Şəxsi kitabxanasında 11 min nüsxədən çox nəşr var...
Məhəmməd İsayev: “Atamın 1930-cu ildə yaratdığı kitabxananı
qoruyub saxlayır, fondunu zənginləşdiririk”
Tariximizi, mənəvi
sərvətlərimizi qoruyub
saxlayan, nəsildən-nəslə
ötürən məbədlərdən
biri də kitabxanalarımızdır. Ta
qədim zamanlardan böyük şəhər
və elmi mərkəzlərin kitabxanaları
ilə yanaşı, bir çox dahi mütəfəkkirlərin
şəxsi kitabxanaları
da olub. Tarixə məlum olan ilk şəxsi
kitabxana Assuriya hökmdarı Aşşurbanipala
məxsus imiş. Nineviya şəhərində
(indiki İraq ərazisi) yerləşən
həmin kitabxanada hökmdarı maraqlandıran
müxtəlif tipli kitablar saxlanılırdı.
Azərbaycan tarixinə gəlincə isə, Bəhmənyar, Xətib Təbrizi, Əbu Vəfa, Qətran Təbrizi, Nizami, Xətai və s. kimi görkəmli şair və alimlərin şəxsi kitabxanalarının
olması haqqında məlumatlar mövcuddur.
XIX əsrin 40-cı illərindən başlayaraq
Azərbaycanda yeni milli ictimai kitabxanalar,
habelə bir çox görkəmli simaların şəxsi kitabxanaları yaranır. Abbasqulu ağa Bakıxanovun, Mirzə Fətəli Axundzadənin
kitabxanalarını buna
misal göstərmək
olar.
Bu gün
də kitaba böyük maraq göstərən, evini kitabxanaya çevirən insanlar var. “Mədəniyyətə könül
verənlər” rubrikasının
budəfəki qonağı
yuxarıda qeyd etdiyimiz xeyirxah əməli, qiymətli ənənəni davam etdirənlərdən Məhəmməd
İsayevdir.
Məhəmməd Hüseyn oğlu İsayev 1957-ci il iyunun 26-da Hacıqabul şəhərində anadan
olub. Hacıqabul şəhər 7 nömrəli
orta məktəbdə
təhsil alıb. Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini bitirib. 10
ilə yaxın Sabirabad və Hacıqabul rayonlarının
orta məktəblərində
dil-ədəbiyyat və
ibtidai sinif müəllimi işləyib.
2004-2022-ci illərdə Hacıqabul
Rayon Tarix-Diyarşünaslıq
Muzeyində kiçik
elmi işçi, baş fond mühafizi,
direktor və rayon Heydər Əliyev Mərkəzində
baş fond mühafizi vəzifələrində
çalışıb. Hazırda
təqaüddədir.
30-a yaxın kitabı işıq üzü görən Məhəmməd İsayev,
rus dilindən tərcümə ilə məşğul olur. Eyni zamanda şəxsi
kitabxanasında fəaliyyətini
davam etdirir.
Müsahibim qeyd
edir ki, kitabxanasının əsası
atası mərhum Hüseyn İsayev tərəfindən 1930-cu illərdə
qoyulub: “Atam kitabları çox sevirdi. Şəxsi kitabxana yaratmaq fikri də məhz
bu sevgidən irəli gəlmişdi. Kitabxananı atam hələ orta məktəbdə oxuyarkən
Hacıqabul şəhərində
evimizin bir hissəsində təşkil
etmişdi. O, 1946-cı ildə
Azərbaycan Dövlət
Universitetinin (indiki BDU)
Filologiya fakültəsinə
daxil olduqdan sonra bu işlə
daha sistemli şəkildə məşğul
olub. Atam 1999-cu ildə vəfat etdikdən sonra mən, bacı və qardaşlarım atamızdan qalan bu xeyirxah ənənəni
davam etdiririk”.
Məhəmməd müəllim deyir ki, hazırda kitabxananın ümumi fondu 11 mindən çox nüsxə kitabdan ibarətdir: “Kitabların bir hissəsini şəxsi vəsaitimiz hesabına almışıq. Bir neçə min nüsxə isə bizləri yaxından-uzaqdan
tanıyan xeyirxah insanlar tərəfindən
kitabxanamıza hədiyyə
edilib. Rayon sakinləri, ziyalılar, elm adamları, müəllimlər, tələbə
və şagirdlər
kitabxanaya üz tutaraq buradakı ədəbiyyatlardan istifadə
edirlər”.
Kitabxananın iş şəraiti haqqında məlumat verən müsahibim vurğulayır ki, elmi təsnifatla tərtib olunmuş və kartotekası olan kitabxanada bədii ədəbiyyata və ictimai elmlərə aid kitablar çoxluq təşkil etsə də, fondda təbiət elmlərinə
də aid bir neçə min kitab saxlanılır:
“Kitabxanadakı nəşrlərin
yarıdan çoxu kiril əlifbası ilədir. Buna görə də əvvəlki illərə
nisbətən rayon gəncləri kitabxanaya az-az üz tuturlar.
Kitabxananın əsas
oxucuları əsasən
orta və yetkin yaşlı insanlardır. Onlar da oxumaq istədikləri
kitabları həm kitabxanada, həm də istədikləri müddətə qədər
öz evlərinə aparıb mütaliə edirlər”.
Məhəmməd müəllimin sözlərinə
görə, kitabxanada
yaxın-uzaq ölkələrdən
müxtəlif dillərdə
və əlifbalarda nəşr olunmuş, hətta XIX əsrin sonlarına və XX əsrin əvvəllərinə
aid olan kitablar var: “Kitabxanamızda XIX əsrin
əvvəllərindən bəri
Azərbaycanda baş vermiş ictimai-siyasi hadisələrin şahidi
olmuş “Murad xan”, “Kərbəlayı” təxəllüsü ilə
yazan, Hacıqabulun Nəvahi kəndindən olan tanınmış satirik şair Mirzə Baxış Nadimin (1785-1880) əlyazmasının
o vaxtlar əl ilə köçürülmüş
surətləri və
daşbasma üsulu (litoqrafiya) ilə çap olunmuş kitablar da mühafizə
edilir. Bundan başqa, kitabxanada XIX əsrdə Avropa və çar Rusiyasında işıq üzü görən nadir kitab nüsxələri
də saxlanılır”.
Müsahibim kitabxana
fondunun bu gün də zənginləşdiyini söyləyir:
“Qardaşlarımdan ikisi
Rusiyada yaşayır.
Böyük qardaşım
hər dəfə Rusiyadan Vətənə gələndə özü
ilə çoxsaylı
kitablar alıb gətirir. Bundan savayı, özüm də şəxsi vəsaitim hesabına kitabxananın fondunu zənginləşdirməyə çalışıram”.
N.Məmmədli
Mədəniyyət.-
2023.- 29 sentyabr.- S.6.