İlin yekunları

Başa çatmaqda olan 2009-cu il ölkəmizin mədəni həyatında önəmli hadisələrlə yadda qaldı. Bu hadisələr təkcə ölkə daxilində deyil, ölkə xaricində də Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği fonunda baş verdi. İl ərzində mədəniyyət və incəsənət sahəsində yüzlərlə tədbir keçirildi, bir çox mədəniyyət ocaqları əsaslı bərpa edildi, çoxsaylı yubileylər qeyd olundu. Bu sırada ölkə daxilində uğurla həyata keçirilən bir çox beynəlxalq layihələrlə yanaşı, onlarla xarici dövlətdə Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri də təşkil edildi. Bir sözlə, 2009-cu il mədəniyyətimizin hərtərəfli inkişafında xüsusi bir mərhələ kimi yadda qalacaqdır. Bu baxımdan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin müvafiq şöbələrinin gördükləri işi qısa hesabat şəklində oxucularımıza təqdim edirik.

* * *

2009-cu ildə incəsənət şöbəsi tərəfindən ölkəmizdə və onun hüdudlarından kənarda 100-ə yaxın dövlət əhəmiyyətli tədbir keçirilmişdir. Dövlət teatrlarında yeni və bərpa olunmuş tamaşalar hazırlanmış, Azərbaycan incəsənət ustalarının dünyanın müxtəlif məkanlarına səfərləri təşkil edilmiş, ölkə daxilində və xaricdə müxtəlif təsviri-tətbiqi sənət sərgiləri keçirilmişdir.

Aprelin 13-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin iştirakı ilə Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının binasının əsaslı təmirdən sonra açılışı keçirilmişdir. Publikada gedən teatr prosesini canlandırmaq və yaradıcı kollektivlərin bədii axtarışlarına yardım etmək məqsədilə teatrlara dövlət sifarişi yolu ilə 29 tamaşanın hazırlanması tövsiyə edilmişdir.

Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı yanvarın 20-dən 30-dək Ankara və Kayseri şəhərlərində, İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı Tbilisi şəhərində, Qax Dövlət Kukla Teatrı Estoniyanın Vilyandi şəhərində qastrol səfərlərində olmuşlar.

“Bakı - İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı - 2009” elan olunması ilə əlaqədar tədbirlər planına əsasən, 6-13 mart tarixində Muzey Mərkəzində «Qadın portretləri» adlı sərgi, «Şərq və Qərb moda təqdimatı», habelə Azərbaycan qadın bəstəkarlarının əsərlərindən ibarət konsert təşkil edilmişdir.

2009-cu il martın 20-də İçərişəhərdə respublikanın teatr-tamaşa və konsert müəssisələrinin iştirakı ilə Novruz bayramına həsr olunmuş tədbir keçirilmişdir. Tədbirdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban xanım Əliyeva, YUNESKO-nun Baş katibi cənab K.Matsuura, mədəniyyət və siyasət xadimləri iştirak etmişlər.

2009-cu ilin martında I Beynəlxalq Muğam müsabiqəsi, aprelin 2-də Gəncə şəhərində I Ümumrespublika Dekorativ-tətbiqi sənət Festivalı çərçivəsində ilk regional sərginin açılışı keçirilmişdir.

Xalq artisti Teymur Mustafayevin anadan olmasının 70 illiyinə, xalq rəssamı Məmmədağa Hüseynovun 80 illiyinə, xalq artisti Ramiz Mirişlinin 75 illiyinə, Asəf Zeynallının 100 illiyinə, Çingiz Sadıxovun 80 illiyinə həsr olunmuş tədbirlər keçirilmişdir.

2009-cu il mayın 2-dən 29-dək İstanbul şəhərində «V TÜRKSOY Fotoqraflar Görüşü»ndə fotoqraf Əqdəs Bağırzadə iştirak etmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2009-cu il «Uşaq İli» elan edilməsi haqqında 22 dekabr 2008-ci il tarixli 103 nömrəli Sərəncamına uyğun olaraq, 2009-cu il iyun ayının 1-də Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında Uşaqların Müdafiə Günü münasibətilə konsert keçirilmişdir.

«Bakı - İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı - 2009» tədbirləri çərçivəsində 2009-cu il 15-19 dekabr tarixlərində Azərbaycan Respublikasında Küveyt Mədəniyyət Günləri keçirilmişdir.

Mədəniyyət siyasəti şöbəsi il ərzində respublikanın kitabxana, muzey, klub müəssisələri, digər mədəniyyət ocaqlarının fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində işləri davam etdirmiş, Azərbaycan xalqının qeyri-maddi irsinin, milli kulinariyanın inkişafı və təbliği ilə bağlı iş aparmış, bu sahələrin fəaliyyətini əlaqələndirmiş, müvafiq normativ hüquqi sənədlərin layihələrini hazırlamışdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2008-ci il 6 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş «Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı»nın icrası ilə əlaqədar kitabxana-informasiya şəbəkəsinin informasiyalaşdırılması, kitabxanalarda elektron kataloq və elektron kitabxanaların yaradılması, kitabxanaların veb-saytlarının təşkili və İnternetdə yerləşdirilməsi istiqamətində bir sıra işlər həyata keçirilib.

"Bakı-İslam Mədəniyyətinin paytaxtı-2009” tədbirləri çərçivəsində I Bakı Beynəlxalq kitab sərgi-yarmarkası keçirilib. Sərgi-yarmarkada 20-dən çox xarici ölkənin nəşriyyat və poliqrafiya müəssisələrinin nəşrləri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşəbbüsü ilə çap olunmuş kitablar, o cümlədən M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının fondunda saxlanılan kitablar nümayiş etdirilib.

Novruz bayramı günlərində - 19-22 mart tarixlərində İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunun ərazisində Azərbaycan xalq tətbiqi sənət ustaları və sənətkarlarının məmulatlarının satış-sərgisi keçirilib. Meydan boyu 50 nəfər usta və sənətkar üçün xüsusi masalar qurulmuş, onların fəaliyyəti üçün lazımi şərait yaradılmışdı.

Nazirliyin 16 iyun 2009-cu il tarixli 259 saylı əmrinə əsasən, Azərbaycanın qeyri-maddi mədəni irsinin dəstəklənməsinin mərkəzi və yerli təminat mexanizmlərinin monitorinqi keçirilib. Monitorinq zamanı toplanmış məlumatlar əsasında sahənin mövcud vəziyyəti təhlil edilmiş, monitorinqin yekun nəticələri nəzərə alınmaqla, müvafiq konsepsiya, proqram və layihələri hazırlanmışdır.

Oktyabrın əvvəllərində Bakıda İslam ölkələrinin Beynəlxalq Mətbəx Festival-Çempionatı keçirilib.

“Bakı – İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı - 2009” ili çərçivəsində 14-16 dekabrda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi AMEA ilə birlikdə Azərbaycanın görkəmli şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin yaradıcılığına həsr olunmuş II Beynəlxalq Nəsimi Elmi Konfransı keçirib.

Dekabrın 20-də Şəki rayonunun Daşüz kəndində yerləşən Respublika Atçılıq Turizm Mərkəzində Prezident Kuboku uğrunda çövkən milli oyunu üzrə yarışlara start verilib. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin dəstəyi ilə keçirilən yarışlarda Balakən, Zaqatala, Qax, Şəki, Oğuz, Qəbələ, İsmayıllı, Yevlax, Ağdam, Goranboy, Ağcabədi və Ağstafa rayonlarını təmsil edən 12 komanda mübarizə aparıb.

* * *

Bu il Elm və Təhsil şöbəsi üçün məzmunca çox maraqlı, tədbirlərlə zəngin, rəngarəng və heç şübhəsiz, gərgin il olub.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2008-ci il 27 avqust tarixli 309 s nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş «2009-2013-cü illər üçün Azərbaycan Respublikasında uşaq musiqi, incəsənət və rəssamlıq məktəblərinin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə İnkişaf Proqramı»nın icrasını təmin edən müəyyən işlər görülüb. Sentyabrın 1-də Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayevin iştirakı ilə «2008/2009-cu tədris ilinin yekunları və respublikanın uşaq musiqi, incəsənət və rəssamlıq məktəblərinin qarşısında duran vəzifələr» mövzusunda keçirilən müşavirədə «2009-2013-cü illər üçün Azərbaycan Respublikasında uşaq musiqi, incəsənət və rəssamlıq məktəblərinin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə İnkişaf Proqramı»nın icrası ilə əlaqədar görülmüş işlər haqqında məlumat verilmiş, məktəblərin idarə olunması, təhsilin məzmunu və strukturu, məktəblərdə təlim-tərbiyə işinin təşkilində mövcud problemlərin aradan qaldırılması, uşaq və gənclərin dünya standartlarına uyğun, müasir tələblərə cavab verən təhsilə yiyələnməsi, gənc nəslin estetik tərbiyəsi, istedadlı uşaqların üzə çıxarılması, onların yaradıcılıq potensialının inkişaf etdirilməsi üçün əlverişli şəraitin yaradılması kimi məsələlər müzakirə edilmiş, respublikada bədii təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi və sürətli inkişafının təmin edilməsi sahəsində qarşıda duran vəzifələr müəyyənləşdirilib. Şöbə beynəlxalq əməkdaşlıq sahəsində də bir sıra işlər görüb.

Respublika Mədəniyyət Müəssisələri İşçilərinin Hazırlıq və İxtisasartırma Mərkəzinin beynəlxalq əməkdaşlıq əlaqələrinin yaradılması məqsədilə Qazaxıstan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyinin və Belarus Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rəhbərliyi ilə müvafiq danışıqlar aparılıb.

Şöbə ölkə daxilində də tədbirlər keçirib.

Cari ilin 21 aprelində Azərbaycan, Böyük Britaniya, Gürcüstan, Fransa, Rusiya nümayəndələrinin iştirakı ilə "Turizm - mədəniyyətlərarası dialoqu təmin edən amil kimi" adlı Tələbələrin I Beynəlxalq Bakı Konfransı keçirilib. Ölkədə fortepiano ixtisası üzrə musiqi təhsilinin inkişaf etdirilməsi, uşaq və yeniyetmələrin estetik tərbiyəsinin yüksəldilməsi, gənc istedadların üzə çıxarılması, istedadlı uşaqlarla pedaqoji işin aktivləşdirilməsi, şagirdlərin ifaçılıq səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə 2009-cu ilin aprel ayında Gənc pianoçuların respublika müsabiqəsi keçirilib. Müsabiqədə respublikanın rayon və şəhərlərindən 300-dən çox şagird iştirak edib.

Şöbənin xarici ölkələrdə keçirdiyi tədbirləri də əhəmiyyətli olub.

18-22 martda Estoniya Respublikasının Narva şəhərində keçirilmiş İ.S.Bax adına gənc pianoçuların Beynəlxalq müsabiqəsində Bakı şəhər G.Şaroyev adına 35 saylı Uşaq Musiqi Məktəbinin şagirdləri uğurla iştirak ediblər. Rusiya Federasiyası Mədəniyyət Nazirliyinin dəvətinə əsasən 2009-cu il noyabrın 11-də Moskvada Beynəlxalq Musiqi Evində keçirilmiş MDB iştirakçı-dövlətlərin gənc klassik musiqi ifaçılarının konsertində Prezident təqaüdçüsü Elvin Xoca Qəniyev iştirak edib.

* * *

Hesabat dövründə nəşriyyat, reklamın təşkili və informasiya sahəsində cari ilin iş planında nəzərdə tutulan tədbirlər həyata keçirilmiş, bir sıra mühüm nəşr layihələri gerçəkləşdirilmişdir.

Azərbaycan xalqının tarixi adları, tarixi və mədəniyyət sərvətləri ilə bağlı işarələrin hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən istifadəsinə icazə verilməsi qaydaları haqqında kollegiya məsələsinə baxılmış, müvafiq qərar qəbul edilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamına əsasən 50 nəfər yaşlı və 20 nəfər gənc yazıçıya xüsusi təqaüdlərin verilməsi ilə əlaqədar məsələlər operativliklə həll olunmuşdur. 15-16-dekabr 2009-cu il tarixlərində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 18 may 2009-cu il tarixdə “Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin yaradılmasının və “Ədəbiyyat qəzeti”nin nəşrə başlamasının 75 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 375 nömrəli sərəncamına uyğun olaraq yubiley tədbirlərinin təşkil olunması və keçirilməsində şöbə yaxından iştirak etmişdir. Nazirliyin tabeliyində olan “Mədəniyyət” qəzeti, “Mədəni-maarif” və “Pəncərə” jurnalları redaksiyalarının fəaliyyəti ilə bağlı cari məsələlərə baxılmış, müvafiq qərarlar qəbul edilmişdir.

Xalq yazıçısı İsa Muğannanın, İlham Rəhimlinin, Mustafa Çəmənlinin, Məsud Əlioğlunun, Tofiq Bakıxanovun, Zəlimxan Yaqubun, Tariyel Məmmədovun, Hüseyn Abbaszadənin, Cavanşir Quliyevin, Rəhilə Gülgünün və digər müəlliflərin kitabları çap edilmişdir.

6 may 2009-cu il tarixdə R.Behbudov adına Mahnı Teatrında 4 nominasiya üzrə (nəsr, poeziya, ədəbi tənqid və publisistika, orijinaldan bədii tərcümə) elan olunan “Qızıl Kəlmə” Ədəbi Mükafatının təqdimetmə mərasimi keçirilmişdir.

İyun ayının 1-də Nazirliyin təşəbbüsü ilə M. F. Axundov adına Milli Kitabxanada ölkədə fəaliyyət göstərən nəşriyyat və poliqrafiya müəssisələri rəhbərlərinin respublika müşavirəsi keçirilmişdir. Tədbirdə 30-dan yuxarı nəşriyyat və poliqrafiya müəssisəsinin nümayəndəsi iştirak etmişdir.

Hesabat dövründə şöbə bir sıra beynəlxalq tədbirlərdə iştirak etmişdir. Belə ki, 22-28 yanvarda Qahirədə, 11-15 fevralda Belarusda, 18 fevral-5martda Misir Ərəb Respublikasında, 25-28 fevralda Bişkekdə, 1-2 apreldə Düşənbədə, 6 aprel-1 mayda Tehranda və sair dövlətlərdə keçirilən müxrəlif məzmunli tədbirlərdə nümayəndə heyətlərimiz təmsil olunmuşdur.

19-23 noyabr 2009-cu il tarixdə İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) Mədəniyyət İnstitutunun İran İslam Respublikasının Məşhəd şəhərində keçirdiyi Çap və bağlama sənəti üzrə I Beynəlxalq sərgisində şöbənin nümayəndəsi iştirak etmişdir.

5 iyun 2009-cu il tarixdə Moskva şəhərində keçirilən VI Beynəlxalq “Kitab sənəti” Müsabiqəsində iştirak edən 11 Azərbaycan kitabından 3-ü müxtəlif nominasiyalar üzrə 2-ci və 3-cü yerlərə layiq görülmüşdür.

10-12 sentyabr 2009-cu il tarixlərində Muzey Mərkəzində Azərbaycanda ilk dəfə olaraq I Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası təşkil olunmuş, onun yüksək səviyyədə keçməsi təmin edilmişdir. Həm mətbuatda, həm də oxucular arasında böyük marağa səbəb olan sərgi-yarmarkada 20 xarici ölkədən təxminən 35-ə yaxın, Azərbaycandan isə 60-dan artıq yerli nəşriyyat və poliqrafiya müəssisəsi iştirak etmişdir. 22 dekabrda görkəmli jurnalist Nəsir İmanquliyevə həsr olunmuş “Xəbərin rəngi” kitabının təqdimat mərasimi keçirilmişdir. 11 dekabrda İSESKO ilə birlikdə M.F.Axundov adına Milli Kitabxanada “Bakı - İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı - 2009” tədbirləri çərçivəsində Ə.Xaqaniyə həsr olunmuş simpozium, 17 dekabrda R.Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrında Rəfiq Zəka Xəndanın 70 illik yubileyi keçirilmişdir.

Mədəniyyət. - 2009.- 30 dekabr.- S. 2-3.