İnsanlığa qarşı cinayətlərin antologiyası

Erməni əsirliyinin dəhşətlərindən keçmiş insanların acı hekayətləri

Fevralın 15-də Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının işçi qrupu tərəfindən Azərbaycan və ingilis dillərində nəşr edilmiş “Erməni əsirliyində: işgəncə və qətl antologiyası” adlı kitabın təqdimat mərasimi keçirilib.

Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının katibi, işçi qrupun rəhbəri İsmayıl Axundov kitabın Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin göstərişi əsasında Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin rəisi, Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının sədri, general-leytenant Mədət Quliyevin nəzarəti ilə tərtib edildiyini diqqətə çatdırıb. Qeyd edib ki, “Erməni əsirliyində: işgəncə və qətl antologiyası” adlı kitabla tanış olarkən əsir və girovlara qeyri-adi üsullarla verilmiş işgəncə faktları, əlbəttə ki, oxucunu dəhşətə gətirə bilər. Bunlar danılmaz faktlardır və hadisə qurbanlarının şahid ifadələridir.

Kitabda Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı Ermənistan hərbçiləri və erməni separatçı, terrorçu-quldur dəstələri tərəfindən əsir və girov götürülmüş azərbaycanlılara, o cümlədən digər xalqların nümayəndələrinə qarşı adi insani dəyərlərin və beynəlxalq humanitar hüquq normalarının pozulması faktları toplanıb. Nəşrdə əsir və girovluqdan azad edilmiş 339 nəfərin ifadəsi əksini tapıb.

Bunlar adi xatirələr deyil, insanlığa və bəşəriyyətə qarşı törədilmiş cinayət əməllərini təsdiq edən ifadələrdir. Xatirələr qadın, uşaq və qocalara, eyni zamanda, həm mülki şəxslərə, həm də hərbçilərə aiddir.

Mədəniyyət və turizm nazirinin müavini, Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının üzvü Ədalət Vəliyev kitabın ərsəyə gəlməsində əməyi olanlara təşəkkürünü bildirib. O, Dövlət Komissiyasının son illər xalqımızın haqq səsinin dünyaya çatdırılması istiqamətində gördüyü işləri yüksək qiymətləndirib. Vurğulanıb ki, bu kitab insanlığa qarşı törədilmiş cinayətlərin əks olunduğu mühüm sənəddir.

Nazir müavini qeyd edib ki, mədəniyyət bir xalqın dövlətçilik tarixi olmadan da onunla bərabər addımlayan stimulverici əsas amildir. Azərbaycanda peşəkar teatrın yaranma tarixi 1873-cü ilə təsadüf edir. Bu, dünya teatr tarixi ilə müqayisədə elə də böyük bir rəqəm deyil. İrəvanda isə 1880-ci ildə Azərbaycan dilində teatr yaranıb. İrəvanda erməni dilində teatr isə 1920-ci ildə fəaliyyətə başlayıb. İndi sual olunur, Ermənistan daha çox kimə məxsusdur, Ermənistan kimin vətənidir? İrəvan kimə məxsusdur? Bu, adi bir misaldır. Lakin çox vacib faktdır. Azərbaycan xalqı tarixən bu torpaqların sahibi olub.

Milli Məclisin deputatı, AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, akademiyanın müxbir üzvü Musa Qasımlı deyib ki, yeni kitab bütövlükdə ermənilərin xalqımızın başına gətirdiyi dəhşətlərdən bəhs edir. “Erməni əsirliyində: işgəncə və qətl antologiyası” nəşrinin başqa dillərə də tərcüməsinin vacibliyini söyləyən M.Qasımlı kitabda yer alan yazılar əsasında sənədli filmlərin çəkilməsini, teatr tamaşalarının hazırlanmasını və qələm adamlarının bu real faktlar əsasında əsərlər yazmasını tövsiyə edib. Belə dəyərli kitabları millətimizin haqq işi uğrunda mübarizəsinə sanballı töhfə hesab edən alim deyib ki, buradakı faktlar erməni yalanlarına ən tutarlı cavabdır.

Digər çıxış edənlər də kitabın tarixi həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması baxımından zəngin informasiya mənbəyi olduğunu vurğulayıblar.

Tərtibçilər adından çıxış edən Dövlət Komissiyasının işçi qrupu rəhbərinin müavini Eldar Səmədov kitabda əksini tapmış faktların müxtəlif vaxtlarda əsir-girovluqdan azad edilmiş şəxslərdən alınaraq arxivləşdirildiyini bildirib. Dövlət Komissiyasının katibi İsmayıl Axundov yaxın vaxtlarda kitabın rus və alman dillərinə də tərcümə olunacağını söyləyib. Bildirib ki, əsir və girovluqdan azad olunmuş 1450 nəfərin hər birindən videoifadələr alınıb və həmin ifadələr arxivləşdirilib, mətnləri elektronlaşdırılıb.

Mədəniyyət.- 2018.- 16 fevral.- S.4.