Mədəniyyətimizin böyük
hamisi
Ümummilli lider Heydər Əliyev böyük siyasətdə olduğu bir qərinədən artıq dövrdə, doğma xalqının taleyində tarixi rol oynamaqla bərabər, mədəni irsimizin qorunması və zənginləşdirilməsi, milli incəsənətin, ədəbiyyatın inkişafı, respublikada mədəni-maarif işinin qabaqcıl səviyyədə təşkili sahəsində də müstəsna xidmətlər göstərib.
Heydər Əliyevin mədəniyyətə diqqət və qayğısı onun dövlət xadimi kimi fəaliyyətinin bütün mərhələlərində – sovet Azərbaycanına rəhbərlik etdiyi illərdə, Moskvada, SSRİ rəhbərliyində çalışdığı vaxtda və müstəqil Azərbaycana onillik prezidentliyi dövründə tarixin yaddaşına çoxsaylı səhifələrlə yazılıb. O, hər zaman və hər yerdə Azərbaycan mədəniyyətinin böyük hamisi olub. Bununla bağlı illərin xronikasından seçdiyimiz məqamları “Heydər Əliyev İli”nə töhfə olaraq diqqətinizə təqdim edirik...
(əvvəli ötən sayımızda)
1972-ci il 15 may
Azərbaycan KP MK-nın plenumu. Birinci katib Heydər Əliyevin plenumundakı məruzəsindən:
“...Mədəniyyətdə milli
və beynəlmiləl
xüsusiyyətlərin qarşılıqlı
əlaqəsi problemlərini
bütün təbliğat
vasitələri ilə
geniş izah etmək çox vacibdir, göstərmək
lazımdır ki, millilik anlayışının
özü dəyişir
və zənginləşir,
cəmiyyətlə birlikdə
inkişaf edir...
...Respublikanın zəhmətkeşləri
şəhər və
kəndləri abadlaşdırır,
yaşıllaşdırırlar. Onlar bu işə
böyük zəhmət
sərf edir, yaradıcılıqla yanaşır,
doğma ölkəyə
əsil məhəbbətlərini
ifadə edirlər... Rəssamlar və arxitektorlar ittifaqları şəhər
və kəndlərin
tərtibatında yaxından
iştirak etməlidirlər.
Yeri gəlmişkən, onu da demək lazımdır
ki, yaradıcılıq
təşkilatlarımız yubiley suvenirlərinin hazırlanmasında daha çox fəallıq göstərməli, ən
başlıcası isə,
bu işə tələbkarlıqla yanaşmalıdırlar.
Təəssüf ki, həmin məmulatın tərtibatında çox
vaxt zövqsüzlüyə,
hətta xalturaya yol verilir...”.
1972-ci il 6 iyun
Heydər Əliyev Bakıda Nəriman Nərimanovun abidəsinin açılışında
nitq söyləyib.
“...Nəriman Nərimanov bir siyasi rəhbər
və təşkilatçı
kimi özünün bütün istedadı, qəlbinin bütün hərarəti ilə xalqa xidmət etmişdir...Nəriman Nərimanov kütlələr
arasında iş aparmaqdan çox böyük həzz alır, xalqla daim ünsiyyətdə olmağa böyük ehtiyac hiss edirdi.
...Nəriman Nərimanov
bu gün də bizimlədir. O özünün
nəhəng qaməti
ilə burada qocaman Xəzərin dalğaları üzərində
ucalır, inqilabi vuruşmalarda şöhrət
qazanmış qəhrəman
Bakıda ucalır...”.
1972-ci il 29 iyun
Bakıda Nəriman Nərimanovun 100
illik yubileyi qeyd edilib. Azərbaycan
KP MK-nın Birinci katibi Heydər Əliyevin yubileydəki məruzəsindən:
“...Nəriman Nərimanovun ictimai mədəni-maarifçilik,
sonralar isə inqilabi fəaliyyəti Bakıda genişlənmişdi...
Əməkçi kütlələri maarifləndirmək əzmi,
insanlara xidmət etmək kimi nəcib bir arzusu hadisələri dərindən başa düşməsi, istedad və bacarığı onu Azərbaycan demokratik və ictimai-siyasi fikir nümayəndələrinin ön
cərgəsinə çıxartdı.
O illərdə N.Nərimanov
“Nadanlıq”, “Nadir şah”
və digər bədii əsərlərini
yazmış, Azərbaycan
və rus dillərini öyrənmək
üçün dərsliklər
və dərs vəsaitləri yaratmışdı,
pedaqoji işlə fəal bir surətdə
məşğul olur,
Azərbaycan dilində
qəzet və jurnallar buraxmaq, teatrı inkişaf etdirmək yolunda addımlar atırdı...
Kitabxanaların, muzeylərin və
digər mədəni-maarif
ocaqlarının yaradılmasına
çox əmək sərf etmişdir.
N.Nərimanov xalqı tarixi inkişafın hərəkətverici
qüvvəsi hesab edirdi... O yazırdı: “Güc birlikdədir... Sel güclü olub içinə atılan ağır daşları çox asanlıqla diyirləyir, özünə yol açır; tarix öz bildiyini edir...”.
1972-ci il 16 avqust
SSRİ-nin aparıcı
ədəbi orqanı
olan “Literaturnaya qazeta”da Heydər Əliyevlə müsahibə
dərc olunub. Müsahibədən
sitat:
“...Azərbaycan neftçilərinin
qəhrəmanlığı, əfsanəvi Neft daşları, Xəzər
sahilindəki Sumqayıt,
Azərbaycanın pambığı
və neft avadanlığı, kimya məhsulları və xalçaları, ipəyi
və meyvəsi, alimlərimizin kəşfləri,
yazıçılarımızın, bəstəkarlarımızın, rəssamlarımızın əsərləri
– respublikamızın hüdudlarından
uzaqlarda şöhrət
qazanmış bu kəşflər və əsərlər xalqımızın
nailiyyətlərinin yalnız
qısa siyahısıdır...”.
1972-ci il 28 avqust
Heydər
Əliyev Sovet İttifaqının müxtəlif
şəhərlərindəki ali təhsil
ocaqlarına qəbul olmuş azərbaycanlı
gənclər qrupunu qəbul edib.
1972-ci il 5 sentyabr
Heydər Əliyev Azərbaycan bəstəkarlarının V qurultayında
iştirak edib.
1972-ci il 3 oktyabr
Azərbaycanda RSFSR ədəbiyyat və incəsənət günlərinin
təntənəli açılışı
mərasimi keçirilib. Heydər Əliyev
mərasimdə nitq söyləyib.
“...Rusiya mədəniyyəti
tarixində Qafqaz xüsusi yer tutur. Rus və dünya
ədəbiyyatının qızıl
fonduna həmişəlik
daxil olan bir sıra ilhamlı
əsərlər bu diyara həsr olunmuşdur. Qafqaz təbiətinin
əzəməti burada
yaşayan məğrur,
azadlıqsevən xalqların
xarakteri ilə heyrətamiz bir ahəngdarlıq yaradır.
V.Q.Belinski yazmışdı:
“Puşkinin sayəsində
Qafqaz o zamandan bəri ruslar üçün yalnız
geniş, zəngin azadlıq ölkəsi olmaq etibarı ilə deyil, həmçinin tükənməz
poeziya, qaynar həyat və cəsarətli xəyal ölkəsi olmuşdur”.
Bu tamamilə Azərbaycana
da aiddir...
Dahi rus şairi M.Y.Lermontov Azərbaycanın tarixi ilə yaxından maraqlanmış və Azərbaycan dilini yüksək qiymətləndirmişdi. O, dostu Rayevskiyə yazmışdı:
“Azərbaycan dilini öyrənməyə başlamışam,
fransız dili Avropada zəruri olduğu kimi, bu dil də
burada və ümumiyyətlə, Asiyada
zəruridir”.
Azərbaycanın mədəniyyət xadimləri də böyük, qüdrətli və azad rus dilini öyrənməyin böyük əhəmiyyətini daim qeyd etmişlər. Rus dili Azərbaycanda maarif və mədəniyyətin inkişafında mühüm rol oynamışdır...”.
1972-ci il 10 oktyabr
Heydər Əliyevin Azərbaycanda RSFSR ədəbiyyat və incəsənət günlərinin başa çatmasına həsr olunmuş yığıncaqdakı nitqindən:
“...Rusiya xalqlarının ədəbiyyat, incəsənətinin ürəkdən sevildiyi və yaxşı tanındığı Azərbaycanda hələ heç zaman bu ədəbiyyat və incəsənət belə geniş və hərtərəfli təmsil olunmamışdı...
... Bu günlər bir daha aydın göstərdi ki, mədəniyyətlərin qarşılıqlı təsiri və qarşılıqlı surətdə zənginləşməsi, həyatımızın qanununa çevrilən bu proseslər cəmiyyətin mənəvi həyatında çox böyük rol oynayır...”.
Hazırladı: V.Orxan
(davamı var)
Mədəniyyət.- 2023.- 20
yanvar.- S.5.