Turizmdə dil problemi

Beynəlxalq turizm terminləri Azərbaycan dilində necə verilməlidir?

Fevralın 19-da Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetində (ATMU) 21 fevral - Beynəlxalq Ana Dili Gününə həsr olunmuş «Azərbaycan dilində turizm terminləri» mövzusunda dəyirmi masa keçirildi.

Tədbiri giriş sözü ilə açan ATMU-nun rektoru Cəfər Cəfərov əvvəlcə əlamətdar günün tarixi barədə danışdı. Bildirdi ki, bu gün 1999-cu ildə BMT tərəfindən dünyada məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşən dillərin qorunması məqsədilə təsis edilib. Hazırda dünyada 6000-ə yaxın dil var, bunun 2500-ə qədəri yox olmaq üzrədir. Yerdə qalan 3500 dilin də az bir hissəsi dövlət dili statusuna malikdir. Rektor qeyd etdi ki, dəyirmi masanın məqsədi ölkəmizdə turizmin inkişafı ilə əlaqədar olaraq dilimizə daxil olan turizm terminlərinin düzgün anlayışının verilməsi məsələsini müzakirə etməkdir.

ATMU-nun mehmanxana və restoran biznesi kafedrasının müdiri Novruz Quliyev turizmlə bağlı söz və ifadələrin Azərbaycan və rus dillərində müqayisəsini apararaq onların beynəlxalq terminologiya ilə üst-üstə düşməsinin vacibliyini vurğuladı. Turizm və qonaqpərvərlik fakültəsinin dekanı Rəhman Səfərov turizmlə bağlı söz və ifadələrin Azərbaycan və türk dillərində müqayisəsindən bəhs etdi. Turizmin linqvistik təminatı kafedrasının müdiri Seyidəli Məmmədli Azərbaycanda nəşr edilən lüğətlərdə turizmlə bağlı söz və ifadələrin verilməsi problemlərindən danışaraq bildirdi ki, eyni söz müxtəlif lüğətlərdə müxtəlif cür yazılır və bu da anlaşılmazlıq yaradır.

AMEA-nın müxbir üzvü, Milli Məclisin deputatı Nizami Cəfərov turizm sahəsində işlənən sözlərdən ibarət lüğətin vacibliyindən danışdı. Onun fikrincə, beynəlxalq terminologiyada işlənən sözləri dəyişdirmək mümkün deyil, çünki bu sözlər artıq dilimizdə hamı tərəfindən qəbul edilib və işlənir.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Terminologiya Komissiyasının sədr müavini, AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun şöbə müdiri Sayalı Sadıqova indiyə qədər hazırlanmış lüğətlər barədə danışdı.

Folklor İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Muxtar İmanov qeyd etdi ki, beynəlxalq terminologiyada qəbul olunmuş terminləri milliləşdirmək olmaz. Amma elə sözlər var ki, onların yazılışı ilə bağlı aidiyyəti qurumlar ortaq fikrə gəlməlidir və bu da lüğətlərdə öz əksini tapmalıdır.

Nazirlər Kabineti yanında Tərcümə Mərkəzi Aparatının rəhbəri Yaşar Əliyev Azərbaycan dilində turizm terminlərinin düzgün izahının vacibliyini diqqətə çatdırdı.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Turizm şöbəsinin Regionlarla iş sektorunun müdiri Mahir Qəhrəmanovun sözlərinə görə, indiyə qədər dilimizdə işlənən turizm terminləri ilə bağlı bir neçə izahlı lüğət tərtib olunub və nazirlik bu istiqamətdə işləri davam etdirir. Onun sözlərinə görə, yeni «Turizm haqqında» qanun layihəsində 68 terminin anlayışı verilib: «Bu gün müxtəlif ölkələrdən gəlmiş mütəxəssislər Azərbaycanın turizm sektorunda çalışır. Onların öz terminologiyaları var və istər-istəməz dilimizə yeni-yeni terminlər daxil olur. Amma bunun hamısının izahını da vermək mümkün olmur. Bu gün Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin hədəfi odur ki, mütləq dilimizin elmi turizm anlayışları olmalıdır. Bu anlayışlar həm beynəlxalq normalara istinad etməli, həm də mövcud dilçilik qanunlarına uyğun olmalıdır. Bu baxımdan mən bu tədbiri çox yüksək dəyərləndirirəm».

Tədbir müzakirələrlə davam etdirildi.

Fəxriyyə Abdullayeva

Mədəniyyət.- 2015.- 20 fevral.- S. 9.