“Rus olsam da, özümü azərbaycanlı hesab edirəm”

“Mən bu torpaqda anadan olmuşam, buranın çörəyini yemişəm, bu torpağın oğluyam, burada da ömrümü başa vuracağam. Vətənimin pis günü də, yaxşı günü də mənimdir”

Müstəqilliyimizin yaşıdı olan 31 dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü 25 ildir ki, respublikamızda və onun hüdudlarından kənarda bütün həmvətənlərimizi - təkcə azərbaycanlıları deyil, Azərbaycanla bağlılığı olan, bu torpaqda boya-başa çatan müxtəlif millətlərin nümayəndələrini bir araya gətirən əlamətdar günə çevrilib.

Budəfəki müsahibim də azərbaycanlı deyil, amma özünü azərbaycanlı hesab edir. Özümüz də Azərbaycan dilində söhbət etmişik.

Respublikanın Əməkdar artisti, tanınmış balet artisti, Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının müəllim-repetitoru Yuri Lobaçov. Özü demişkən, milliyyətcə rus olsa da, azərbaycanlı Yuroçka.

- Mənə elə gəlir ki, insan milliyyətindən asılı olmayaraq, doğulub yaşadığı ölkənin dilini bilməlidir. Heç yadıma gəlmir ki, nə vaxt Azərbaycan dilində danışmağa başlamışam. Ağlım kəsəndən evdə bacımla azərbaycanca danışmışıq. Özüm də Sumqayıt uşağıyam. Bizim həyətdə müxtəlif millətlərin nümayəndələri yaşayırdı, hamımızın əsas ünsiyyət dili azərbaycanca idi. Bilirsiniz, mən təkcə Azərbaycan dilində danışmıram, eyni zamanda daha çox Azərbaycan dilində düşünürəm. Hətta elə şeylər var ki, onların rus dilində necə adlandığını bilmirəm. İndi də evdə uşaqlarla Azərbaycan dilində danışıram. Amma kiçik oğlum üçün müəllim tutmuşuq ki, bizdən fərqli olaraq, Azərbaycan dilini qrammatik cəhətdən tam öyrənsin, mütaliəsi olsun.

- Bəs Siz Lobaçovların Azərbaycanda yaşayan neçənci nəslisiniz?

- Azərbaycandan kənarda ata qohumum yoxdur. Bilirəm ki, atamın ata babası xızılıdır. Özü də oralarda yaxşı ovçu kimi ad çıxarıbmış, həm də vəzifə sahibi olub. Anam Tula vilayətindən, qədim Yefremov şəhərindəndir. Tibb texnikumunu bitirəndən sonra Azərbaycana işləməyə gəlib, burada atamla tanış olub, evləniblər.

- Səhv etmirəmsə, 1977-ci ildənsiniz...

- Bəli.

- Sumqayıt hadisələri zamanı, müstəqilliyin ilk illərində doğma şəhərdəki, respublikadakı qarışıqlıq, xaos illərində artıq ağlınız kəsirdi, hər şeyi anlayırdınız...

- Elədir. O hadisələr mənim gözlərimin qarşısında baş verib.

- Maraqlıdır, adi bir rus ailəsi 1988-ci ildə Sumqayıtda olanlara necə reaksiya verdi...

- Anam çox qorxmuşdu. İkimizi götürüb elə gücümüz çatan yüklə, heç qapını kilidləmədən Yefremova, qohumlarının yanına getdi. Mən isə hər gün deyirdim ki, burda qala bilmirəm, bir gün qaçıb Sumqayıta gedəcəyəm. Buralar ürəyimə yatmır. Heç bir ay keçmədi ki, geri qayıtdıq. Qapımızı açanda gördük ki, evi necə qoyub getmişiksə, elədir, kimsə içəri girməyib. Nə yaxşı ki, qayıtdıq. Deyim ki, anam gəlməsəydi də, mən nə vaxtsa geri dönəcəkdim.

- Qəribə taleyiniz var, sənətə də klassik musiqi və akademik balet gözdən uzaq olan vaxt gəlmisiniz. Nə yaxşı ki, o vaxt Azərbaycanı tərk edən sənətkarlara qoşulmadınız.

- Nə qədər ölkədə olmuşam, heç yerdə özümü Azərbaycandakı qədər rahat hiss etmirəm. Mən bu torpaqda anadan olmuşam, buranın çörəyini yemişəm, bu torpağın oğluyam, burada da ömrümü başa vuracağam. Vətənimin pis günü də, yaxşı günü də mənimdir. Dostlarım, ailəm burdadır. Bacımın həyat yoldaşı da azərbaycanlıdır, üç övladı var. Mən artıq azərbaycanlılarla qaynayıb-qarışmışam.

- Öz ailənizdən də danışın...

- Həyat yoldaşımla Xoreoqrafiya Məktəbində oxuyanda tanış olmuşam. O, milli rəqs bölməsini bitirib, amma işləmir, ömrünü övladlarımıza həsr edib. İki oğlum var: Andrey və Maksim. İkisi də rəqs sənətini seçib. Böyük oğlum artıq bizim teatrda çalışır.

- Deməli, rəqs sevgisi sizdə ailəlikcədir. Maraqlıdır, bəs siz baletə necə gəldiniz?

- Sumqayıtda 13 saylı məktəbdə oxumuşam. Sinfimizdə Yevgeniya adlı bir qız var idi, qaməti, yerişi ilə o biri qızlardan seçilirdi. Bir gün ondan bunun səbəbini soruşdum, dedi ki, Pionerlər evində klassik rəqslə məşğul olur. Məni də dəvət etdi ki, gəl, məşqimizə bax, bəlkə xoşuna gəldi... Gəldim, oğlanları losində, trikoda görəndə başıma elə bil qaynar su tökdülər (gülür). Amma balet məşğələsi xoşuma gəldi. Düz bir il o vaxtkı idman finkası ilə məşq etdim, mənə losin geyindirə bilmədilər. Sonra müəllimim məsləhət gördü ki, Xoreoqrafiya Məktəbinə imtahan verim. 150 nəfərdən seçilən 30 nəfərdən biri də mən oldum. Beləcə, ömrümü baletə bağladım.

- Amma elə bil səhnəni erkən tərk etdiniz...

- Məncə, belə yaxşıdır. Mənə deyirdilər ki, hələ də çıxış edə bilərsən. Amma məncə, sənətin pik vaxtında səhnədən getmək lazımdır. Mən repertuardakı bütün baletlərdə aparıcı partiyaları oynamışam. Ən çox sevdiyim «Min bir gecə»dəki Şəhriyar, bir də «Qız qalası» baletində Cahangir xandır. Təxminən on il də Xoreoqrafiya Məktəbində dərs demişəm. Amma indi həm balet truppasının müdiriyəm, həm də müəllim-repetitor. Teatrda iş çoxdur. Hər gün səhərdən axşamadək burdayam.

- Bəs baletdən başqa nə ilə maraqlanırsınız?

- Balıqçıyam. Tez-tez balıq tutmağa gedirəm. Romantik xarakterli adamam, sakitliyi çox sevirəm. Tilovu suya atanda düşünürəm, fikirlərimi nizamlayıram.

- Şeir necə, yazmırsınız?

- Hərdən bir ya rusca, ya da azərbaycanca nəsə ağlıma gəlir. Amma yazmıram.

- Niyə?

- Həyat yoldaşım da məsləhət görür ki, ağlıma gələn kiçik şeir parçalarını yazım, nəvələrimizə yadigar qalsın.

Gülcahan Mirməmməd

Mədəniyyət.- 2016.- 30 dekabr.- S.13.