Pal­çıq vul­kan­la­rı üz­rə tu­rist marş­ru­tu

 

    A­zər­bay­can Mil­li Elm­lər Aka­de­mi­ya­sı­nın (AMEA) Geo­lo­gi­ya İns­ti­tu­tu öl­kə­də­ki 25 pal­çıq vul­ka­nı üz­rə tu­rist marş­ru­tu­nun sa­lın­ma­sı­nı tək­lif edir. İns­ti­tu­tun pal­çıq vul­ka­niz­mi şö­bə­si­nin mü­di­ri, pro­fes­sor Adil Əli­ye­vin söz­lə­ri­nə gö­rə, vul­kan­la­rın sa­yı­na, müx­tə­lif­li­yi­nə və ak­tiv fəa­liy­yə­ti­nə gö­rə dün­ya­da Azər­bay­can­la mü­qa­yi­sə olu­na­caq əra­zi yox­dur. Pal­çıq vul­kan­la­rı eko­tu­riz­min in­ki­şa­fı üçün çox gö­zəl ob­yekt­lər he­sab edi­lir: «Xa­ric­dən gə­lən tu­rist­lər vul­kan­lar­la ma­raq­la­nır­lar. Bə­zi tu­rist­lər vul­kan­la­ra müa­li­cə olun­maq məq­sə­di­lə ge­dir­lər. Əgər bu iş­lə məş­ğul olun­sa, bu, res­pub­li­ka­ya çox­lu pul gə­ti­rə­cək».

   Şö­bə mü­di­ri de­yir ki, Azər­bay­can­da 2 vul­kan çox na­dir hal­lar­da rast gə­li­nən vul­kan­lar­dan sa­yı­lır. Bu, Qo­bus­tan­da­kı «Qo­tur­dağ» və «Çe­yil­dağ» vul­kan­la­rı­dır. Ba­kı­dan 50 km qərb­də yer­lə­şən «Çe­yil­dağ» vul­ka­nı uzun müd­dət ər­zin­də təd­ri­cən püs­kü­rə­rək gün­bəz­şə­kil­li brek­çi­ya qa­tı əmə­lə gə­ti­rir: «Qo­tur­dağ»­da isə sü­xur da­im sı­xı­lır. Ona ox­şar vul­kan Ru­si­ya­da var. Di­gər öl­kə­lər­də be­lə vul­kan yox­dur. Ona gö­rə də Azər­bay­ca­na gə­lən tu­rist­lər üçün be­lə vul­kan­lar ma­raq­lı­dır».

 A­li­min söz­lə­ri­nə gö­rə, Geo­lo­gi­ya İns­ti­tu­tun­da pal­çıq vul­kan­la­rı 45 il­dir ət­raf­lı şə­kil­də öy­rə­ni­lir. Məq­səd də­rin­də ya­tan neft-qaz ya­taq­la­rı­nın ax­ta­rıl­ma­sı, zəl­zə­lə­lə­rin baş ver­mə­si ilə pal­çıq vul­kan­la­rı­nın püs­kür­mə­si ara­sın­da əla­qə­nin öy­rə­nil­mə­si­dir. Bu­nun­la ya­na­şı, vul­kan pal­çı­ğın­dan tə­ba­bət­də bir çox xəs­tə­lik­lə­rin müa­li­cə­sin­də is­ti­fa­də edi­lir. Vul­kan tul­lan­tı­la­rı, vul­kan gil­lə­rin­dən in­şaat­da is­ti­fa­də olu­nur: «Pal­çıq vul­kan­la­rı­nı əsa­sən iki qru­pa böl­mək olar: fəa­liy­yət gös­tə­rən və sön­müş vul­kan­lar. Öl­kə­miz­də qey­də alın­mış 300-dən çox pal­çıq vul­ka­nı­nın 70 fai­zi fəa­liy­yət­də­dir. Pal­çıq vul­kan­la­rı kim­ya və ti­kin­ti sə­na­ye­si, həm­çi­nin far­ma­ko­lo­gi­ya üçün xam­mal mən­bə­yi ro­lu­nu oy­na­yır. Vul­kan­la­rın gi­li, pal­çı­ğı əsəb sis­te­mi, də­ri və oy­naq xəs­tə­lik­lə­ri­nin müa­li­cə­sin­də uğur­la is­ti­fa­də olu­nur».

 

Fəxriyyə Abdullayeva

 

Mədəniyyət.- 2014.- 31 yanvar.- S. 9.