Əlvida, milyonların baritonu!
Jurnalistikanın qəribə işləkləri
var. Bəzən kimdənsə
müsahibə almaq istəyin illərlə təxirə düşür,
qəfildən öz istəyinə çatırsan.
Bəzən də bu istəyinin üstündən
xətt çəkirsən.
Özü də ömürlük.
Ölüm mələyi qoymur.
Eynilə Dmitri Xvorostovski
ilə müsahibə
istəyim kimi...
Tələbəlik
illərimdə "Azərbaycan
gəncləri" qəzetindən
aldığım ən
məsul tapşırıqlardan
biri 1987-ci ildə Bakıda keçirilən
M.İ.Qlinka adına
Vokalçıların XII Ümumittifaq
müsabiqəsindən reportaj
hazırlamaq, münsiflərdən
və qaliblərdən
müsahibələr almaq
olmuşdu. Əslində, həmin müsabiqə
günləri mənim
üçün böyük
sənətlə, vokal
ifalığında ilk addımlarını
atan gənclərlə,
həm də artıq şöhrəti
ittifaq hüdudlarını
aşmış böyük
sənətkarlarla canlı
ünsiyyət baxımından
ilk qarşılaşma idi.
Həmin müsabiqədə birinciliyi
üç nəfər
qazandı: Olqa Borodina, Oleq Kulko və Dmitri Xvorostovski!.. Onların hər üçü ilə - artıq opera səhnəsində ilk addımlarını
atan, ilk sənət mükafatını qazanan
gənclər ilə ayaqüstü söhbətim
də olmuşdu.
Birinci mükafatı paylaşmış
mesto-soprano, tenor və
baritondan nə vaxtsa Bakıda konsert vermək istədiklərini də soruşmuşdum.
1987-ci ildə Bakıda çıxışla
bağlı sualıma
hər üçü
müsbət cavab versə də, onlardan yalnız birini - Dmitri Xvorostovskini canlı dinləmək, artıq dünya operasının ulduzuna çevrilmiş sadə sibirli Mitya (o zaman özünü belə təqdim etmişdi) ilə yenidən görüşmək,
onunla ürəkdən
tikan çıxaran bir müsahibə etmək sənətlə
bağlı pəmbə
boyalı arzu-planımda
idi...
Bir neçə il
keçdi, ittifaq dağıldı və D.Xvorostovskini daha böyük sənət yarışlarında qazandığı
uğurları izləyə
bilmədim. Keçmiş
müttəfiqlərarası mədəni əlaqələr
yeni müstəvidə,
müstəqil dövlət
siyasəti kimi bərpa olununca, internet deyilən virtual aləm genişləndikcə onun
xoş sorağını
aldım...
Son illər
Azərbaycanda dünya
miqyaslı vokalçıların
konsertlərdə, müxtəlif
festivallarda, bizim opera teatrının tamaşalarında
çıxışları ümid verirdi ki, artıq müsahibələrinin sayını
itirmiş Dmitri Xvorostovskiyə
Bakıdakı ilk müsahibəsini
xatırlatmaq şansım
olacaq. O, sonralar bir neçə dəfə Bakıya gəlsə də, proqram sıxlığı,
təşkilatçıların səfər proqramına müsahibə qrafası salmaması, konsertdən sonra dərhal başqa ölkəyə uçması kimi səbəblərdən şansımı
yaxalaya bilmədim... Əbəs yerə Xvorostovskini "təyyarədə
yaşayan adam"
adlandırmırdılar.
Otuz il boyunca
müasir Rusiya operasının rəmzi, milyonların baritonu adını qazanmış
sənətkar dünyanın
ən böyük
opera səhnələrində çıxış etdi.
Tanınmış vokalçılar onunla bir səhnəni
paylaşmaqdan qürur
duydu. Ən nüfuzlu səsyazma
şirkətlərində 41 diski (!) basıldı.
Bir ümumittifaq, iki beynəlxalq müsabiqədə
birincilik qazandı.
Rusiya Federasiyasının
Xalq artisti adına, Dövlət
mükafatına, ordenlərinə
layiq görüldü.
Qızıl meydanda ilk dəfə
orkestr və xorun müşayiətilə
verdiyi konsertinin televiziya versiyası 25 ölkədə nümayiş
olundu.
Sağalmaz xəstəliyin (beyin xərçəngi) ağır hökmünü
də mərdliklə
qəbul etdi. Çıxışlarına bir
qədər ara
versə də, sonradan təxirə saldığı konsertləri
oxudu.
... Hayıf...
Oktyabrın 16-da Dmitri Xvorostovski Londonda onkoloji klinikalardan birində 55 yaşında dünyasını
dəyişdi. Həkimlər ona 18 ay ömür möhləti vermişdilər.
O isə sibirli xarakterini cilovlamaqla, həyat eşqinə güvənməklə ömrünü
2 il altı
ayadək uzatdı.
... Hələ bu yay doğma Krasnoyarsk şəhərində
xəstəliklər üzündən
təxirə saldığı
konsertə çıxan
böyük müğənni
öz həmyerlilərinin
ehtiramı qarşısında
dözməyib göz
yaşı axıtdı.
Sanki bu konsertin
doğma şəhərlə
vida görüşü
olduğu ürəyinə
dammışdı.
Elə həmin günlərdə
dünya şöhrətli
vokalçı Rusiya mətbuatına verdiyi son müsahibəsində demişdi:
- Çox parlaq karyera qurmuşam. Bu gün
də həmin yoldayam. Səsim - mənim bir
parçam, xidmət etdiyim işin bir hissəsidir. Bu gün məni
xilas edən böyük işlərim
olmadan yaşaya bilmərəm. Amma istənilən
halda anlayıram ki, yaxşı nə varsa - gəncliyim, səsimin ən gur çağları...
geridə qalıb.
Nə etməli? Amma mən xəstəliklə
savaşıram və
ümidimi itirmirəm.
İndi "ümid"
mənim ən çox sevdiyim kəlmədir! Onkoloqum mənə möcüzə
kimi baxır: "Ay, necə çeviksiniz! Necə də sağlamsınız!"...
Keçmiş və gələcəklə
yaşamıram. Bu günü və sabahı düşünürəm.
Yaşadığım hər günə
və saata sevinirəm, hər şeyə də hazıram".
* * *
Noyabrın 22-də Dmitri Xvorostovskinin vəsiyyətinə uyğun
olaraq cəsədinin külü iki kapsulda Rusiyaya gətirildi. Böyük müğənni
ilə Moskvadakı vida mərasimindən sonra kapsullardan biri Novodeviçe məzarlığında, rus
vokal sənətini dünyada ilk tanıdan simalardan biri - Fyodor Şalyapinin məzarının
yanında, ikinci kapsul isə mərhumun vəsiyyətinə
əsasən onun doğma şəhəri Krasnoyarskda torpağa tapşırıldı.
Ruhun şad olsun, böyük müğənni!
G.Mirməmməd
Mədəniyyət.- 2017.- 1
dekabr.- S.13.