Bir verlişin sorağı ilə

Eldən elə, dildən dilə

Teleməkan bu gün həyatımızın bir parçasına çevrilib. Əslində bu vizual məkan insanın virtual yaşamının yaradıcısına çevrilib. Çağırılmamış qonaq sayılan televiziya bu və ya digər aspektlərdən həm təbliğat aparır, həm bilgi verir, həm də... nəyi isə diktə edir. Və bu diktə ilə razılaşanlar və razılaşmayanlar var. Nəzərə alsaq ki, televiziya müasir mədəniyyətin xüsusi sahəsidir, onda bizə təqdim edilən televerilişlərə cəmiyyət olaraq ictimai diqqət göstərmək də vacib amil sayılmalıdır. Bir qəzet olaraq biz də ictimaiyyət arasında müzakirələrə səbəb olan, medianın diqqətinə düşən tele-verilişlərə məhz bu baxımdan yanaşmanı təbii saydıq.

El içində yayılan söhbət

ATV telekanalında yayımlanan və əhəmiyyətli dərəcədə reytinqə malik «El içində» tok-şousunun daha bir buraxılışı ölkədə böyük rezanons yaratdı. Verilişdə özəl klinikaların vəziyyəti və vətəndaşlara təklif etdiyi xidmətlərin səviyyəsi müzakirəyə çıxarılmışdı.

Verilişdən əvvəl proqram müəllifləri kiçik bir eksperiment apararaq klinikalarda analizlərin hazırlanma səviyyəsini müəyyənləşdirməyə çalışıb. Adi su məhlulunu sarı rəngli maddə ilə qarışdırılaraq sidiyin analizi kimi bir çox özəl tibb müəssisəsinə təqdim edib. Nəticə şok yaradıb. Hər halda, bu nəticənin şok yaratdığı elə verilişdəcə elan edildi. Burada deyildi ki, bir çox özəl klinikalar qarışıq məhlulun sidik olduğunu təsdiqləməklə yanaşı, müxtəlif xəstəliklərin mövcudluğu barədə arayış veriblər. Hətta klinikaların verdiyi deyilən rəsmi blanklar da verlişdə nümayiş etdirildi. Verilişdən müəyyən müddət keçsə də, ünvanlarına səslənən ittihamlarla razılaşmayan özəl klinika rəhbərlərinin narazılıqları səngimir. Onlar tibb kimi ciddi sahəni şoulaşdırmaq naşılığından, verilişin təşkilatçıları isə bu ciddi sahənin naşılarından narazıdırlar. Müəyyən məlumatlara görə isə bu narazılıqlar artıq “El içində” verilişinin məhkəməyə verilməsinə doğru yönəlib. Hüquqi dövlətdə məhkəmə adi bir prosesdir. Lakin bizi bir şey daha çox düşündürür: Necə olsun, sağlamlığımızı özəl klinikalara etibar etməyəkmi?! Gəlin, tərəfləri dinləyək.

Su, yoxsa...?

Əvvəlcə ünvanına ittihamlar səslənmiş “Biomed Spektr” tibb mərkəzinin həmən verilişdə iştirak etmiş nümayəndəsi Arzu Hüseynovanı dinləyək: “Sözügedən verilişin çəkilişlərindən 4 gün əvvəl - 04.04.09 tarixdə sidik analizi ilə bağlı 1989-cu il təvəllüdlü Yaqubov Zaur adlı vətəndaş mərkəzimizə müraciət etmişdir. Qaydalara uyğun olaraq o , 32 saylı kartla qeydiyyata götürülüb. Qeyd edək ki, pasiyent və onun təqdim etdiyi material haqda bütün məlumatlar həm kompyuterin yaddaşına daxil edilir, həm də qeydiyyat jurnalına yazılır. Materialın müayinəsi həm analizator, həm də mikroskop vasitəsilə aparılır. Müraciət etmiş şəxsin sidik-analiz müayinəsi aparılmış və nəticələr müəyyən edilmişdir. Verilişdə ünvanımıza səslənən ittihamlar əsasızdır. Verilişin gedişində guya mərkəzimizin analiz cavabı olan blank nümayiş etdirilmişdir və qeyd edilmişdir ki, bu sidiyin deyil rəngli su məhlulunun analizidir. Halbuki, blankda yalnız mərkəzimizin loqotipi vardı. Əslində isə ən savadsız şəxs belə analiz cavablarının klinikanın möhürü ilə təsdiqləndiyini, orada həkim imzasının atıldığını bilir. Bizim klinikada isə bundan əlavə müayinənin nəticələri həkim-laborant tərəfindən yazılır. Nümayiş etdirilən blankda isə bunlar olmamışdır. Çəkiliş bitdikdən sonra nümayəndəmizin həmin blankın surətini əldə etmək istəyinə rədd cavabı verilmişdir. Əgər bu material həqiqətən də sidik deyildisə, nə üçün analizin cavabı verilən gün məsələ qaldırılmayıb? Onlar bu materialın laboratoriyada saxlanma müddətinin bitməsini gözləyiblər ki, material atılsın? Bu bir daha sübut edir ki, laboratoriyaya verilən material onların dedikləri kimi qatqı deyil, sidik olub. Gəlin, özünüz şahid olun, bizim klinika müasir texniki avadanlıqlarla təchiz olunub, aparatlar xüsusi kurslar keçmiş mütəxəssislər tərəfindən idarə olunur.”

Narazılığın nümayişi

İttiham hədəfinə çevrilmiş digər səhiyyə ocağının -Nəsrəddin Tusi adina klinikanın laboratoriya həkimi Afət Məmmədli telefon zəngimizə «El içində» verilişində bizim ünvanımıza səsləndirilən ittihamlar tamamilə əsassızdır” deyərək bir qədər əsəbi şəkildə daha bu barədə danışmaq istəmədiyini söylədi.

“Uzun ömür”ün akkordları

Verilişdə tənqid hədəfinə çevrilmiş “Uzun ömür” Sağlamlıq Mərkəzinin baş həkimi Vidadi Əliyev onların mövqelərinə aydınlıq gətirdiyimiz üçün təşəkkür edərək fikirlərini bizimlə bölüşdü.

“Bəzi kütləvi informasiya vasitələrində “Uzun ömür” Sağlamlıq Mərkəzində hepatit B və C virusunun laborator instrumental müayinəsinin aparılması və kimdəsə aşkarlanması, bununla bağlı müalicə metodikasının tətbiqi barədə yanlış informasiyalar verilib. Çünki “Uzun ömür” tibb deyil, yalnız sağlamlıq mərkəzidir. Burada sağlamlıqla bağlı məsələlərə yer verilib, yəni, fitnes, üzgüçülük hovuzu təşkil olunur, fizioterapevtik proseduralar aparılır”. Baş həkimin sözlərinə görə, mərkəzdə tətbiq edilən fizioterapevtik üsullar əsasən onurğa sütunu xəstəliklərinin müalicəsi üçün tətbiq edilir: “Amma bəzi KİV-lər nədənsə belə bir fikir formalaşdırır ki, “Uzun ömür”də laboratoriya var və biz burada diaqnoz qoyuruq. Bizim mərkəzdə nəinki laboratoriya, hətta laborator instrumental diaqnostikaya aid olan heç nə yoxdur. Ona görə ki, bura tibb mərkəzi deyil”.

Belə fikirlərin nəyə istinadən yayıldığını bilmədiyini söyləyən V. Əliyev deyib ki, indiyə qədər ona həmin məlumatları təsdiqləyən nə sənəd təqdim olunub, nə kimsə müraciət edib. Baş həkimin sözlərinə görə, belə məlumatlar yayan KİV-lər təkzib verməzsə, onları məhkəmə vermək məcburiyyətində qalacaqlar.

Elçin Əlibəyli: “...bizi hədələyiblər”

“El içində” verilişinin aparıcısı Elçin Əlibəyli isə sözügedən verilişin cəmiyyətimizin müxtəlif sosial sahələrinə diqqət ayırdığını, baxış bucağının çox geniş olduğunu söyləyərək ünvanlarına söylənilən “ucuz şou” ittihamlarına cavab verdi. “Belə araşdırma aparmaq bütün dünyada var, əlimizdə olan faktlar isə mövcud reallıqları əks etdirirdi. Biz elə yerindəcə daha çox ittiham olunan tibb mərkəzlərinin nümayəndələrinə bildirdik ki, əgər bu məlumatların yanlış olduğunu deyirlərsə, gedib araşdırma apara bilərik. Onlar da sözdən yayındılar”. O, həmçinin bildirdi ki, biz həmin verilişlə mövcud reallığı üzə çıxartdıq. “Sidiklə başqa bir qarışığı ən adi həkim də ayırmaya bilməz” sorğumuza isə müsahibimiz fikirlə razılaşdığını, lakin bu halın klinikaların məhz insan sağlamlığına məsuliyyətsizlikdən yarandığını bildirdi. “Klinikalar sizi qeyri-obyektlikdə günahlandırırlar” sualımıza isə Elçin Əlibəyli belə cavab verdi:

“Sözsüz ki, onlar etirafdan çox qaşı tərəfi günahlandıracaqlar. Hətta bu məsələ ilə əlaqədar bizi hədələyiblər, sonra klinikalar reklam verək deyə, bu üsulla şirnikləşdirici təkliflər irəli sürüblər. Amma biz bu mövzuya qayıdacağıq. Hələ 35-40 özəl klinikalara aid faktlar da əlimizdədir.”

Vətəndaş mövqeyi

Məsələ ilə bağlı bir çox vətəndaşların, eləcə də özəl klinikaların xidmətindən istifadə edənlərin münasibətini öyrənməyə çalışdıq. Müxtəlif rəylər eşitsək də vurğulanan əsas məqam ondan ibarət oldu ki, problemlər var, lakin inanırıq ki,səhiyyəmiz bu primitivlikdə olsun. Digər tərəfdən səhiyyəyə bu şəkildə yanaşmaq heç də çatışmazlıqları üzə çıxarmır. Həmsöhbətlərimizdən Rəhim Ağayevin fikri maraqlı olduğundan xüsusi qeyd etməyi qərara aldıq:

“Həmən veriliş insanlarda daha çox çaşqınlıq yaratmağa xidmət etdi.Əgər orada konkret olaraq ziyan çəkmiş vətəndaşların faktlı çıxışları olsaydı, verilişi hazırlayanlarla razılaşmaq olardı. Amma birtərəfli mövqe ilə hansısa klinikanı günahlandırmaq olmaz. Həmən reyd bitərəf komissiyanın, yaxud ekspertlərin iştirakı ilə keçirilsəydi ciddi qəbul edilərdi”.

Sorağın sonu

Yeni rubrikanın ilk yazısını başa çatdırırıq. Səhiyyə insanın fiziki, televiziya isə mənəvi sağlamlığında durmalıdır. Biz də öz növbəmizdə onların hər ikisinin sağlam olmasını və vətəndaşa layiqincə xidmət etməsinin tərəfdarıyıq.

Sabutay

Mədəniyyət. - 2009.- 29 aprel.- S. 4.