“Şəki “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” missiyasına layiqincə ev sahibliyi edəcək”

Düsen Kaseinov: “Ümid edirəm ki, Rusiya regionlarında yaşayan türksoylu xalqlarla əməkdaşlıq kəsilməyəcək”

Məlum olduğu kimi, Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzlərindən olan Şəki şəhəri 2016-cı il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan olunub. Bu barədə qərar TÜRKSOY mədəniyyət nazirləri Daimi Şurasının noyabrın 26-da Türkmənistanda, builki “mədəniyyət paytaxtı” olan Marı şəhərində keçirilən toplantısında qəbul edilib. TÜRKSOY-un 2012-ci ildən həyata keçirdiyi bu layihə növbəti ildə Şəkinin timsalında bir sıra əlamətdar yeniliklərlə yadda qalacaq. Bu barədə təşkilatın baş katibi Düsen Kaseinov qəzetimizə eksklüziv müsahibəsində bildirdi.

- Cənab Kaseinov, 2014-cü ildə Şəkidə keçirilən V İpək Yolu Festivalında iştirak edərkən zəngin tarixi-mədəni irsi olan bu şəhərə heyranlığınızı bildirmiş və qarşıdakı illərdə Şəkinin “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ola biləcəyini demişdiniz. Astana, Əskişəhər, Kazan və Marı şəhərlərindən sonra bu mühüm missiyanı Şəki davam etdirəcək. Bununla bağlı hansı yeni planların gerçəkləşdirilməsini hədəfə almısınız?

- Əvvəlcə qeyd edim ki, biz bu yaxınlarda yenidən Şəkiyə səfər edəcəyik. Bilirik ki, Şəki son illər bir sıra beynəlxalq mədəniyyət tədbirlərinə ev sahibliyi edib. Biz də yeri düşdükcə vurğulayırdıq ki, Şəki “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ola bilər. 2014-cü ildə İpək Yolu Festivalında TÜRKSOY-un da iki layihəsi təqdim olundu. Bununla bağlı mən xüsusi olaraq oraya getdim və Şəkinin mədəni, tarixi və təşkilati imkanlarını gördükdən sonra bu fikri səsləndirdim. Festival günlərində Şəkidə türk xalqlarının etnik geyimlərindən ibarət dəfilə və TÜRKSOY-un 17-ci “Rəssamlar görüşü” keçirildi. Ötən il Şəkidə keçirilən beynəlxalq teatr festivalında Qazaxıstanın Karaqanda şəhər teatrı da iştirak etdi və tamaşa göstərdi.

Yəni bütün bunlarla biz bir daha qənaətə gəldik ki, Şəki musiqi, teatr, rəssamlıq, moda və digər mədəniyyət tədbirlərini yüksək səviyyədə keçirməklə “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” missiyasına layiqincə ev sahibliyi etmək imkanındadır. Şəki öz potensialı və qədim şəhər statusu ilə öz üzərinə belə bir məsuliyyətli işi götürə bilər. Və nəhayət, bu günlərdə müvafiq qərar qəbul olundu. Bununla bağlı bir sıra tədbirlər planlaşdırırıq, yeniliklər də olacaq. “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” kimi Şəkinin 2016-cı il Avropanın “mədəniyyət paytaxtları” ilə əlaqələrinin qurulmasını da planlaşdırırıq. Gələn il “Avropanın mədəniyyət paytaxtı” İspaniyanın San-Sebastyan və Polşanın Vrotslav şəhərləri olacaq. Avropada hər il iki şəhər “mədəniyyət paytaxtı” seçilir. Onlardan biri Şərqi Avropanı, digəri isə Qərbi Avropanı təmsil edir. Biz istəyirik ki, Şəki “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” olaraq həmin şəhərlə əlaqə qursun. İl boyunca nümayəndə heyətlərinin mübadiləsi olsun. Təkcə Azərbaycandan, Şəki şəhərindən deyil, başqa türkdilli ölkələrdən də nümayəndə heyətləri, rəqs qrupları, ifaçılar həmin “paytaxt”-şəhərlərə getsinlər.

- Səfərdən söz düşmüşkən, Siz Şəkiyə nə məqsədlə getməyə hazırlaşırsınız?

- Biz dekabrın 21-də Şəkiyə getməyi və Şəki Dövlət Dram Teatrında türk dramaturqu Haldun Tanerin əsərinin premyerasında iştirak etməyi planlaşdırırıq. Bildiyiniz kimi, TÜRKSOY görkəmli dramaturqun 100 illiyi şərəfinə 2015-ci ili “Haldun Taner ili” elan edib. Şəkidə həmçinin TÜRKSOY-un layihəsi olan “Türk dillərində Bəxtiyar Vahabzadənin 90 şeiri” adlı kitabın təqdimatını da keçirməyi nəzərdə tutmuşuq. Təbii ki, Şəkidə olarkən şəhər rəhbərliyi ilə gələn il üçün birgə fəaliyyətlərimizi müzakirə edəcəyik. Artıq ilin əvvəlində proqramı təsdiq etməliyik.

- Düsen bəy, son vaxtlar Türkiyə ilə Rusiya arasında baş verən məlum hadisələrin fonunda Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı - TÜRKSOY da gündəmə gəlib. Yayılan məlumatlara görə, Rusiya Federasiyasının TÜRKSOY-da təmsil olunan respublikaları qurumda fəaliyyətlərini dayandıracaqlar. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?

- Bəli, bu barədə məlumatlar verilib. Noyabrın 27-də Rusiyanın mədəniyyət naziri Vladimir Medinski Altay, Tatarıstan, Başqırdıstan, Saxa (Yakutiya), Tuva və Xakasiya respublikalarının TÜRKSOY-la əlaqələrinin dayandırılacağını bildirib. Biz də bunu mətbuatdan öyrənmişik. Amma bu günədək (2 dekabr) hələlik biz Rusiya tərəfdən bu barədə nə rəsmi məktub, nə də xəbərdarlıq almamışıq. Ötən il Rusiya Mədəniyyət Nazirliyi ilə TÜRKSOY arasında əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalandı. Sənəddə qeyd edilir ki, Rusiya Federasiyası çoxmillətli dövlətdir. Xalqlar arasında mədəni dialoq ümumi mədəniyyətin, tarixi irsin inkişafına və qorunaraq gələcək nəsillərə ötürülməsinə xidmət edir.

Bu gün mən ilk öncə tövsiyə edərdim ki, emosiyalara yer vermək lazım deyil. Ona görə ki, əgər, məsələn, əlaqələrin kəsilməsindən söz edilirsə, o demək deyil ki, bu, əbədi olacaq. Hər bir ölkənin hər hansı bir hadisəyə öz yanaşması, münasibəti var. Bu halda biz nə mübahisə edə, nə də başqa ölkənin daxili işinə qarışa bilmərik.

Digər tərəfdən, əlbəttə ki, narahatıq. Ayrı-ayrı ölkələr arasında siyasi, iqtisadi və s. əlaqələr kəsilə bilər. Bu mənada insani münasibətlər sonuncu yerdə gəlməlidir. Mədəniyyətlərarası dialoq insanlar arasında qaçılmazdır. Yəni bizim aramızda hər hansı mübahisə, ziddiyyət yoxdur. Əlbəttə, bu vəziyyətdə bizə yalnız ümid etmək qalır. Ümid edirik ki, Rusiya və Türkiyənin rəhbərləri münasibətləri yoluna qoyacaq. Bizə gəlincə, mədəni əməkdaşlığı davam etdirməyə hazırıq. Bu ay İstanbulda keçiriləcək “Türkvizyon” beynəlxalq mahnı müsabiqəsində, təəssüf olsun ki, Rusiya Federasiyası ərazisindəki türkdilli respublikaların nümayəndələri iştirak edə bilməyəcək. Amma insanlar başa düşür ki, TÜRKSOY beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq təşkilatıdır. Mən ümid edirəm ki, bizim mədəni əlaqələrimiz davam edəcək. Məsələn, zamanında Özbəkistan TÜRKSOY-un qurucularından biri idi. Sonra müəyyən səbəblər üzündən qurumdan uzaqlaşdı. Buna baxmayaraq, onların incəsənət nümayəndələrini fərdi şəkildə tədbirlərimizə dəvət etməkdə davam edirik. Bir neçə il əvvəl Türkmənistanla əlaqələrimiz zəif idi. İndi isə biz Mərv şəhərində “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” layihəsini uğurla reallaşdırdıq. Yəni biz mürəkkəb vəziyyəti mədəni əlaqələr vasitəsilə həll edirik. Mən optimistəm və həmişə yaxşıya ümid edirəm. Eyni zamanda ümid edirəm ki, Rusiya regionlarında yaşayan türksoylu xalqlarla da əməkdaşlıq kəsilməyəcək və davam edəcəkdir.

Mehparə Sultanova,

Ankara

Mədəniyyət.- 2015.- 4 dekabr.- S. 6.