no­mi­na­si­ya­dan 25-i qə­bul olun­muş­dur.

2013-cü il Azər­bay­can in­cə­sə­nə­ti üçün zən­gin bir il ol­muş­dur. Hey­dər Əli­yev Fon­du, Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi və Bəs­tə­kar­lar İt­ti­fa­qı­nın təş­ki­lat­çı­lı­ğı ilə 9-19 mart ta­ri­xin­də "Mu­ğam alə­mi" III Bey­nəl­xalq Mu­ğam Fes­ti­va­lı ke­çi­ril­miş­dir. Mu­si­qi bay­ra­mın­da Tür­ki­yə, İs­pa­ni­ya, İta­li­ya, ABŞ, Çin, Hin­dis­tan, Mi­sir, Öz­bə­kis­tan, Tu­nis, Li­vi­ya, İran, İraq və Mə­ra­keş­dən ifa­çı­lar çı­xış et­miş­di­lər. Fes­ti­val çər­çi­və­sin­də ilk də­fə ola­raq böl­gə­lə­ri­miz­də də kon­sert­lər və us­tad dərs­lə­ri ke­çi­ril­miş, həm­çi­nin üçün­cü də­fə "Mu­ğam alə­mi" bey­nəl­xalq sim­po­ziu­mu təş­kil edil­miş­dir.

Ö­tən il teatr­la­rı­mız, mu­si­qi kol­lek­tiv­lə­ri­miz xa­ri­ci öl­kə­lər­də mə­də­niy­yə­ti­mi­zin təb­li­ği­nə töh­fə­lər ver­miş­lər. Azər­bay­can Döv­lət Aka­de­mik Mil­li Dram Teat­rı İran­da ke­çi­ri­lən "Fəcr" fes­ti­va­lın­da, Sum­qa­yıt Döv­lət Mu­si­qi­li Dram Teat­rı­nın kol­lek­ti­vi Nyu-Deh­li şə­hə­rin­də (Hin­dis­tan), Gənc Ta­ma­şa­çı­lar Teat­rı Şri-Lan­ka­nın Ko­lom­bo şə­hə­rin­də, Gən­cə Döv­lət Dram Teat­rı Tür­ki­yə­nin Kon­ya şə­hə­rin­də ke­çi­ri­lən "Min nə­fəs - bir səs", Min­gə­çe­vir Döv­lət Dram Teat­rı An­ka­ra­da "Et­nos" fes­ti­val­la­rın­da iş­ti­rak et­miş­dir. İrə­van Döv­lət Azər­bay­can Dram Teat­rı Tür­ki­yə­nin bir ne­çə şə­hə­rin­də qast­rol­da ol­muş­dur.

Ap­rel­də Ba­kı­da Qa­ra Qa­ra­yev adı­na V Bey­nəl­xalq Müa­sir Mu­si­qi Fes­ti­va­lı ke­çi­ril­miş, da­hi bəs­tə­ka­rın 95 il­li­yi­nə həsr olun­muş fes­ti­val­da Al­ma­ni­ya, Fran­sa, Hol­lan­di­ya və Ru­si­ya­dan so­list və kol­lek­tiv­lə­ri iş­ti­rak et­miş­dir.

Pol­şa­nın Qniez­no şə­hə­rin­də iki öl­kə ara­sın­da əla­qə­lə­rin ya­ran­ma­sı­nın 540 il­li­yi­nə və bər­pa­sı­nın 20 il­li­yi­nə həsr edil­miş "Dost­luq" abi­də­si­nin açı­lış mə­ra­si­mi və Azər­bay­can in­cə­sə­nət us­ta­la­rı­nın kon­ser­ti ke­çi­ril­miş­dir. Fran­sa­nın re­gion­la­rın­da Azər­bay­ca­nı ta­nıt­maq məq­sə­di­lə Hey­dər Əli­yev Fon­du­nun təş­ki­lat­çı­lı­ğı, bu öl­kə­də­ki sə­fir­li­yi­mi­zin və Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin dəs­tə­yi ilə ger­çək­lə­şən "Qaf­qa­zın mir­va­ri­si olan Azər­bay­ca­nın mə­də­ni də­yər­lə­ri" möv­zu­sun­da təd­bir­lər sil­si­lə­si (Bor­do, Kann və s.) da­vam et­miş­dir. Həm­çi­nin Pa­ris və Stras­burq şə­hər­lə­rin­də da­hi Azər­bay­can şai­ri Ni­za­mi Gən­cə­vi­nin 870 il­li­yi ilə bağ­lı kon­sert­lər, Reyms və Mu­luz şə­hər­lə­rin­də gör­kəm­li Azər­bay­can şai­rə­si Məh­sə­ti Gən­cə­vi­nin 900 il­lik yu­bi­le­yi­nə həsr olun­muş təd­bir­lər ke­çi­ril­miş­dir.

Hey­dər Əli­yev Fon­du­nun təş­ki­lat­çı­lı­ğı və Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin dəs­tə­yi ilə no­yabr və de­kabr­da Al­ma­ni­ya­nın Köln və Ham­burq şə­hər­lə­rin­də Azər­bay­can mu­si­qi­çi­lə­ri­nin iş­ti­ra­kı ilə kon­sert­lər də in­cə­sə­nə­ti­mi­zin təb­li­ği­nə töh­fə ol­muş­dur.

Ö­tən il Azər­bay­can­da Be­la­rus və Uk­ray­na mə­də­niy­yə­ti gün­lə­ri ke­çi­ril­miş, Mol­do­va rəs­sam­la­rı­nın res­pub­li­ka­mı­za ya­ra­dı­cı­lıq sə­fə­ri təş­kil edil­miş­dir. TÜRK­SOY-un 20 il­li­yi ilə bağ­lı Azər­bay­can­da türk­dil­li öl­kə­lə­rin fo­toq­raf­la­rı­nın X gö­rü­şü ke­çi­ril­miş­dir.

2013-cü il­də gör­kəm­li sə­nət­kar­la­rın yu­bi­ley­lə­ri - xalq ar­tist­lə­ri Hö­kü­mə Qur­ba­no­va­nın, Mir­zə Ba­ba­ye­vin 100, To­fiq Ka­zı­mo­vun 90, Ha­ca­ğa Ab­ba­so­vun 125, Arif Mə­li­ko­vun 80, Ya­şar İma­no­vun, Mu­sa Mir­zə­ye­vin, Gü­la­rə Əli­ye­va­nın 80, Xalq ar­tis­ti El­za İb­ra­hi­mo­va­nın 75, Əmək­dar in­cə­sə­nət xa­di­mi Fə­rəc Qa­ra­ye­vin 70 il­li­yi qeyd olun­muş­dur. Azər­bay­can aşıq poe­zi­ya­sı­nın ta­nın­mış nü­ma­yən­də­lə­ri Ək­bər Cə­fə­ro­vun və Məm­mə­da­ğa Ba­ba­ye­vin 80 il­lik yu­bi­le­yi ke­çi­ril­miş­dir.

Öl­kə baş­çı­sı­nın 1 mart 2013-cü il ta­rix­li sə­rən­ca­mı­na əsa­sən, Azər­bay­can pe­şə­kar mil­li teat­rı­nın 140 il­lik yu­bi­le­yi tən­tə­nə­li şə­kil­də qeyd edil­miş­dir. Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı Pre­zi­den­ti­nin sə­rən­ca­mı ilə te­atr xa­dim­lə­ri fəx­ri ad­la­ra və döv­lət təl­tif­lə­ri­nə la­yiq gö­rül­müş­lər.

Ə­nə­nə­vi mu­si­qi bay­ram­la­rı - Hey­dər Əli­yev Fon­du­nun təş­ki­lat­çı­lı­ğı ilə ke­çi­ri­lən V Qə­bə­lə Bey­nəl­xalq Mu­si­qi, V Üze­yir Ha­cı­bəy­li Bey­nəl­xalq Mu­si­qi fes­ti­val­la­rı Ru­si­ya, Tür­ki­yə, Bö­yük Bri­ta­ni­ya, İta­li­ya, Fran­sa, Ko­re­ya, İs­rail, Lit­va, Ku­ba, Qa­za­xıs­tan, Al­ma­ni­ya, ABŞ və Slo­va­ki­ya­dan məş­hur ifa­çı, di­ri­jor və kol­lek­tiv­lə­ri bir ara­ya gə­tir­miş­dir.

Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi və Azər­bay­can Mə­də­niy­yət Fon­du tə­rə­fin­dən növ­bə­ti də­fə təş­kil edi­lən Ba­kı Caz Fes­ti­va­lın­da dün­ya şöh­rət­li mu­si­qi­çi­lər, ha­be­lə Azər­bay­ca­nın ta­nın­mış caz ifa­çı­la­rı və is­te­dad­lı gənc mu­si­qi­çi­lə­ri çı­xış et­miş­lər.

"A­zər­bay­can teat­rı 2009-2019-cu il­lər­də" Döv­lət Proq­ra­mı­na əsa­sən, no­yab­rın 9-dan 16-dək Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi və Bey­nəl­xalq Kuk­la Teatr­la­rı As­so­sia­si­ya­sı­nın (UNİ­MA) bir­gə təş­ki­lat­çı­lı­ğı ilə Ba­kı­da "Cırt­dan" II Bey­nəl­xalq Kuk­la Teatr­la­rı Fes­ti­va­lı ger­çək­ləş­miş, sə­nət bay­ra­mın­da 9 öl­kə­dən 11 te­atr iş­ti­rak et­miş­dir. No­yabr ayın­da Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi, "Kuk­la" art qa­le­re­ya­sı və Mu­zey Mər­kə­zi­nin təş­ki­lat­çı­lı­ğı ilə ke­çi­ri­lən "Fu­sion doll" II Ba­kı Bey­nəl­xalq Kuk­la Bien­na­le­si­nə 13 öl­kə­dən müəl­lif­lə­rin əl iş­lə­ri nü­ma­yiş et­di­ril­miş­dir.

2013-cü il mu­zey fond­la­rı­nın komp­lekt­ləş­di­ril­mə­si, eks­po­zi­si­ya­la­rı­nın tək­mil­ləş­di­ril­mə­si is­ti­qa­mə­tin­də məq­səd­yön­lü iş apa­rıl­mış, res­pub­li­ka mu­zey iş­çi­lə­ri­nin ge­niş mü­şa­vi­rə­si ke­çi­ril­miş­dir. Hey­dər Əli­yev Fon­du, Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yinin və UNES­CO-nun bir­gə la­yi­hə­si üz­rə in­şa edi­lən Azər­bay­can Xal­ça­sı və Xalq Tət­bi­qi Sə­nə­ti Döv­lət Mu­ze­yi­nin ye­ni bi­na­sın­da Avstri­ya mü­tə­xəs­sis­lə­ri­nin iş­ti­ra­kı ilə eks­po­zi­si­ya­nın di­zayn və bə­dii tər­ti­ba­tı ye­kun­laş­mış­dır. Ötən il Gür­cüs­ta­nın pay­tax­tı Tbi­li­si­də M.F.A­xund­za­də adı­na Azər­bay­can Mə­də­niy­yə­ti Mu­ze­yi­nin açı­lı­şı ol­muş­dur. To­vuz ra­yo­nun­da Aşıq Hü­seyn Bo­zal­qan­lı adı­na Azər­bay­can Aşıq Sə­nə­ti Döv­lət Mu­ze­yi­nin ye­ni bi­na­sı in­şa edi­lir.

Müa­sir dövr­də mu­zey­lər mü­hüm mə­də­ni-maa­rif­lən­di­ri­ci mər­kəz­lə­rə çev­ri­lir. Müx­tə­lif mu­zey­lər­də sax­la­nı­lan 450-dən çox eks­po­nat na­zir­li­yin Mu­zey Sər­vət­lə­ri və Xa­ti­rə Əş­ya­la­rı­nın El­mi Bər­pa Mər­kə­zi tə­rə­fin­dən bər­pa edil­miş­dir.

Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin "2010-2014-cü il­lər üçün Xalq Ya­ra­dı­cı­lı­ğı Pay­taxt­la­rı" proq­ra­mı üz­rə 2013-cü il­də Xaç­maz şə­hə­ri "Əf­sa­nə­lər Pay­tax­tı", Za­qa­ta­la şə­hə­ri "Folk­lor Pay­tax­tı", Göy­göl şə­hə­ri "Sə­nət­kar­lıq Pay­tax­tı" elan olun­muş­dur. "Pay­taxt" şə­hər­lər­də no­mi­na­si­ya­la­ra uy­ğun ola­raq mə­ra­sim­lər, konf­rans­lar, "də­yir­mi ma­sa"­lar, kon­sert və fes­ti­val­lar, sər­gi və yar­mar­ka­lar, in­fo­tur­lar təş­kil edil­miş­dir.

Ma­sal­lı­da Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi və ra­yon ic­ra ha­ki­miy­yə­ti tə­rə­fin­dən ikin­ci də­fə ger­çək­lə­şən bey­nəl­xalq folk­lor fes­ti­va­lı­na Da­ğıs­tan (Ru­si­ya), Gür­cüs­tan, İran, Qa­za­xıs­tan, Lat­vi­ya, Ru­si­ya və Tür­ki­yə­dən kol­lek­tiv­lər qa­tıl­mış­dır. Ke­çən ilin av­qust ayın­da Qə­bə­lə ra­yo­nun­da "Mü­rəb­bə fes­ti­va­lı" ke­çi­ril­miş­dir.

A­zər­bay­ca­nın mə­də­ni ir­si­nin özü­nə­məx­sus­lu­ğu­nun qo­ru­nub sax­la­nıl­ma­sı, ta­rix-mə­də­niy­yət abi­də­lə­ri­nin öy­rə­nil­mə­si və mü­ha­fi­zə­si ilə bağ­lı mü­va­fiq təd­bir­lər ötən il də da­vam et­di­ril­miş­dir. "Da­şın­maz ta­rix və mə­də­niy­yət abi­də­lə­ri­nin bər­pa­sı, qo­run­ma­sı, ta­rix və mə­də­niy­yət qo­ruq­la­rı­nın fəa­liy­yə­ti­nin tək­mil­ləş­di­ril­mə­si və in­ki­şa­fı­na da­ir 2014-2020-ci il­lər üz­rə Döv­lət Proq­ra­mı" ha­zır­lan­mış və öl­kə Pre­zi­den­ti tə­rə­fin­dən təs­diq edil­miş­dir. Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı Pre­zi­den­ti­nin fər­ma­nı ilə təs­diq edil­miş "Azər­bay­can 2020: gə­lə­cə­yə ba­xış" İn­ki­şaf Kon­sep­si­ya­sı­na əsas­la­nan döv­lət proq­ra­mın­da da­şın­maz ta­rix və mə­də­niy­yət abi­də­lə­ri­nin, ta­ri­xi əra­zi­lə­rin, ta­rix və mə­də­niy­yət qo­ruq­la­rı­nın mü­ha­fi­zə­si­nin müa­sir sə­viy­yə­də təş­ki­li, ha­be­lə bər­pa­sı, öy­rə­nil­mə­si, təb­li­ği və in­ki­şa­fı üz­rə təd­bir­lər nə­zər­də tu­tu­lub.

Döv­lət baş­çı­sı­nın mü­va­fiq sə­rən­ca­mı­na əsa­sən, "Atəş­gah mə­bə­di" Döv­lət Ta­rix-Me­mar­lıq Qo­ru­ğu­nun əra­zi­sin­də bər­pa-kon­ser­va­si­ya, el­mi-təd­qi­qat, ye­ni­dən­qur­ma və abad­laş­dır­ma iş­lə­ri ba­şa çat­dı­rıl­mış­dır. "Qo­bus­tan" Mil­li Ta­rix-Bə­dii Qo­ru­ğu may ayın­da Bel­çi­ka­da ke­çi­ri­lən Av­ro­pa mu­zey­lər fo­ru­mun­da "Av­ro­pa­nın ən yax­şı mu­ze­yi" mü­ka­fa­tı­na la­yiq gö­rül­müş­dür.

Öl­kə­mi­zin mə­də­ni ir­si­nin təb­li­ği, mil­li me­mar­lıq və bər­pa­çı­lıq sə­nə­ti­nin təş­vi­qi, ta­rix və mə­də­niy­yət abi­də­lə­ri­nin qo­run­ma­sı­nın dəs­tək­lən­mə­si məq­sə­di­lə na­zir­lik tə­rə­fin­dən "Mil­li irs mü­ka­fa­tı" tə­sis olun­muş, 2013-cü il üz­rə qa­lib­lər təl­tif edil­miş­dir. Ke­çən il "Şə­ki xan­la­rı­nın evi"­nin bər­pa­sı ba­şa çat­dı­rıl­mış, Xı­na­lıq Döv­lət Ta­rix-Me­mar­lıq və Et­noq­ra­fi­ya Qo­ru­ğu­nun Əbu-Müs­lüm və Xı­dır Nə­bi məs­cid­lə­rin­də bər­pa-kon­ser­va­si­ya iş­lə­ri ta­mam­lan­mış­dır. İl ər­zin­də 100-ə ya­xın abi­də­nin pas­por­tu tər­tib edil­miş­dir.

Ö­tən ilin no­yab­rın­da Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin və Azər­bay­can Me­mar­lar İt­ti­fa­qı­nın təş­ki­lat­çı­lı­ğı, Bey­nəl­xalq Me­mar­lar İt­ti­fa­qı­nın dəs­tə­yi ilə ümum­mil­li li­der Hey­dər Əli­ye­vin ana­dan ol­ma­sı­nın 90 il­lik yu­bi­le­yi­nə həsr olun­muş I Ba­kı Bey­nəl­xalq Me­mar­lıq Mü­ka­fa­tı mü­sa­bi­qə­si ke­çi­ril­miş­dir. Mü­sa­bi­qə­də 29 öl­kə təm­sil olun­muş­dur.

"A­zər­bay­can ki­no­su­nun 2008-2018-ci il­lər üz­rə in­ki­şa­fı­na da­ir Döv­lət Proq­ra­mı"­na uy­ğun ola­raq is­teh­sa­lat­da olan film­lər üzə­rin­də iş­lər da­vam et­di­ril­miş, C.Cab­bar­lı adı­na "Azər­bay­can­film" ki­nos­tu­di­ya­sın­da "Qi­sas al­ma­dan öl­mə", "Eh­ram TV" ("Ağ-qa­ra ge­cə­lər"), "Dər­vi­şin qeyd­lə­ri", həm­çi­nin "Qorx­ma, mən sə­nin­lə­yəm. 1919" (Azər­bay­can-Ru­si­ya) bə­dii film­lə­ri, "De­büt" stu­di­ya­sın­da "Alo, bu mə­nəm!" qı­sa­met­raj­lı bə­dii fil­mi təh­vil ve­ril­miş­dir. "Axın­la üzü aşa­ğı", "Na­bat" və "Axı­rın­cı da­ya­na­caq" bə­dii film­lə­ri­nin, bir ne­çə qı­sa­met­raj­lı və sə­nəd­li fil­min, "Mo­tiv­lər" ki­noal­ma­na­xı­nın is­teh­sa­lı baş­lan­mış­dır. "Sal­na­mə" sə­nəd­li film­lər stu­di­ya­sın­da "Mən evi­mə qa­yı­dı­ram" fil­mi təh­vil ve­ril­mək üz­rə­dir.

U­lu ön­dər Hey­dər Əli­ye­vin 90 il­lik yu­bi­le­yi ilə əla­qə­dar "Əbə­diy­yət yo­lu" sə­nəd­li fil­mi, "Yad­daş" stu­di­ya­sın­da "Azər­bay­ca­nın Mil­li Qəh­rə­man­la­rı" sil­si­lə­sin­dən 10 sə­nəd­li film, "Qaf­qa­za qa­yı­dış" (Azər­bay­can-Fran­sa), "Sir­li bə­növ­şə" ("Məh­sə­ti Gən­cə­vi") və s. sə­nəd­li film­lər təh­vil ve­ril­miş­dir. Fev­ral ayın­da Ba­kı­nın 8 ümum­təh­sil mək­tə­bin­də "Ciz­gi film­lə­ri həf­tə­si" ke­çi­ril­miş­dir. 14-25 may ta­ri­xin­də 66-cı Kann ki­no­fes­ti­va­lın­da Azər­bay­ca­nı təm­sil edən xü­su­si pa­vil­yon fəa­liy­yət gös­tər­miş­dir. Gör­kəm­li ki­no­re­jis­sor­lar Mux­tar Da­da­şo­vun 100, Ra­sim Oca­qo­vun 80, akt­yor­lar Əlia­ğa Ağa­ye­vin 90, Şah­mar Ələk­bə­ro­vun 70 il­li­yi­nə həsr olun­muş xa­ti­rə ax­şam­la­rı təş­kil olun­muş­dur.

2013-cü ilin sent­yabr ayın­da Xalq ya­zı­çı­sı El­çi­nin sse­na­ri­si əsa­sın­da Azər­bay­can və Tür­ki­yənin bir­gə is­teh­sa­lı olan "Mah­mud və Mər­yəm" bə­dii fil­mi­nin təq­di­ma­tı, "Azər­bay­can­film" ki­nos­tu­di­ya­sı­nın 90 il­lik yu­bi­le­yi qeyd olun­muş­dur.

No­yabr ayın­da Ni­za­mi Ki­no Mər­kə­zin­də ke­çi­ri­lən I Ba­kı Bey­nəl­xalq Tu­rizm Film­lə­ri Fes­ti­va­lı­nın mü­sa­bi­qə proq­ra­mın­da 31 öl­kə­dən 78 film iş­ti­rak et­miş, 7 no­mi­na­si­ya üz­rə qa­lib­lər mü­ka­fat­lan­dı­rıl­mış­lar.

2013-cü il ər­zin­də nəş­riy­yat, rek­la­mın təş­ki­li və in­for­ma­si­ya sa­hə­sin­də bir sı­ra təd­bir­lər hə­ya­ta ke­çi­ril­miş­dir. "Pre­zi­dent İl­ham Əli­yev və mə­də­niy­yət (2008-2013)" iki­cild­li­yi, Məh­sə­ti Gən­cə­vi, Hə­sən bəy Zər­da­bi, Fi­ri­dun bəy Kö­çər­li, Qa­ra Qa­ra­yev, Ən­vər Məm­məd­xan­lı, Mir­va­rid Dil­ba­zi, Ni­gar Rə­fi­bəy­li, To­fiq Ka­zı­mov, Ra­miz Mi­riş­li və di­gər sə­nət xa­dim­lə­ri­nə, şa­ir, ya­zı­çı və maa­rif­pər­vər in­san­la­ra həsr olun­muş və on­la­rın əsər­lə­rin­dən iba­rət ki­tab­lar, "Azər­bay­can Döv­lət Mu­si­qi­li Teat­rı", "Azər­bay­can Döv­lət Mil­li Dram Teat­rı", "Gən­cə Dram Teat­rı" və s. nəşr­lər na­zir­li­yin dəs­tə­yi ilə işıq üzü gör­müş­dür.

Ö­tən ildə Azər­bay­can ki­tab­la­rı na­zir­li­yin iş­ti­ra­kı ilə bey­nəl­xalq sər­gi­lər­də nü­ma­yiş olun­muş, Minsk, Lon­don, Bu­da­peşt, Ki­şi­neu, Mosk­va, Frank­furt, İs­tan­bul sər­gi­sin­də nü­ma­yiş et­di­ri­lən çap məh­sul­la­rı­mız zi­ya­rət­çi­lə­rin bö­yük ma­ra­ğı­na sə­bəb ol­muş­dur.

Ö­tən ilin nəş­riy­yat işi sa­hə­sin­də ən əla­mət­dar ha­di­sə­si, yu­xa­rı­da qeyd et­di­yi­miz ki­mi, 23-25 sent­yabr ta­ri­xin­də ke­çi­ri­lən III Ba­kı Bey­nəl­xalq Ki­tab Sər­gi-Yar­mar­ka­sı ol­muş­dur. Sər­gi-yar­mar­ka­da res­pub­li­ka­mız­dan 100-dən çox, ha­be­lə xa­ri­ci öl­kə­lər­dən 40-dan çox nəş­riy­yat və təş­ki­lat iş­ti­rak et­miş­dir. Azər­bay­can Mil­li Ki­tab­xa­na­sı­nın 90 il­li­yi ilə bağ­lı təd­bir­lə­rin, elə­cə də Av­ro­pa Mil­li Ki­tab­xa­na­la­rı Konf­ran­sı­nın (CENL) XXVII və Av­ra­si­ya Ki­tab­xa­na­lar As­samb­le­ya­sı Əmək­daş­lıq Təş­ki­la­tı­nın XV ic­las­la­rı­nın sər­gi-yar­mar­ka gün­lə­ri­nə tə­sa­düf et­mə­si təd­bi­rin əhə­miy­yə­ti­ni da­ha da ar­tır­mış­dır.

2013-cü il­də növ­bə­ti "Qı­zıl Kəl­mə" ədə­bi mü­ka­fa­tı mü­sa­bi­qə­si­nə ye­kun vu­rul­muş, 4 no­mi­na­si­ya (nəsr, poe­zi­ya, ədə­bi tən­qid və pub­li­sis­ti­ka, bə­dii tər­cü­mə) üz­rə qa­lib­lər təl­tif edil­miş­dir.

Xalq ya­zı­çı­sı El­çi­nin 70 il­lik yu­bi­le­yi, həm­çi­nin öl­kə Pre­zi­den­ti­nin mü­va­fiq sə­rən­cam­la­rı­na uy­ğun ola­raq gör­kəm­li ədib­lər Ən­vər Məm­məd­xan­lı­nın 100, İs­lam Sə­fər­li­nin 90, Ni­gar Rə­fi­bəy­li­nin 100, Məm­məd Ara­zın 80, döv­lət xa­di­mi Kam­ran Hü­sey­no­vun 100 il­lik yu­bi­ley təd­bir­lə­ri ke­çi­ril­miş­dir. Dün­ya şöh­rət­li qır­ğız ya­zı­çı­sı Çin­giz Ayt­ma­to­vun 85 il­li­yi Ba­kı­da da qeyd edil­miş­dir.

"Ki­tab­xa­na-in­for­ma­si­ya sa­hə­si­nin 2008-2013-cü il­lər­də in­ki­şa­fı üz­rə Döv­lət Proq­ra­mı"­nın ic­ra­sı üz­rə iş­lər da­vam et­di­ril­miş­dir. Na­zir­li­yin si­fa­ri­şi ilə dün­ya­nın ən qa­baq­cıl ki­tab­xa­na sis­tem­lə­ri­nin təc­rü­bə­si əsa­sın­da ya­ra­dıl­mış Vir­tual Mər­kəz­ləş­di­ril­miş Elekt­ron Ki­tab­xa­na sis­te­mi ar­tıq Ba­kı­nın üç ra­yo­nun­da - Xə­tai MKS, Nə­ri­ma­nov MKS və Sə­bail MKS-də tət­biq olun­ma­ğa baş­lan­mış­dır.

Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi sis­te­min­də 242 təh­sil müəs­si­sə­si - Azər­bay­can Tu­rizm İns­ti­tu­tu, Min­gə­çe­vir Tu­rizm Kol­le­ci, Ba­kı Tu­rizm Pe­şə Mək­tə­bi, Ba­kı Xo­reoq­ra­fi­ya Mək­tə­bi, Ağ­ca­bə­di şə­hər Ü.­Ha­cı­bəy­li adı­na Qa­ra­bağ Mu­ğam Mər­kə­zi, Şa­ma­xı şə­hər İn­cə­sə­nət Təh­si­li Mər­kə­zi, 183 uşaq mu­si­qi, 51 uşaq in­cə­sə­nət və 2 uşaq rəs­sam­lıq mək­tə­bi, 3 el­mi mər­kəz - Res­pub­li­ka Mə­də­niy­yət Müəs­si­sə­lə­ri İş­çi­lə­ri­nin İx­ti­sa­sar­tır­ma və Ha­zır­lıq Mər­kə­zi, Mə­də­niy­yət­şü­nas­lıq üz­rə El­mi-Me­to­di­ki Mər­kəz, Mu­zey Sər­vət­lə­ri və Xa­ti­rə Əş­ya­la­rı­nın El­mi-Bər­pa Mər­kə­zi fəa­liy­yət gös­tə­rir. Ötən il Mə­də­niy­yət Müəs­si­sə­lə­ri İş­çi­lə­ri­nin Ha­zır­lıq və İx­ti­sa­sar­tır­ma Mər­kə­zin­də 35 ka­te­qo­ri­ya üz­rə 850-dək mə­də­niy­yət iş­çi­si ix­ti­sa­sar­tır­ma kurs­la­rın­da iş­ti­rak et­miş­dir.

"2009-2013-cü il­lər üçün Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sın­da uşaq mu­si­qi, in­cə­sə­nət və rəs­sam­lıq mək­təb­lə­ri­nin fəa­liy­yə­ti­nin yax­şı­laş­dı­rıl­ma­sı üz­rə İn­ki­şaf Proq­ra­mı"­nın təd­bir­lər pla­nı­na əsa­sən Ba­kı­da 4 nöm­rə­li, Bər­də şə­hər 1 nöm­rə­li, Nax­çı­van şə­hər S.Rə­cə­bov adı­na 3 nöm­rə­li uşaq in­cə­sə­nət və mu­si­qi mək­təb­lə­ri üçün ye­ni bi­na­lar ti­ki­lib is­ti­fa­də­yə ve­ril­miş, Ba­kı şə­hər F.Ə­mi­rov adı­na 6 nöm­rə­li on­bi­ril­lik in­cə­sə­nət, Ş.Ə­lək­bə­ro­va adı­na 20 nöm­rə­li uşaq mu­si­qi mək­təb­lə­ri bi­na­la­rı­nın ye­ni­dən­qur­ma və əsas­lı tə­mir­dən son­ra açı­lı­şı ol­muş, Gə­də­bəy ra­yon Slav­yan­ka kənd uşaq mu­si­qi mək­tə­bi tə­mir­dən son­ra is­ti­fa­də­yə ve­ril­miş­dir.

Pre­zi­dent İl­ham Əli­ye­vin 14 okt­yabr 2013-cü il ta­rix­li sə­rən­ca­mı ilə mu­si­qi sa­hə­sin­də xü­su­si is­te­da­dı olan da­ha yed­di gən­cin adı Azər­bay­ca­nın gənc is­te­dad­la­rı­nın "Qı­zıl ki­ta­bı"­na ya­zıl­mış və on­lar xü­su­si ay­lıq tə­qaü­də la­yiq gö­rül­müş­lər. İl ər­zin­də mu­si­qi mək­təb­lə­ri­nin şa­gird­lə­ri müx­tə­lif öl­kə­lər­də ke­çi­ri­lən təd­bir­lər­də Azər­bay­ca­nı la­yi­qin­cə təm­sil et­miş­lər.

Ö­tən il öl­kə­də tu­riz­min in­ki­şa­fı və res­pub­li­ka­nın tu­rizm po­ten­sia­lı­nın təb­li­ği is­ti­qa­mə­tin­də iş­lər da­vam et­di­ril­miş, na­zir­lik öl­kə­mi­zi İs­pa­ni­ya­nın pay­tax­tı Mad­rid­də "Fİ­TUR", Bar­se­lo­na şə­hə­rin­də "EİBTM-2013", Al­ma­ni­ya­nın Frank­furt şə­hə­rin­də "İMEX-2013", Ya­po­ni­ya­nın To­kio şə­hə­rin­də "JA­TA-2013", Pa­ris­də "Top Re­sa-2013", Lon­don­da "WTM-2013", Pol­şa pay­tax­tın­da "TT War­saw-2013" və s. bey­nəl­xalq sər­gi­lər­də təm­sil et­miş­dir. 4-6 ap­rel ta­ri­xin­də Ba­kı­da ke­çi­ri­lən 12-ci Azər­bay­can Bey­nəl­xalq Tu­rizm və Sə­ya­hət­lər Sər­gi­sin­də ("AİTF-2013") 35 öl­kə iş­ti­rak et­di. Ba­kı­da Dün­ya Tu­rizm Təş­ki­la­tı­nın "İpək Yo­lu" iş­çi qru­pu­nun top­lan­tı­sı, qu­ru­mun MDB öl­kə­lə­rin­də tu­rizm sta­tis­ti­ka­sı sa­hə­sin­də bi­lik sə­viy­yə­si­nin ar­tı­rıl­ma­sı proq­ra­mı çər­çi­və­sin­də 3-cü se­mi­na­rı ke­çi­ril­miş­dir.

Ö­tən ilin ya­zın­dan "Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­na gə­lən əc­nə­bi­lər və və­tən­daş­lı­ğı ol­ma­yan şəxs­lə­rə vi­za rəs­mi­ləş­di­ril­mə­si sa­hə­sin­də tə­xi­rə­sa­lın­maz təd­bir­lər haq­qın­da" öl­kə Pre­zi­den­ti­nin 20 no­yabr 2012-ci il ta­rix­li sə­rən­ca­mı­nın ic­ra­sı­nın tə­min edil­mə­si məq­sə­di­lə elekt­ron vi­za sis­te­mi­nin tət­bi­qi­nə baş­la­nıl­mış­dır.

Af­ri­ka­nın Zam­bi­ya və Zim­bab­ve res­pub­li­ka­la­rı­nın bir­gə təş­ki­lat­çı­lı­ğı ilə ke­çi­ri­lən Bir­ləş­miş Mil­lət­lə­rin Dün­ya Tu­rizm Təş­ki­la­tı Baş As­samb­le­ya­sı­nın 20-ci ses­si­ya­sın­da öl­kə­miz Av­ro­pa qi­tə­sin­dən ən çox (25) səs­lə qu­ru­mun İc­raiy­yə Şu­ra­sı­nın üz­vü se­çil­miş­dir. Ey­ni za­man­da Azər­bay­ca­nın tək­li­fi nə­zə­rə alı­na­raq DTT-nin Av­ro­pa Ko­mis­si­ya­sı­nın 2014-cü il ic­la­sı­nın Ba­kı­da ke­çi­ril­mə­si­nə da­ir qə­rar qə­bul olun­muş­dur.

Öl­kə­miz­də iş­gü­zar tu­riz­min in­ki­şa­fı məq­sə­di­lə Azər­bay­can Konq­res Bü­ro­su ya­ra­dıl­mış­dır. Ağ­su və Şəm­kir ra­yon­la­rı üz­rə ar­xeo­lo­ji mə­də­ni tu­rizm marş­ru­tu, cə­nub böl­gə­si üz­rə "Ku­li­na­ri­ya tu­ru", Sal­yan-Lənkəran-Ma­sal­lı marş­ru­tu üz­rə "Cə­nub mir­va­ri­si", Qə­bə­lə-Şəki-Qax marş­ru­tu üz­rə "Qə­dim Qaf­qaz Al­ba­ni­ya­sı­nın ta­ri­xi iz­lə­ri" ad­lı mə­də­ni tu­rizm marş­rut­la­rı­nın ya­ra­dıl­ma­sı və pas­port­laş­dı­rıl­ma­sı məq­sə­di­lə in­fo-tur­lar təş­kil olun­muş­dur. İl ər­zin­də 53 hü­qu­qi və fi­zi­ki şəx­sə tu­rizm fəa­liy­yə­ti, 74 hü­qu­qi və fi­zi­ki şəx­sə meh­man­xa­na və meh­man­xa­na tip­li ob­yekt­lə­rin fəa­liy­yə­ti ilə məş­ğul ol­maq üçün li­sen­zi­ya ve­ril­miş­dir. Mo­ni­to­rinq­lə­rin nə­ti­cə­si ola­raq bir ne­çə tu­rizm şir­kə­ti və meh­man­xa­na­nın li­sen­zi­ya­sı­nın fəa­liy­yə­ti ləğv edil­miş­dir.

Ro­ma şə­hə­rin­də bi­rin­ci İta­li­ya-Azər­bay­can Tu­rizm Fo­ru­mu ke­çi­ril­miş­dir. İl ər­zin­də İta­li­ya, Ru­si­ya KİV təm­sil­çi­lə­ri, Ru­si­ya və Uk­ray­na­nın tu­rizm şir­kət­lə­ri­nin nü­ma­yən­də­lə­ri öl­kə­mi­zə sə­fər et­miş­lər. Azər­bay­ca­nın tu­rizm po­ten­sia­lı­nı əks et­di­rən rek­lam çarx­la­rı "CNN", "Eu­ro­news", "TV5 Mon­de", "Ros­si­ya 2" te­le­ka­nal­la­rın­da nü­ma­yiş et­di­ril­miş­dir.

Ke­çən il ər­zin­də bey­nəl­xalq mə­də­ni əla­qə­lə­rin in­ki­şa­fı­na xü­su­si diq­qət ye­ti­ril­miş­dir. Öl­kə­miz Vya­na şə­hə­rin­də BMT-nin Si­vi­li­za­si­ya­lar Al­yan­sı­nın 5-ci Dün­ya Fo­ru­mun­da, Ber­lin­də Dün­ya Tu­rizm Təş­ki­la­tı­nın "İpək Yo­lu üz­rə III il­lik na­zir­lər top­lan­tı­sı"n­da, Mosk­va­da Av­ro­pa Şu­ra­sı öl­kə­lə­ri, Tbi­li­si­də Av­ro­pa İt­ti­fa­qı "Şərq Tə­rəf­daş­lı­ğı" öl­kə­lə­ri na­zir­lər konf­rans­la­rın­da və di­gər bey­nəl­xalq təd­bir­lər­də təm­sil olun­muş­dur.

A­zər­bay­ca­nın ta­nın­mış su­fi fi­lo­so­fu Se­yid Yəh­ya Ba­ku­vi­nin və­fa­tı­nın 550 il­li­yi UNES­CO sə­viy­yə­sin­də qeyd edil­miş­dir. Na­zir­lik AMEA ilə bir­gə 2-3 iyul ta­ri­xin­də Ba­kı­da bey­nəl­xalq el­mi konf­rans ke­çir­miş­dir. Həm­çi­nin UNES­CO-nun yu­bi­ley­lər proq­ra­mı­na da­xil edil­miş "Ar­şın mal alan" ope­ret­ta­sı­nın 100 il­li­yi ke­çən ilin sent­yabr ayın­da Pa­ris və Stras­burq­da kon­sert proq­ra­mı ilə qeyd edil­miş­dir.

A­zər­bay­ca­nın UNES­CO-ya üzv ol­ma­sı­nın 20 il­li­yi mü­na­si­bə­ti­lə qu­ru­mun Pa­ris­də­ki Baş qə­rar­ga­hın­da təd­bir­lər ke­çi­ril­miş­dir. Təd­bir­lər çər­çi­və­sin­də "Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı hö­ku­mə­ti və UNES­CO ara­sın­da təh­sil, elm, mə­də­niy­yət və kom­mu­ni­ka­si­ya sa­hə­lə­rin­də əmək­daş­lıq üz­rə Çər­çi­və Sa­zi­şi" im­za­lan­mış­dır.

A­zər­bay­ca­nın bi­rin­ci xa­nı­mı, UNES­CO və İSES­CO-nun xoş­mə­ram­lı sə­fi­ri Meh­ri­ban Əli­ye­va və UNES­CO-nun baş di­rek­to­ru İri­na Bo­ko­va­nın iş­ti­ra­kı ilə öl­kə­miz tə­rə­fin­dən təş­ki­la­ta hə­diy­yə edi­lən XII-XIII əsr­lə­rə aid daş at və daş qoç abi­də­lə­ri­nin təq­di­mat mə­ra­si­mi ol­muş­dur. Mə­ra­sim­də çı­xış edən İ.­Bo­ko­va bu əla­mət­dar ha­di­sə­nin əhə­miy­yə­ti­ni qeyd edə­rək Azər­bay­can-UNES­CO əmək­daş­lı­ğı­nın yük­sək sə­viy­yə­də ol­du­ğu­nu vur­ğu­la­mış­dır. Ötən il na­zir­li­yin mü­va­fiq mü­ra­ciə­ti­nə əsa­sən UNES­CO-nun Si­lah­lı mü­na­qi­şə­lər za­ma­nı mə­də­ni mül­kiy­yə­tin qo­run­ma­sı üz­rə Ko­mi­tə­si tə­rə­fin­dən "İçə­ri­şə­hər" Döv­lət Ta­rix-Me­mar­lıq Qo­ru­ğu­na və "Qo­bus­tan" Mil­li Ta­rix-Bə­dii Qo­ru­ğu­na "güc­lən­di­ril­miş mü­ha­fi­zə sta­tu­su" ve­ril­miş­dir.

A­zər­bay­ca­nın gör­kəm­li şəx­siy­yət­lə­ri­nin yu­bi­ley­lə­ri­nin UNES­CO-nun yu­bi­ley­lər proq­ra­mı­na sa­lın­ma­sı üçün mü­va­fiq fayl­lar təş­ki­la­ta təq­dim edil­miş­dir. UNES­CO-nun 2014-2015-ci il­lər­də qeyd edi­lə­cək yu­bi­ley­lər si­ya­hı­sı­na Azər­bay­ca­nın Xalq ya­zı­çı­sı İl­yas Əfən­di­ye­vin 100 il­li­yi, or­ta əsr­lə­rin ta­nın­mış ali­mi və mü­tə­fək­ki­ri Əh­məd əl-Bər­də­yi­nin və­fa­tı­nın 1100 il­li­yi da­xil edil­miş­dir.

2013-cü il­də mə­də­niy­yət və tu­rizm ob­yekt­lə­ri­nin ti­kin­ti­si, tə­mir-bər­pa­sı və ye­ni­dən qu­rul­ma­sı ilə əla­qə­dar bir sı­ra iş­lər hə­ya­ta ke­çi­ril­miş­dir. "Şah­dağ" Qış-Yay Tu­rizm Komp­lek­si­nin növ­bə­ti mər­hə­lə­lə­ri­nin ti­kin­ti­si da­vam et­di­ri­lir. De­kab­rın 19-da öl­kə Pre­zi­den­ti­nin iş­ti­ra­kı ilə komp­leks­də iki ye­ni ho­te­lin açı­lı­şı ol­muş­dur.

İl ər­zin­də Azər­bay­can Mil­li İn­cə­sə­nət Mu­ze­yin­də ke­çid kor­pu­su­nun ti­kin­ti­si ba­şa çat­mış, Pre­zi­dent İl­ham Əli­ye­vin iş­ti­ra­kı ilə ye­ni kor­pu­sun açı­lı­şı ol­muş­dur. Azər­bay­can Xal­ça­sı və Xalq Tət­bi­qi Sə­nə­ti Döv­lət Mu­ze­yin­də ti­kin­ti, Azər­bay­can Döv­lət Mu­si­qi­li Teat­rı, Şə­ki Döv­lət Dram Teat­rı bi­na­sın­da tə­mir-bər­pa və ye­ni­dən­qur­ma iş­lə­ri ba­şa çat­mış­dır. Tər­tər şə­hə­rin­də Mə­də­niy­yət evi­nin, Bər­də­də, Nax­çı­van­da, elə­cə də pay­taxt­da bir ne­çə uşaq mu­si­qi və in­cə­sə­nət mək­təb­lə­ri­nin bi­na­la­rı əsas­lı tə­mir-bər­pa olun­muş, ye­ni bi­na­lar in­şa edil­miş­dir. "Atəş­gah mə­bə­di" Döv­lət Ta­rix-Me­mar­lıq Qo­ru­ğun­da kon­ser­va­si­ya iş­lə­ri ye­kun­laş­mış­dır.

Mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­sin­də ça­lı­şan iş­çi­lə­rin əmə­yi döv­lə­ti­miz tə­rə­fin­dən hər za­man yük­sək qiy­mət­lən­di­ri­lir. Ötən il Pre­zi­dent İl­ham Əli­yev tə­rə­fin­dən or­den, me­dal və fəx­ri ad­lar­la təl­tif olun­muş 70 nə­fər mə­də­niy­yət və in­cə­sə­nət xa­di­mi­nə la­yiq gö­rül­dük­lə­ri fəx­ri ad­lar təq­dim edil­miş­dir. Həm­çi­nin mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­sin­də sə­mə­rə­li xid­mət­lə­ri­nə gö­rə 96 əmək­daş Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin "Fəx­ri mə­də­niy­yət iş­çi­si", 9 əmək­daş isə "Fəx­ri tu­rizm iş­çi­si" döş ni­şan­la­rı ilə təl­tif edil­miş­dir.

Ö­tən il na­zir­li­yin "Elekt­ron Hö­ku­mət" Döv­lət İn­for­ma­si­ya Sis­te­mi" (EH­DİS) por­ta­lı­na qo­şul­maq üçün mü­va­fiq iş­lər apa­rıl­mış, na­zir­li­yin e-xid­mət­lər say­tın­da (www.e-ser­vi­ces.mct.gov­.az) müx­tə­lif in­te­rak­tiv xid­mət­lər gös­tə­ril­miş­dir. Ha­zır­da tu­rizm, meh­man­xa­na, meh­man­xa­na tip­li ob­yekt­lə­rə və tu­rizm fəa­liy­yə­ti ilə məş­ğul ol­maq is­tə­yən hü­qu­qi və fi­zi­ki şəxs­lə­rə ica­zə­lə­rin, li­sen­zi­ya­la­rın ve­ril­mə­si üçün mü­ra­ciə­tin və sə­nəd­lə­rin qə­bu­lu yal­nız e-xid­mət­lər va­si­tə­si­lə hə­ya­ta ke­çi­ri­lir.

Tu­rizm üz­rə in­for­ma­si­ya na­vi­qa­si­ya sis­te­mi­nin tək­mil­ləş­di­ril­mə­si iş­lə­ri da­vam et­di­ril­miş­dir. Go­map­.az por­ta­lı­na gün­də 5000-dən çox is­ti­fa­də­çi da­xil olur.

Re­gion­lar­da mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­sin­də möv­cud prob­lem­lər hər za­man diq­qət mər­kə­zin­də­dir. Mar­tın 15-də Ba­kı­da ke­çi­ri­lən "Re­gion­lar­da mə­də­niy­yət və tu­rizm: 2012-ci ilin ye­kun­la­rı" möv­zu­sun­da ümum­res­pub­li­ka mü­şa­vi­rə­sin­də Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin yer­li or­qan­la­rı­nın işi­nin tək­mil­ləş­di­ril­mə­si mü­za­ki­rə edil­miş­dir. Re­gion­lar­da mü­tə­ma­di ola­raq sə­nət xa­dim­lə­ri­nin iş­ti­ra­kı ilə gö­rüş­lər, müx­tə­lif təd­bir­lər təş­kil olu­nur.

"Şə­hər (ra­yon) Mə­də­niy­yət Mər­kəz­lə­ri­nin ya­ra­dıl­ma­sı" la­yi­hə­si ilə əla­qə­dar hə­ya­ta ke­çi­ri­lən is­la­hat­lar Şə­ki şə­hər və Ab­şe­ron, Ba­la­kən, Gə­də­bəy, Göy­göl, Xaç­maz, Qa­zax, Qə­bə­lə, Ma­sal­lı və Şa­ma­xı ra­yon­la­rı­nın klub müəs­si­sə­lə­ri­nin fəa­liy­yə­ti­nə müs­bət tə­sir gös­tər­miş­dir.

Mər­kə­zi ic­ra ha­ki­miy­yə­ti or­qan­la­rı rəh­bər­lə­ri­nin şə­hər və ra­yon­lar­da və­tən­daş­la­rın qə­bu­lu cəd­və­li­nə əsa­sən 2013-cü il­də və­tən­daş­lar­la doq­quz böl­gə­də gö­rüş­lə­ri­miz ol­muş­dur. Gö­rüş­lər­də 300-dən çox və­tən­da­şın mü­ra­ciə­ti din­lə­nil­miş, qal­dı­rı­lan mə­sə­lə­lə­rin həl­li ba­rə­də mü­va­fiq tap­şı­rıq­lar ve­ril­miş, bir sı­ra mə­sə­lə­lər ope­ra­tiv həl­li­ni tap­mış­dır.

Bü­töv­lük­də 2013-cü il­də res­pub­li­ka­mı­zın hər­tə­rəf­li in­ki­şa­fı, re­gio­nal və bey­nəl­xalq nü­fu­zu­nun art­ma­sı hə­ya­ta ke­çi­ri­lən mə­də­niy­yət la­yi­hə­lə­rin­də, in­cə­sə­nət təd­bir­lə­rin­də, tu­rizm proq­ram­la­rın­da da özü­nü gös­tər­miş­dir. Qar­şı­da bi­zi ye­ni la­yi­hə­lər, da­ha bö­yük və mə­sul iş­lər göz­lə­yir. Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi öl­kə Pre­zi­den­ti­nin rəh­bər­li­yi ilə hə­ya­ta ke­çi­ri­lən si­ya­sə­tə uy­ğun ola­raq bun­dan son­ra da res­pub­li­ka­mız­da mə­də­niy­yət və tu­rizm sa­hə­lə­ri­nin in­ki­şa­fı, dün­ya­nın mə­də­niy­yət və tu­rizm mə­ka­nı­na uğur­la in­teq­ra­si­ya­sı, mil­li mə­də­ni ir­si­mi­zin, də­yər və sər­vət­lə­ri­mi­zin qo­ru­nub sax­la­nıl­ma­sı, gə­lə­cək nə­sil­lə­rə çat­dı­rıl­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də fəa­liy­yə­ti­ni da­vam et­di­rə­cək­dir.

 

Qarayev Əbülfəs, Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri

 

“A­zər­bay­can" qə­ze­ti, 24 yan­var 2014-cü il

 

Mədəniyyət.- 2014.- 31 yanvar.- S. 3; 4-5.