“Azərbaycan teatrında hər zaman multikulturalizm dəyərləri bərqərar olub”

“Heç bir Avropa ölkəsində Azərbaycandakı qədər çoxsaylı tərcümə əsərləri repertuarda yer almayıb”

IV Bakı Beynəlxalq Teatr Konfransı noyabrın 7-də günün ikinci yarısında daha bir plenar iclasla işini davam etdirdi.

Beynəlxalq Teatr Tənqidçiləri Assosiasiyası Azərbaycan bölməsinin sədri, professor Məryəm Əlizadə və Yunanıstandan tanınmış teatrşünas Savas Patsalidisin moderatorluğu ilə baş tutan iclasda maraqlı mövzularda məruzələr dinlənildi, müzakirələr aparıldı.

Professor İlham Rəhimlinin “Tərcümə pyesləri Azərbaycan səhnəsində” başlıqlı məruzəsi xüsusi maraqla qarşılandı. Sənətşünas diqqətə çatdırdı ki, multikulturalizm dəyərləri Azərbaycanda hələ qədim zamanlardan mövcud olub. Teatr aləmində isə bu dəyərlər Azərbaycan teatrının yarandığı ilk illərdən bərqərar olub. Başqa millətlərə məxsus dramaturqların səhnə əsərlərinin müxtəlif dillərə çevrilərək səhnədə oynanılması mədəniyyətdə multikulturalizmin dəyərli göstəricisidir. Azərbaycan teatrı XIX əsrin sonlarında tərcümə pyeslərini tamaşaya qoymağa səy göstərib. O zaman U.Şekspirin “Otello” əsəri Haşım bəy Vəzirov tərəfindən Azərbaycan dilinə tərcümə edilib.

Qeyd edildi ki, 144 yaşlı Azərbaycan peşəkar teatrının səhnəsində İsveç, Amerika, italyan, rus, gürcü, ispan, irland, alman, bolqar, hind, yunan, yəhudi və başqa xalqların tanınmış yazarlarının əsərləri səhnələşdirilib. Bu tamaşalar Azərbaycanda multikulturalizmin inkişafına yeni təkan verməklə yanaşı, ümumilikdə teatrların forma və üslub axtarışlarına da müsbət təsir göstərib: “Cəsarətlə deyə bilərik ki, özünü multikulturalizmin alovlu təbliğatçıları sayan heç bir Avropa ölkəsində Azərbaycandakı qədər çoxsaylı tərcümə əsərləri repertuarda yer almayıb. Bu gün Azərbaycan dramaturgiyasında dünya səhnəsinə çıxa biləcək klassik və çağdaş əsərlər yetərincədir. İnanıram ki, konfransın müxtəlif millətləri təmsil edən iştirakçılarını bizim əsərlər də maraqlandıracaq və onlar Azərbaycan dramaturgiyası ilə tanış olmaq arzusunda olacaqlar”.

Məruzəçi onu da diqqətə çatdırdı ki, XIX əsrin sonlarında Azərbaycanda yaranan “Artistlər ittifaqı” üzvlərinin sayı 280 nəfərdən çox idi. Bu truppada 11 millətin nümayəndəsi fəaliyyət göstərirdi.

Plenar iclasda Əhməd Əl-Məcid (İraq) “Mən sadəcə başqasıyam!”, Pilar Almansa (İspaniya) “Multikulturalizm və qarışıq reallıq” (texnologiyalar sayəsində tamaşanın təsir gücünü artırmaq imkanları), Murad Hacıyev (Rusiya) “Milli teatrlar çoxmədəniyyətli regionlarda”, Violeta Podolskayte (Litva) “Uşaq və gənclər teatrlarının əhəmiyyəti” və Erlan Bilalovun (Qazaxıstan) “Müasir teatrda aktyorun imici” mövzularında məruzələri dinlənildi.

Çıxışlarda multikulturalizmin reallıq olduğu, teatrda təcəssümü, bu yolda problemlərin həlli yollarına toxunuldu. Bildirildi ki, bəzən multikulturalizmi səhnəyə çıxarmağa müxtəlif problemlər mane olur, texnoloji yeniliklər bu baryeri aşmağa imkan yaradır. Uşaq və gənclərin teatra cəlb edilməsi, onlara birgəyaşayış qaydalarının aşılanması yolları da məruzələrdə diqqətçəkən məqamlardan oldu.

Məruzələrdə vurğulandı ki, səhnənin mənəvi gücünü heç bir digər vasitə əvəz edə bilməz və bütün teatr adamları bu təsiri ötürərək gələcək nəsilləri dostluğa və qardaşlığa səsləməyi bacarmalıdır.

Lalə

Mədəniyyət.- 2016.- 9 noyabr.- S.7.