Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev və
Gürcüstan
(əvvəli
qəzetimizin 1 iyul tarixli sayında)
Parlamentin bir həftə sonrakı 29 noyabr tarixli
iclasında Ə.Haqverdiyev yenə çıxış edərək
xalq təmsilçilərinin diqqətini Borçalı qəzasında
və ümumən müsəlmanlar yaşayan bölgələrdə
təhsilsizliklə, savadsızlıqla bağlı mövcud vəziyyətə
yönəldir. O, Tiflisdə belə tək bircə müsəlman məktəbinin
fəaliyyət göstərdiyini, onun da maddi
çatışmazlıq ucbatından bağlanmaq üzrə
olduğunu bildirərək, parlamentdən yaranmış
durumla bağlı müvafiq addımlar atılmasını
xahiş edir və bu xüsusda haqqında bəhs etdiyi Tiflis
müsəlman yüksək pillə ibtidai məktəbinin
Maarif Nazirliyinin sərəncamına keçirilib, dövlət
hesabına maliyyələşdirilməsi təklifini irəli
sürür. “Saxalxo sakme” gürcü qəzeti
“hümmətçi” Ə.Haqverdiyevin sözügedən
çıxışda hökuməti müsəlman bölgələrinə
diqqət yetirməməkdə
günahlandırdığını yazırdı.
1918-1921-ci illərdə müstəqil Gürcüstan
Respublikasında azərbaycanlıların təhsili məsələlərini
tədqiq etmiş pedaqoq-alim G.Qocayeva-Məmmədova
Ə.Haqverdiyevin qaldırdığı problemin
aktuallığına diqqət yetirərək yazır:
“Gerçəkdən də, siyasi gərginlik üzündən
1918/19 tədris ilində Tiflis və Borçalı qəzalarında
11 məktəbdə məşğələlər
aparılmırdı, məktəbyaşlı uşaqların
62,1 faizi təhsildən kənarda qalmışdı”.
Qeyd edək ki, Gürcüstan Müsəlmanları Milli
Şurası (GMMŞ) yerli türk-müsəlman əhalinin təlim-tədris
və mədəni-maarif məsələləri ilə məşğul
olmaq, hətta məktəblər açmaq səlahiyyətinə
sahib idi. Şura Tiflis müsəlman ikisinifli məktəbinin
bazasında yüksək pillə ibtidai məktəbin
yaradılması barədə qərar qəbul etmiş və
bu məktəbin inspektoru vəzifəsinə Ə.Haqvediyevin
namizədliyini təklif etmişdi. Tiflis
müsəlman yüksək pillə ibtidai məktəbinin
dövlət xəzinəsindən maliyyələşdirilməsi
ilə bağlı müvafiq strukturlara müraciətlərinə
müsbət cavab ala bilməyən GMMŞ bu layihəsini
yarımçıq saxlamağa məcbur olmuşdu.
Parlamentin
Maarif komissiyasının 18 dekabr 1918-ci il
tarixli iclasında iki azərbaycanlı deputatın –
Ə.Haqverdiyevin və H.Həsənzadənin iştirakı
ilə respublikadakı Azərbaycan-türk məktəblərinin
durumu müzakirə olunur. Həmin iclasda da
Ə.Haqverdiyev məruzə ilə çıxış edərək
Gürcüstan ərazisində ümumilikdə 15 müsəlman
məktəbinin olduğunu və onlardan yalnız 10-nun fəaliyyət
göstərdiyini bildirir. Yekun qərar bu
olur ki, iclasda iştirak edən Maarif Nazirliyinin təmsilçisi
Q.Cumberidzeyə müsəlman müəllimlər
üçün kursların açılması ilə
bağlı tez bir zamanda plan hazırlayıb Maarif
komissiyasına təqdim edilməsi barədə
tapşırıq verilsin.
1918-ci
ilin sonlarında tam bir il öncə o zaman
Borçalı qəzasının komissarı vəzifəsini
tutan Ə.Haqverdiyevin də fəal iştirakı ilə
qarşısı alınmış problem − ermənilərin
Gürcüstanın güneyindəki Borçalı və
Axalkələk qəzalarına yönlənmiş ərazi
iddiaları yenidən baş qaldırır. Bu dəfə
ermənilər artıq hərbi yola əl ataraq 1918-ci ilin
dekabr ayında Gürcüstanın ərazi bütövlüyünə
silahlı təcavüz edirlər. Ermənistan
(Ararat) Respublikasının ordu birliklərinin Borçalı
qəzasına soxularaq aktiv hərbi əməliyyatlara
başlaması Gürcüstan parlamentində bu mövzuda
geniş müzakirələrin aparılmasına yol
açır. Parlamentin erməni işğalına həsr
olunmuş 17 dekabr 1918-ci il tarixli
iclasında Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev
Gürcüstan müsəlmanları adından nitq söyləyərək
bu ölkədəki soydaşlarının, digər tarixi
dövrlərdə olduğu kimi, indi də əsl vətəndaşlıq
mövqeyi sərgilədiklərini və düşmən əleyhinə
vuruşduqlarını bəyan edir:
“Vətəndaşlar! Parlament üzvləri!
Bu tarixi anda mən Gürcüstan Respublikasının
müsəlman vətəndaşları adından
çıxış edirəm. Böyük Avropa
müharibəsi (Birinci Dünya müharibəsi – müəlliflər)
sona yetdi. Biz əmin idik ki, bu dəqiqələrdən
sonra xalqlar, xüsusilə də Cənubi Qafqazda yaşayan
xalqlar birlikdə mehriban şəraitdə yaşamağa
başlayacaqlar. Ancaq bizim gözləntilər
özünü doğrultmadı. Qonşu
respublika bizə müharibə elan etdi. Axı
mənə elə gəlir ki, indi bu müharibə
üçün heç bir səbəb yox idi. Gürcülərlə ermənilər arasında
mövcud olan bütün bu məsələləri sülh
konfransı yolu ilə həll etmək olardı. Bu gün çap olunmuş teleqramlardan da
göründüyü kimi, bizim hökumət mübahisəli
məsələlərin nizamlanması üçün öz
səylərini əsirgəmirdi. Amma bir
erməni partiyası (“Daşnaksütyun” nəzərdə
tutulur – müəl.) sırf eqoist səbəblər
ucbatından bu atəşin alovlanmasına cəhd göstərdi.
Mən deməliyəm ki, 1905-ci il atəşinin
(1905-1906-cı illər türk-erməni toqquşmaları nəzərdə
tutulur – müəl.) üçüncü tərəfin əli
ilə yaxıldığına əmin idim, ancaq indi buna bir az
şübhəm var (deputat Qabaşvili: “Biz onda da şübhələnirdik”).
Biz
parlamentə daxil olanda və öz bəyanatımızda
bildirdik ki, Gürcüstan müsəlmanları öz vətənlərini,
düşmənin kim olmasından
asılı olmayaraq, hər kəsdən bütün
mümkün vasitələrlə qoruyacaqlar və indi də,
sözdən əmələ keçmək lazım olan bir
vaxtda da bu bəyanatı təntənəli şəkildə
təkrar edirik (alqışlar). XVIII əsrin sonlarında mərhəmətsiz
Ağa Məhəmməd xanın qoşunları Şuşa qalasını mühasirəyə alanda,
şahzadə Aleksandr İrakli oğlunun
başçılığı altında Gürcüstan
ordusu Qarabağ xanı İbrahimi xilas etmək
üçün yürüş etdi (deputat Veşapeli: “Sizin
yaxşı yaddaşınız var imiş!”). Bundan sonra
İran şahı gürcülərə acıqlananda və
öz qoşunlarını onların üzərinə yönəldəndə
onda bizim Borçalı qəzasının müsəlmanları
Gürcüstan qoşunlarının səflərində yer
aldılar və öz dindaşlarına qarşı
çıxdılar (deputat Vaçnadze: “Yaşasın
Borçalı!”). Bütün bunlar
Borçalı qəzasının müsəlmanlarının
törəmələrinin yaddaşında bugünədək
yaşayır.
Və indi müsəlman dəstəsi artıq
yaranıbdır və onlar Gürcüstanın düşmənləri
əleyhinə vuruşurlar (alqışlar). Bu düşmənlər
yalnız Gürcüstanın deyil, bütün Cənubi
Qafqazın müstəqilliyinə qarşı müharibə
elan ediblər və müstəqilliyə dəyər verən
hər kəs onu bütün vasitələrlə
qorumalıdır. Müsəlmanlar bunu anlayır və
Gürcüstan və Cənubi Qafqazın müstəqilliyini
ayaqlar altına atmağa köklənənlərə
qarşı məmnuniyyətlə mübarizə aparırlar
(yerdən səslər: “Doğrudur”). Mən inanıram ki,
Gürcüstan Respublikasının digər hissələrinin
müsəlmanları: Siqnax, Telav, Axalsıx və digər qəzaların
müsəlmanları da Borçalı müsəlmanları
kimi davranacaqlar və bütün imkanlarından istifadə edərək
onlar da öz vətənlərini dəstəkləyəcəklər.
Və yenə
də bəyan edirəm, parlamentə daxil olanda olduğu kimi,
böyük məmnunluq hissi ilə bəyan edirəm: -
Yaşasın Gürcüstan! (gurultulu
alqışlar)”.
Əbdürrəhim bəyin alovlu nitqi gürcü
ictimaiyyətində geniş əks-səda doğurur. Bu barədə mətbuat dəyərləndirmə
apararaq yazırdı: “Ermənilərin Gürcüstana qarşı
çıxışı onların Qafqaz xalqlarının
müstəqilliyini dəfn etmək arzusu ilə diktə
olunubdur, bu məhz beləcə də
anlaşılıbdır, yekdilliklə belə qiymətləndirilibdir.
Bu baxımdan müsəlman təmsilçisi Haqverdiyevin bizim
parlamentdə söylədiyi nitq diqqətəlayiqdir...”.
22 noyabr
1918-ci il tarixində Gürcüstan
parlamenti “Müəssislər Məclisinə seçkilər
barədə Əsasnamə”ni təsdiq edir. Əsasnaməyə
görə, ölkənin yeni qanunverici orqanı olacaq Müəssislər
Məclisi ümumi, bərabər və birbaşa seçki
hüququ əsasında gizli və azad səsvermə yolu ilə
keçirilmiş ümumxalq seçkiləri nəticəsində
formalaşmalı idi. Parlament tərəfindən,
həmçinin seçkilərin təşkili
üçün Parlament Mərkəzi Seçki Komissiyası
(PMSK) yaradılır. PMSK-da hər bir
seçki subyekti üçün ən azı bir
üzvlük mandatı nəzərdə tutulur, eyni zamanda
parlament fraksiyalarına təmsilçi sayına müvafiq
olaraq müxtəlif sayda yerlər ayrılır. Parlamentin müsəlmanlar (“tatarlar”) blokunu PMSK-da
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev təmsil edir. Bu qurumda tərcümə işləri
Ə.Haqverdiyev və daşnakların təmsilçisi
D.Davitxanyanın rəhbərliyi altında
yaradılmış komissiya tərəfindən həyata
keçirilirdi. Qeyd edək ki, PMSK üzvlərinin
eyni zamanda Müəssislər Məclisinə seçkilərdə
namizəd qismində iştirakına heç bir məhdudiyyət
qoyulmamışdı.
Parlamentin
10 yanvar 1919-cu il tarixli iclasında qəbul olunmuş “Müəssislər
Məclisinə seçkilərin təyin olunması barədə”
Qanuna görə, Müəssislər Məclisinə
seçkilərin ilk günü 14 fevral 1919-cu il tarixinə təyin
olunur.
Gürcüstanın türk-müsəlman siyasi-ictimai fəallarının
bir qismi sosial-demokratların siyahılarında, digər qismi
qeydiyyatdan keçirilmiş iki ayrı seçki subyektinin –
Ə.Haqverdiyevin sədrlik etdiyi Gürcüstan Müsəlmanları
Milli Şurasının və Borçalı Qəzası
Müsəlmanları Qrupunun (BQMQ) sıralarında seçkilərə
qatılırlar.
Gürcüstan Milli Tarix Arxivində saxlanılan sənədlərdən
aydın olur ki, GMMŞ tərəfindən bu təşkilatın
sədr müavini Halay bəy Bayramovun imzası ilə PMSK-ya
göndərilmiş altı nəfərlik ilkin namizədlər
siyahısında aşağıdakı adlar əks
olunmuşdur.
1. Halay bəy
Aslan ağa oğlu Bayramov (təlimatçı-aqronom);
2.
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev (GMMŞ-nin sədri,
Gürcüstan parlamentinin üzvü);
3. Ömər
Faiq Nemanzadə (jurnalist);
4.
Əlimirzə bəy Nərimanov (müəllim, Nəriman Nərimanovun
əmisi nəvəsi);
5.
İbrahim bəy Mursaqulov;
6. Mirzə Rza Əlizadə (müəllim).
Bu
siyahının ardınca PMSK-ya GMMŞ-nin sədri
Ə.Haqverdiyevin imzasıyla əlavə namizədlərdən
ibarət beş nəfərlik başqa bir
siyahı göndərilir. Bu əlavə siyahıda
ardıcıllıqla Abbasqulu Xanəhmədov (tacir), Fətəli
bəy Rəşid bəy oğlu Axundov (tələbə,
Mirzə Fətəli Axundovun nəvəsi), Qasım Abbas
oğlu Bayramov (GMMŞ-nin katibi, tramvay konduktoru), Məşədi
Əli Bayram oğlu Quliyev (tacir) və İsmayıl Xəlilovun
(kiçik usta) adları qeyd olunmuşdu.
Beləliklə, GMMŞ ilkin olaraq seçkilərdə
11 nəfərlik siyahı ilə iştirak etməyi
planlaşdırsa da, sonradan müəyyən səbəblərdən
dolayı bu siyahı qısaldılaraq 5 nəfərlə məhdudlaşdırılır. Yekun siyahıda
Ə.Haqverdiyevin adına rast gəlinmir. Eyni proseslər BQMQ-də də baş verir.
Hər iki müsəlman siyasi subyekti seçkilərdə
fiaskoya uğrayır; GMMŞ cəmi 105, BQMQ isə 224 səs
toplaya bilir. Zənnimizcə,
belə zəif nəticə, başlıca olaraq,
seçkiqabağı xaotik proseslərdən, xüsusən də
seçki siyahılarının tərtib olunması zamanı
yaranmış çaşqınlıq və
anlaşılmazlıq, Ə.Haqverdiyev, Ö.Nemanzadə,
İsrafil bəy Yadigarov kimi türk-müsəlman əhali
arasında böyük nüfuza malik şəxslərin yekun
siyahılardan kənarda qalması, eləcə də bəzi
namizədlər arasında təxmin edə biləcəyimiz
ixtilaflardan qaynaqlana bilərdi (Gürcüstan Müəssislər
Məclisinə seçkilərlə bağlı daha ətraflı
bax: F.Valehoğlu-Hacılar. Gürcüstan
Parlamentinin ilk türk-müsəlman deputatı.
Qaraçöplü Hüseynqulu Məmmədov, “Birlik”
jurnalı, 2018, ¹ 30, s. 50-53).
Beləliklə,
1919-cu ilin 14-17 fevral tarixlərində keçirilmiş
demokratik seçkilər nəticəsində Gürcüstan
Milli Şurasının transformasiyası əsasında
yaranmış parlament fəaliyyətini dayandırmış
və öz ali qanunvericilik
funksiyasını Gürcüstan Müəssislər Məclisinə
ötürmüşdür. Bununla, Gürcüstan parlamentində
deputatlıq səlahiyyəti başa çatan Əbdürrəhim
bəy Haqverdiyev 19 fevral 1919-cu ildə Gürcüstan Müsəlmanları
Milli Şurasında tutduğu sədr vəzifəsini
Əlimirzə bəy Nərimanova təhvil vermiş və
sonrakı taleyini Azərbaycana bağlamışdır. Çox keçmədən o, Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin Dağlı Respublikasında (Şimali
Qafqaz Dağlı Xalqları İttifaqı Respublikası –
red.), 24 avqust 1919-cu ildən etibarən isə Ermənistan
Respublikasında diplomatik nümayəndəsi təyin
olunmuş və 1920-ci ilin mart ayının 16-na qədər
bu vəzifəni uğurla icra etmişdir.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra ictimai-mədəni
və ədəbi-bədii sahələr üzrə müxtəlif
məsul vəzifələrdə çalışan
Ə.Haqverdiyev tiflisli ədəbiyyat və incəsənət
xadimləri ilə yaradıcılıq ünsiyyətini davam
etdirmişdir.
Onun ən çox əlaqədə olduğu, məktublaşdığı
və görüşdüyü Tiflis ziyalısı
keçmiş deputat həmkarı Əziz Şərif idi.
Onların arasında dostluq münasibəti
Ə.Şərifin “Molla Nəsrəddin” jurnalının
redaksiyasında işlədiyi dövrdə yaransa da,
Gürcüstan parlamentində birgə fəaliyyət göstərdikləri
zaman daha da dərinləşmişdir. Bu barədə
Ə.Şərif xatirələrində yazırdı:
“...Tiflisdə
Müsəlman Milli Şurası həmin il
(1918-ci il – F.V-H., N.V.-H.) 29 sentyabrda öz tərəfindən
Gürcüstan parlamentinə dörd nəfər nümayəndə
seçmişdi: Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev,
Əliheydər Qarayev, müəllim Mirzə Hüseyn Həsənzadə
və mən. Bu vaxtdan etibarən ta Haqverdiyev
Bakıya gedən günə qədər biz hər gün, ya
günaşırı görüşür,
danışır, dərdləşirdik. Nəticədə
biz daha da yaxınlaşdıq... Mənim arxivimdə Tiflisdə
K.Y.Zubalov adına Xalq evi nəzdində
Türk Dram Cəmiyyətinin 1919-cu il üçün
üzvlük bileti vardır. Mənim adıma
yazılmış bu bileti Türk Dram Cəmiyyəti idarə
heyətinin sədri Ə.Haqverdiyev imzalamışdır.
Bundan bəlli olur ki, Tiflisdə məsul siyasi vəzifə
daşıyan yazıçımız yenə də məftun
olduğu teatr işindən əsla ayrılmır və bu sahədə
fəaliyyət göstərirmiş”.
Həqiqətən,
Əbdürrəhim bəy deputatlığa paralel olaraq
Türk Dram Cəmiyyətinin sədri qismində də məhsuldar
çalışmış, Tiflis Türk (Azərbaycan)
Teatrının fəaliyyətinin təşkili və
inkişafında, yeni istedadların teatra cəlb olunmasında
səylərini əsirgəməmiş, iki dərnəyə
bölünmüş teatr truppasının
dağılmasının qarşısını
almışdır. Teatrın repertuarının
müəyyən edilməsində onun tövsiyələri nəzərə
alınmışdır. Dramaturq Gürcüstanda
yaşadığı illərdə Tiflis ədəbi
mühitinin Azərbaycan ədəbiyyatına bəxş
etdiyi dahilərdən M.F.Axundzadənin “Hacı Qara” və N.Nərimanovun
“Nadir şah” pyeslərinə, eləcə də
özünün müəllifi olduğu “Bəxtsiz cavan” əsərinə
quruluş vermişdir.
Tiflis
Dövlət Türk (Azərbaycan) Teatrının kollektivi də
öz növbəsində Əbdürrəhim bəy
Haqverdiyevin onlara yönəlik qayğısını diqqətdən
kənarda qoymamış, 1927-ci ilin fevral ayının 4-də
Tiflisin Rustaveli Teatrında bu böyük şəxsiyyətin
ədəbi-ictimai fəaliyyətinin 35 illik yubiley gecəsinin
yüksək səviyyədə keçirilməsində
aparıcı rol oynamışdır.
Bu barədə
filologiya elmləri doktoru Adilxan Bayramov yazır: “Mərasimdə
rəsmi şəxslər, ayrı-ayrı respublikaların, o
cümlədən Gürcüstanın teatr ictimaiyyətinin
nümayəndələri, şair və yazıçılar
yubilyarı təbrik etmiş, Tiflis Azərbaycan Dövlət
Dram Teatrı aktyorlarının iştirakı ilə
dramaturqun “Bəxtsiz cavan” pyesinin ikinci pərdəsi və “Ac
həriflər” pyesi oynanılmış, eyni zamanda
böyük konsert verilmişdir. Mərasim Tiflis
mətbuatında geniş
işıqlandırılmışdır”.
Ona həsr olunmuş yubiley tədbirinin məhz Tiflisdə
keçirilməsi Ə.Haqverdiyevi mütəəssir
etmişdi.
Bununla bağlı o, tədbirin əsas təşəbbüskarı
və təşkilatçılarından olan dostu Əziz
Şərifə 7 may 1927-ci ildə yazdığı məktubunda
bu şəhərə vurğunluğunu və Tiflis əhlinə
minnətdarlığını belə ifadə edirdi:
“Mənim
günlərimin gözəlləri, cavanlığım
Tiflisdə keçdiyindən, o şəhərə mənim
xüsusi bir məhəbbətim var...
Mənim burada (Azərbaycanda – müəl.) yubileyimin
olmadığından mən əsla dilgir deyiləm. Əvvəla,
Zaqafqaz miqyasında götürülmüş təntənənin
burada təkrarı mümkün deyildi. İkincisi,
heç kəs öz vətənində peyğəmbər
olmayıb. Qırx illiyə də... ya nəsib!
Tiflis
cavanlarının, əhalisinin, aktyorlarının, təşkilatının,
sənin və Rzaqulunun (Rzaqulu Nəcəfov – maarifpərvər,
publisist, diplomat, Əliqulu Qəmküsarın qardaşı –
müəl.) qulluq eləməkdə təngə gəldiyimiz
qiyamətədək mənim xəyalımdan getməz. Mən Qafqazda bir nəfər üçün bu cəlal
ilə təşkil olunmuş yubiley görməmişdim”.
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin siyasi-ictimai fəaliyyətinin 1916-1919-cu illəri əhatə edən Gürcüstan dövrü Sovetlər Birliyi dönəmində hakim ideoloji konyunkturanın tələblərinə uyğun olaraq tam öyrənilməmiş, böyük ədibin həyat və yaradıcılığının tədqiqatçıları tərəfindən onun üzərindən sadəcə sükutla keçilmişdir. Əbdürrəhim bəy özü də bəlli səbəblərdən bu barədə qısa xatırlama ilə kifayətlənmişdi: “1916-cı sənədə məişətimizin ağırlaşmasına görə Tiflisə gedib orada “Şəhərlər ittifaqı”nın Qafqaz şöbəsinə qəbul oldum və “Şəhərlər ittifaqı”nın Qafqaz şöbəsi əxbarının rus dilində aylıq jurnalının müdiriyyətini mənə həvalə etdilər. Fevral inqilabından sonra Tiflis İcraiyyə Komitəsinin və onun mərkəzi şurasının üzvlüyünə intixab olundum. Həmin ilin mart ayında Borçalı qəzasına komissar intixab olunub Şulaver qəsəbəsinə gedib, bir il yarım orada işlədim. Zaqafqaziya xüsusi cümhuriyyətlərə ayrıldıqdan sonra gürcü hökuməti idarələri milliləşdirməyi qərara aldı. O səbəbdən işlədiyim idarəni gürcülərə təhvil verib Tiflisə qayıtdım. Tiflisdə azərbaycanlılar üçün təzə açılmış ali-ibtidai məktəbə inspektor təyin olunub yenə müəllimliyə üz qoydum. Həmin sənənin oktyabrında Gürcüstan parlamanına Tiflis azərbaycanlıları tərəfindən göndərilən dörd məbusun biri mən oldum. 1919-cu sənədə Gürcüstan parlamanı əvəzinə məclisi-müəssisan çağırıldı. 1919-cu sənədə Müsavat hökuməti məni Bakıya çağırıb Dağıstana göndərdi...”.
Fəqət yuxarıda təqdim olunan məlumatlardan görünür ki, həmin siyasi fırtınalar və təlatümlər dövründə Ə.Haqverdiyev məhsuldar siyasi-ictimai fəaliyyəti ilə seçilmişdir. O həm Borçalı qəzasında dövlət məmuru, həm də Gürcüstan Müsəlmanları Milli Şurasının sədri və Gürcüstan parlamentinin deputatı vəzifələrini ləyaqətlə daşıyaraq Gürcüstanın ərazi bütövlüyü məsələlərində prinsipiallığını nümayiş etdirmiş, yerli türk-qarapapaq əhalinin əsas problemlərindən olan təhsil probleminin həll olunması üçün səylərini əsirgəməmişdir.
Fəxri
Valehoğlu-HACILAR
tarix üzrə
elmlər doktoru
Namiq
Valehoğlu-HACILAR
Əməkdar mədəniyyət
işçisi
Mədəniyyət.- 2020.- 3 iyul.-
S.6.